Wann a Tsunami auf a gringare Wossadiafn trifft, nacha wead a langsama, de Wejn owa hächa.Nua a groußa Tsunami ko as Land iwafluadn
A Tsunami (jap.: 津波, Hofnwejn oda Eadbebmfluad (deutsch ehemals: Erdbebenwoge) is a riesige Wossawejn, de wo iwa grouße Streggn laffa ko. Wann de Monstawejn auf gringare Wossadiafn trifft, nach weads gschtaucht und wead zua ana riesign Fluadwejn.
A Tsunami schaugt aa mehra wia a Mearesfluad aus ois wia a Sääwejn. De Leng vo da Wejn is riesngrouß. Im Untaschied zua Fluad bschtähd owa a Tsunami aus mehran Wejn, an Wejnzug sozumsong.
Wia a Tsunami enstähd
Tsunamis entschtenga moast duach a Eadbebm am Meearesgrund. A Tei vom Meaaresbodn wead oghom und daduach a Wejn ausgläst. Sejtana vauasocht a Massn, de wo is Wossa rutscht oda foit an Tsunami. Des ko bassian, wann a gräßana Vuikan explodiad oda wann a Himmeskeapa ins Meea schtiazd.
Tektonische Plottna vo da Eadkrustn vuam Eadbebm.
Zwoa Eadplottna vaschiam si inananda und vauasocha an tektonischn Higl.
Duachs Aufanandaproin vo de Plottna entschtäd a Eadbebm.
De Enagie vabroadd si in ana Tsunami-Wejn.
Literatua
Biacha:
L. D. Landau, J. M. Lifschitz: Theoretische Physik Bd. VI: Hydrodynamik. Paragraph 12: Theorie der Schwerewellen.
Boris Levin, Mikhail Nosov: Physics of tsunamis. Springer, Dordrecht 2009, ISBN 978-1-4020-8855-1.
Kristy F. Tiampo: Earthquakes: simulations, sources and tsunamis. Birkhäuser, Basel 2008, ISBN 978-3-7643-8756-3.
Linda Maria Koldau: Tsunamis. Entstehung, Geschichte, Prävention C.H. Beck, München 2013 (C.H. Beck Reihe Wissen 2770), ISBN 978-3-406-64656-0[2].
Y. A. Kontar et al.: Tsunami Events and Lessons Learned: Environmental and Societal Significance. Springer, Dordrecht 2014. ISBN 978-94-007-7268-7 (Print); ISBN 978-94-007-7269-4 (eBook)
Aufsätz:
Erwin Lausch: Tsunami: Wenn das Meer aus heiterem Himmel tobt. GEO 4/1997, S. 74.
Angelo Rubino: Anregung und Ausbreitung von Tsunami-Wellen, die durch untermeerische Erdrutsche verursacht werden. Universität Hamburg, Institut für Meereskunde, 1994.
G. Margaritondo: Explaining the physics of tsunamis to undergraduate and non-physics students. European Journal of Physics 26, 401–407 (2005).
Pascal Bernard: Tsunamis im Mittelmeer? Spektrum der Wissenschaft, April 2005, S. 34–41 (2005), ISSN 0170-2971.
Intergovernmental Oceanographic Commission (2008). Tsunami – the great waves. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: Tsunami The great Waves (Memento vom 26. Mäerz 2012 im Internet Archive)
Merkblätter des GFZ, Peter Bormann, Helmholtz-Zentrum Potsdam, Deutsches GeoForschungsZentrum (GFZ) Leaflets of the GFZ (Memento vom 10. Nóvémber 2012 im Internet Archive)
Infoblatt Tsunami, Peter Bormann, Helmholtz-Zentrum Potsdam, Deutsches GeoForschungsZentrum (GFZ) Infoblatt Tsunami (Memento vom 10. Nóvémber 2012 im Internet Archive)