McCarthyismi er óformlegt heiti á viðleitni Bandaríkjastjórnar til að „hreinsa“ meinta kommúnista úr stjórnkerfi og skemmtanaiðnaði í Bandaríkjunum á 5. og 6. áratug 20. aldar, þegar Kalda stríðið var að hefjast og „rauða hættan“ áberandi í umræðunni. Stefnan fól í sér óttaprang og pólitískar ofsóknir gegn fólki sem grunað var um að tengjast Bandaríska kommúnistaflokknum, vera hallt undir kommúnisma eða vinveitt Sovétríkjunum. Stefnan er kennd við öldungadeildarþingmanninn Joseph McCarthy frá Wisconsin en hún var búin til af forsetanum Harry Truman ásamt J. Edgar Hoover sem þá var forstöðumaður Alríkislögreglunnar.
Mest áberandi dæmið um McCarthyisma í Bandaríkjunum voru kvaðningar fyrir rannsóknarnefnd Bandaríkjaþings um and-bandarískar athafnir þar sem fólk sem var ásakað um tengsl við kommúnisma var yfirheyrt opinberlega og jafnframt beðið um að ákæra aðra. Um tíma var kvaðning fyrir nefndina nóg til að fólk missti starf sitt og stöðu í þjóðfélaginu. Óformlegir svartir listar gengu meðal fyrirtækja og stofnana og urðu til þess að útiloka fólk frá verkefnum og ráðningum í störf. Talið er að 10-12.000 manns hafi misst vinnuna vegna ofsóknanna og hundruð voru fangelsuð. Meðal þekktra fórnarlamba McCarthyismans má nefna Leonard Bernstein, Charlie Chaplin, Lucille Ball og Arthur Miller.
McCarthyisminn tók að dala eftir miðjan 6. áratuginn, einkum vegna andstöðu Hæstaréttar Bandaríkjanna undir stjórn Earl Warren.
Þátttakendur: Bandaríkin · Sovétríkin · ANZUS · Atlantshafsbandalagið · Samtök hlutlausra ríkja · Suðaustur-Asíubandalagið · Varsjárbandalagið | |
5. áratugurinn | Desemberatvikin · Jaltaráðstefnan · Unthinkable-aðgerðin · Potsdamráðstefnan · Gúzenkomálið · Masterdom-aðgerðin · Beleaguer-aðgerðin · Blacklist Forty-aðgerðin · Íransdeilan 1946 · Gríska borgarastyrjöldin · Korfúsundsatvikið · Deilan um tyrknesku sundin · Vonarræðan · Myndun bráðabirgðastjórnar í Þýskalandi · Fyrri Indókínastyrjöldin · Truman-kenningin · Ráðstefna um samband Asíuríkja · Marshalláætlunin · Valdaránið í Tékkóslóvakíu 1948 · Deilur Títós og Stalíns · Herkví Berlínar · Svik Vesturveldanna · Járntjaldið · Austurblokkin · Vesturblokkin · Kínverska borgarastyrjöldin · Malajauppreisnin |
6. áratugurinn | Kóreustríðið · Valdaránið í Íran 1953 · Uppreisnin í Austur-Þýskalandi 1953 · Valdaránið í Gvatemala 1954 · Skipting Víetnam · Fyrsta Formósusundsdeilan · Genfarráðstefnan (1955) · Mótmælin í Poznań 1956 · Uppreisnin í Ungverjalandi · Súesdeilan · Spútnikáfallið · Önnur Formósusundsdeilan · Byltingin á Kúbu · Eldhúskappræðurnar · Bandung-ráðstefnan · Bricker-frumvarpið · McCarthyismi · Gladio-áætlunin · Hallstein-kenningin |
7. áratugurinn | Kongódeilan · Deilur Kína og Sovétríkjanna · Njósnavélardeilan · Innrásin í Svínaflóa · Kúbudeilan · Berlínarmúrinn · Víetnamstríðið · Valdaránið í Brasilíu 1964 · Innrás Bandaríkjanna í Dóminíska lýðveldið · Landamærastríðið í Suður-Afríku · Stjórnarbyltingin í Indónesíu · Dómínókenningin · ASEAN-yfirlýsingin · Borgarastyrjöldin í Laos · Herforingjastjórnin í Grikklandi · Menningarbyltingin · Landamæradeilur Indlands og Kína 1962 · Vorið í Prag · Gúllaskommúnismi · Landamæradeilur Kína og Sovétríkjanna |
8. áratugurinn | Bætt sambúð risaveldanna · Samningur um bann við útbreiðslu kjarnavopna · Svarti september í Jórdaníu · Borgarastyrjöldin í Kambódíu · Borðtennisstefnan · Berlínarsáttmálinn · Heimsókn Nixons til Kína 1972 · Valdaránið í Síle 1973 · Jom kippúr-stríðið · SALT-viðræðurnar · Borgarastyrjöldin í Angóla · Borgarastyrjöldin í Mósambík · Ogadenstríðið · Stríð Kambódíu og Víetnam · Stríð Kína og Víetnam · Íranska byltingin · Kondóráætlunin · Frelsisstríð Bangladess · Korean Air Lines flug 902 |
9. áratugurinn | Stríð Sovétmanna í Afganistan · Ólympíuleikarnir sniðgengnir · Saga Samstöðu · Kontraskæruliðar · Mið-Ameríkukreppan · RYAN · Korean Air Lines flug 007 · Able Archer 83 · Geimvarnaáætlunin · Innrásin í Grenada · Mótmælin á Torgi hins himneska friðar · Innrásin í Panama · Fall Berlínarmúrsins · Byltingarnar 1989 · Glasnost · Perestrojka |
10. áratugurinn | |
Samtök og stofnanir | |
Kapphlaup | Vígbúnaðarkapphlaupið · Kjarnorkukapphlaupið · Geimkapphlaupið |
Hugmyndakerfi | |
Áróður | Pravda · Radio Free Europe/Radio Liberty · Rauða hættan · Voice of America · Voice of Russia |
Utanríkisstefna | Truman-kenningin · Marshalláætlunin · Innilokunarstefna · Eisenhower-kenningin · Dómínókenningin · Kennedy-kenningin · Friðsamleg sambúð · Austurstefna · Johnson-kenningin · Brezhnev-kenningin · Nixon-kenningin · Ulbricht-kenningin · Carter-kenningin · Reagan-kenningin · Viðsnúningur |