Dr Xenofon
Dr Sokrates (rächts) und möögligerwiis dr Xenofon (linggs). Detäi us dr Schuel vo Athen vom Raffael, 1510-1511

Dr Xenofon (altgriech. Ξενοφῶν; * zwüsche 430 und 425 v. d. Z. z Athen; † noch 355 v. d. Z. z Korinth[1]) isch e antike griechische Politiker, Fäldheer und Schriftsteller in de Beriich vo dr Gschicht, Ökonomii und Filosofii gsi.

Lääbe

Was mä hüte über s Lääbe vom Xenofon wäiss, chunnt vor allem us sine äigene Wärk und ere filosofiigschichtlige Schrift us em 3. Joorhundert[2][3]

Dr Xenofon isch dr Soon vom Gryllos gsi unbd en Athener us em Demos Erchia.[4] Er isch us ere woolhabende Familie choo, vermuetlig us em „Ridderstand“,[5] wo eender oligarchisch dänggt het. Er isch zwüsche 410 und 401 v. d. Z. en Aahänger vom athenische Filosoof Sokrates worde und het Dialog gschriibe, wo dr Sokrates din as dr Hauptaktöör Gsprööch mit andere füert.

402 v. d. het dr Griech Proxenos vo Theebe für d Perser griechischi Söldner gsuecht, und het au dr Xenofon uf Sardes iiglaade. Dä isch 401 v. d. Z. ins Riich vo de Achämenide gfaare. Am Aafang het er dr Zuug vo de 10'000 as Zivilist begläitet. Wo dr Aafüerer Kyros 401 v. d. Z. in dr Schlacht bi Kunaxa gfalle isch, het sich si Armee ufglööst, und die griechische Söldner under em Proxenos vo Theebe häi brobiert ans Meer z choo. Wo au dr Proxenos gfalle isch, isch dr Xenofon zum Aafüerer gweelt worde, het aber dr Boste abgleent.[6] D Armee isch schliesslig an d Küste vom Schwarze Meer choo und vo dört über Byzantion uf Pergamon.

D Athener häi dr Xenofon nid bi sich welle, wil er de Perser ghulfe het, und dä isch dorum zu de Spartaner. Deren iire General Agesilaos het em e Landguet in Skillus gschänggt, und uf das het er sich in de 380er-Joor mit sinere Frau Philesia und de zwäi Söön zruggzooge. Dört het er sini Gschichtswärk Anabasis und Hellenika gschriibe en ökonomischi Schrift und filosofischi Dialog. Wo Skillus 371 v. d. Z. gfalle isch, isch dr Xenofon mit dr Familie uf Korinth züüglet. 367/366 isch s Urdäil, wo dr Xenofon us Athen verbannt het, ufghoobe worde. Er isch woorschinlig zrugg uf Athen, dr Diogenes Laertios verzelt aber, ass er z Korinth gstorbe isch.[7][8]

Schrifte

Historischi Schrifte

Sokratischi Schrifte

Pedagogischi und politologischi Schrifte

Witeri

Gsamtusgoobe und Übersetzige

Gsamtusgoobe

Übersetzige vo äinzelne Schrifte

Litratuur

Weblingg

 Commons: Xenophon – Sammlig vo Multimediadateie

Wikisource Xenophon im dütschsprochige Wikisource

Fuessnoote

  1. ↑ Lääbesdate noch: Klaus Döring: Xenophon. In: Hellmut Flashar: Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike, Band 2/1, Schwabe, Baasel 1998, S. 182-200, hier: S. 183 und 185.
  2. ↑ Diogenes Laertios, Über Leben und Lehren berühmter Philosophen 2,48 bis 2,59.
  3. ↑ Klaus Döring: Xenophon. In: Hellmut Flashar: Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike, Band 2/1, Schwabe, Basel 1998, S. 182-200, hier: S. 182; Hans Rudolf Breitenbach: Xenophon von Athen. In: Pauly-Wissowa. 2. Reihe, Band 9. Stuttgart 1967, Sp. 1571ff.
  4. ↑ Diogenes Laertios, Über Leben und Lehren berühmter Philosophen 2,48.
  5. ↑ Vgl. Hans Rudolf Breitenbach: Xenophon von Athen. In: Pauly-Wissowa. 2. Reihe, Band 9. Stuttgart 1967, 1569ff., hier: Sp. 1573.
  6. ↑ Xenophon, Anabasis 6,1,18 bis 6,1,31.
  7. ↑ Diogenes Laertios, Über Leben und Lehren berühmter Philosophen 2,56.
  8. ↑ Klaus Döring: Xenophon. In: Hellmut Flashar: Grundriss der Geschichte der Philosophie. Die Philosophie der Antike, Band 2/1, Schwabe, Basel 1998, S. 182-200, hier: S. 184f.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Xenophon“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Kategorie