Woppn vo da Kurpfoiz

De Pfoiz (deitsch: Pfalz) is a historisch' Herrschoftsgebiet und a Region, de heit de Bundeslända Bodn-Wiattmbeag, Rheinland-Pfalz, Hessn, Bayern („Obere Pfoiz“ = Owerpfolz), am Saarland und aa am Elsass zuagordnet is, wobei de Pfoiz im engan Sinn a Tei vo Rheinland-Pfalz is.

Gschicht

De Pfoiz war a üba 700 Joa unta da Herrschaft vo de Wittelsbacha. Ois Pfoizgrafen vo Rhein worns Herrn iba de Kurpfoiz und Kurfiarschtn vom Heilign Remischn Reich. In da Napoleonischen Zeit is de Kurpfoiz aufteilt worn. A Tei davo is ois Regiarungsbeziak Pfoiz bis 1945 no a Tei vo Bayern gwen. Bis heit gibts in Beziaksvaband Pfoiz in Rheinland-Pfalz.

De Pfoizgrafn bei Rhein

De Reihe da Pfoizgrafn bei Rhein fangt nach'm Doad vom letzten Pfoizgrafen vo Lothringen, Hermann II. vo Lothringen ausm Haus vo de Ezzonen oo.

1156 hod da Kaisa Friedrich Barbarossa seim Hoibbruada Konrad im Staufer de Pfoizgrafschoft bei Rhein ois eablichs Lehen gem. Des Woppn vo de Staufer – da aufrecht stengade goidne Lewe af schwoarzm Grund – is vo da oo des oappn vo da Pfoizgrafschoft bei Rhein, de wo si bis heit no in de Landeswappn vo oin siddeitschn Bundeslända findt. Wia da Konrad 1195 gstorm is, wor sei Schwiegabua Heinrich V., da Oidere vo Braunschweig ausm Haus vo de Welfen Pfoizgraf bei Rhein.

Heinrich II. is ohne Kinda gstorm. Des Lehen is an an Ludwig vo Wittelsbach vagem worn, an Mo vo seina Schwesta Agnes.

De Kurfiarscht vo da Pfoiz

De Kurfiarscht vo da Pfoiz (Pfoizgraf bei Rhein) worn aus da Dynastie vo de Wittelsbacha. Seit 1356 hom de Pfoizgrafn de Kurwürde und hams 1623 an de Herzeg vo Bayern verluan. 1628 is de Obapfoiz zu Bayern kema, nachdems 1621 mit Gwoit eaobat worn is. Nachem Westfälischen Friedn is 1649 a ochte Kur fia de Pfoiz eingricht worn. De bayerische Kur is 1777 nach am Aussteabn vo de boarischn Wittelsbacha ealoschn; da pfäizische Erbe Karl Theodor is „Kurfiarscht vo Pfoiz-Bayern“ worn.

Hauptlinie (aa „oidane Kur-Linie“ gnennt):

Linie Pfoiz-Simmern:

Linie Pfoiz-Neuburg:

Linie Pfoiz-Sulzbach:

Weiberg in da Pfoiz

Boarischa Beziak und Rheinland-Pfoiz

A groußa Tei vo da Pfoiz wor seit 1816 ois Rheinkroas bei Bayern. 1835 is da „Rheinkroas“ in „Rheinpfoiz“ umgnennt worn. Nach am Easchtn Wödkriag wor de Pfoiz bis 1930 vo franzesische Truppn bsetzt. 1923 hods Aufständ in Kaiserslautern, Neostod und Landau gem. De durch an Heinz Orbis grindte Autonome Pfoiz hod oba koan langa Bestand ghobt.

Noch'm zwoatn Wödkriag war de Pfoiz Teil vo da Franzesischen Besatzungszone und is noch Verordnung Nr. 57 vom franzesischen Oberkommando 1947 zum neia Land Rheinland-Pfoiz kemma. A Volksbegehrn im Joa 1956 fia a Rückgliederung noch Bayern hot net de notwendige Unterstitzung in der Bevökarung ghabt. Bis heit gibts den Bezirksverband Pfoiz im Bundesland Rheinland-Pfalz.

Land und Leid

De Landschaftn und Bauwerk vo da Pfoiz, bsundas de Weiberg entlang der Weistraß und de Buargn vom Pfoizawald san berihmt.

De pfäizischn Dialekdt ghean zu de westmiddldeitschn, genaua rheinfränkischn Mundoartn. De Kuche is recht heazhoft, so gibts 'Grieweworschd', 'Pälza Läwwaworschd', grobe Brodwiascht, Saumong, Lebaknedl, „Handkees mit Musik“ und aa „Flääschknepp“.

Literatua