Feldspat er nafn á mikilvægum hópi bergmyndandi steinda, sem byggja upp um 60% jarðskorpunnar.

Lýsing

Feldspatsteindir eru ál-siliköt sem tengjast aðallega kalíum (K), natríum (Na) eða kalsíum (Ca). Kristallar eru flatir eða strendings- og kubblaga, ógegnsæir eða hálfgegnsæir með bárótt eða óslétt brotsár. Eru alsettir samsíða kleyfnissprungum og tvíburasamvöxtur algengur. Oftast hvítt eða gráhvítt á litinn. Gler-eða skelplötugljái.

• Efnasamsetning: NaAlSi₃O₈ - CaAl₂Si₂O₈ og KAlSi₃O₈
• Kristalgerð: Mónóklín, tríklín
• Harka: 6-6½
• Eðlisþyngd: 2,61-2,76
• Kleyfni: Góð

Flokkun

Feldspötum er skipt í eftirfarandi hópa:

• ortóklas, sem er kalíum-ál-silíkat
• míkróklín, sem er einnig kalíum-ál-silíkat
• plagíóklas, sem er natríum-ál-silíkat til kalsíum-ál-silíkat og er úr eftirfarandi einslöguðum kristöllum með ólíka efnasamsetningu:
  • albít
  • andesín
  • anortít
  • bytownít
  • labradorít
  • ólígóklas

Útbreiðsla

Feldspöt kristallast úr kviku, bæði í gangbergi og gosbergi. Þeir koma fyrir sem samfelldar steindir, sem bergæðar og eru einnig til staðar í mörgum gerðum myndbreytts bergs. Berg sem eingöngu er úr plagíóklas-feldspötum nefnist anortósít. Feldspöt finnast einnig í mörgum gerðum setbergs.

Heimild

• Kristján Sæmundsson og Einar Gunnlaugsson (1999) Íslenska steinabókin. ISBN 9979-3-1856-2