Churchill, Truman en Stalin
Attlee, Truman en Stalin
It Cecilienhôf yn Potsdam, wêr't de konferinsje holden waard

De Konferinsje fan Potsdam waard holden fan 17 july oant en mei 2 augustus 1945 op it Cecilienhôf, it hûs fan kroanprins Wilhem fan Prusen, yn Potsdam yn it troch de alliearden besette Dútslân. Meidoggers wiene de trije alliearde machten de Feriene Steaten, it Feriene Keninkryk en de Sowjet Uny, fertsintwurdige troch harren lieders presidint Harry S. Truman, minister-presidint Winston Churchill, dy't nei de ferkiezingsoerwinning fan de Labour Party ferfongen waard troch Clement Attlee, en siktaris-generaal fan de Kommunistyske Partij Jozef Stalin. Hja kamen byïnoar njoggen wiken nei de oerjefte fan Nazy-Dútslân op 8 maaie 1945 en beslis hoe't Dútslân fierder regearre wurde moast.

Relaasje tusken de lieders

Sûnt de 5 moanne nei de Konferinsje fan Jalta hawwe der in tal fan feroarings plakfûn.

Potsdam oerienkomst

Oder-Neisse grins

De trije haden kamen it folgjende oerien op de konferinsje. Oare punten moasten op in letter holden konferinsje yn beskôging nommen wurde.

Stalin stelde út om Poalen gjin skeafergoeding te jaan om't it lân in grut part fan Dútslân krigen hie.

Poalen

Poalske âlde en nije grinzen. De eardere Dútske gebieten binne rôs

Der wie troch de trije machten oerienkommen dat der yn Poalen in regear foar nasjonale ienheid wêze moast, dus de westlike machten erkinden yn wêzen de troch de Sowjet Uny ynstelde regear fan Poalen. Hjirby kaam wynliken in ein oan de erkinning fan it Poalske regear yn ballingskip yn Londen. Poalske militêren, dy't yn 't Britske leger tsjinne hawwe, koene frije tagong hawwe werom nei Poalen. It is noch hieltyd ûndúdlik wêrom de Feriene Steaten harren ferset tsjin de Oder-Neisse grins sa hommels opjûn hawwe. Nei de Sowjets harren eask opjûn hiene foar folsleine yndústriele ûtmanteling fan it Roergebiet, ferfoel de Amerikaanske eask dat der nei oerlis in foarriedige, administrative grins ynsteld wurde koe. De Sowjets wiene lykwols fan betinken dat de grins definityf wie, nei de twongen ferdriuwen fan Dútsers út de eastlike gebieten wei. De westlike machten woene op de folgjende definitive konferinsje de foarriedige grins fêststelle. De grins waard troch de DDR yn 1950, troch de Bûnsrepublyk yn 1970 en it weriene Dútslân yn 1990 erkind.

Ferklearring fan Potsdam

Op 26 july 1945 waard de ferklearring fan Potsdam útlein tusken Truman, Churchill en Tsjiang Kay-tsjek , de lieder fan de nasjonale regear fan Sina (de Sowjet Uny hie noch gjin kriich mei Japan) easken fan de oerjefte fan Japan.

Neibeskôging

De Konferinsje fan Potsdam wie de lêste konferinsje fan de alliearde lieders. Hjir yn waarden ek de easken foar Japanske oerjefte bepaald. Foldie it lân hjir net oan, dan folge 'direkte' en 'totale' ferwoasting. It wurd atoombom wie net neamd, mar Truman neamde oan Stalin dat hy oer in machtich nij wapen beskikte en krige fan him in yndirekte oanmoadiging dat te brûken en meitsje in fluch ein oan de kriich. Op 6 en 9 augustus waarden op Hirosjima en Nagasaki atoombommen smiten, wêrnei Japan him ûnfoarwurdlik oerjoech.

De westlike bûnsgenoaten, benammen Churchill, betrouden de wiere motiven fan Sowjet-lieder Stalin net en wiene bliid de Russen net nedich te hawwen yn de striid tsjin Japan.

Stalin hie njonkelytsen kommunistyske regearen ynstâld yn East-Jeropeeske lannen, lykas Poalen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Roemeenje, Bulgarije, Albaanje en letter yn de Sowjet-besettinssône fan Dútslân, wêrnei de DDR ûntstie. Churchill bekuldige Stalin derfan in Izeren Gerdyn yn Jeropa te stiftsjen, mar nei syn ferkiezingsferlies op 25 july 1945 biede hy gjin tsjinwicht mear en begûn sa stadichoan de Kâlde Kriich.

Oare wichtige konferinsjes