Klass	argerdh dorfurvoniethel
Label teythyek	Fluvial processes

Argerdhow naturel yw argerdhow avon. I a gomprehend esknians ha godhesans avon dredha may hyll avon kemeres daffar dhyworth unn savle ha’ga movya dhe savle aral.

Fordhow a esknias godhes

Avon a guntel godhes (po’n karg) yn peder fordh:

• Kravellans (corrasion yn Sowsnek) – an avon a wra devnydh a demmyn grow dhe gravas daffar dhyworth an gweli po glannow.
• Kesknians (corrosion yn Sowsnek) – an dowr a hedeudh kerrygi kepar ha krey gwrys a galciom karbonat, po temmyn karrek kepar ha kragen hag a gomprehend an keth moon avel gwrysow po lim. Treweythyow, y henwir an argerdh ma hedeudhans.
• Gwrians hidrolek – an dowr a wra devnydh a’y boos pan vo ow kwaya dhe herdhya temmyn lows a veyn. Unn fordh arbennik a’n argerdh ma yw kowans (cavitation yn Sowsnek) dredha may po gweskys hwythennow ayr erbynn an gweli po glannow, hag a entardh, ow terri temmyn erel dhe ves.
• Kesrutyans (attrition yn Sowsnek) yw pan gnouk dew damm karrek erbyn y gila, terri hag askorra temmyn le.

An dresen Hjulström (a-is) a dheskrif an tooth mayth yw res dhe’n dowr y gavos dhe esknias, degi po godhesa daffar.

Usys yw an keth argerdhow gans an mor dhe waya godhes, dre vorfrosow ha dryft an glannow.

Fordhow a waya godhes

Wosa esknians, an avon a dreusberth godhes yn niver a fordhow.

• An karg yn hedeudhans yw an godhes hedeudhys gans an dowr, kepar ha kalgh po krey.
• Temmigow byghan yw an karg yn krog, skav lowr dhe waya heb tochya gweli an avon.
• Temmigow moy yw gwayys dre lappyans, ow tochya an gweli a dermyn dhe dermyn.
• An karg gweli yw movys poken dre tennans (aga draylya a-dreus gweli an avon) po rolyans mars yns moy krenn.

Myns an godhes treusperthys gans avon yw bras dres eghen. Hanow niver a avonyow a dheu dhyworth aga liw awos bos liwys gans godhes, rag ensampel Hwang He (Dowr Melyn) yn China. Estemys yw dhe’n Hwang He dhegi 800 milvil tonnas a wodhes dhe’n mor pub bledhen, ha’n Mississippi 400 milvil tunnell. Fennleys yw hanow an godhes hag yw gorrys war leur an nans po fennva.

• 
  Karg gweli avon
• 
  Kemper Avon Negro (tewl) hag Avon Amazon (leysek) yn Manaos. Leun yw dowr Amazon a wodhes.
• 
  Fow furvyes gans dowr ow hedeudhi kalgh
• 
  Chanjyow dhe hyns Dowr Melyn yn China drefen bos an avon owth esknias ha godhesa
• 
  Dowr Melyn yn China