African National Congress (ANC) ke mokgatlo wo e lego mmušo wa Afrika Borwa go tloga ka ngwaga wa 1994. ANC e kopane le Congress of South African Trade Unions (COSATU) le South African Communist Party (SACP) go ba tripartite alliance go tloga mathomong a mmušo wa batho ka Mei 1994.

Maloko a thomile mokgatlo wo o bitšwa South African Native National Congress (SANNC) ka 8 Janaware 1912 Bloemfontein, nepo e le go oketša ditokelo tša bathobaso ba Afrika Borwa. John Dube, e bile mopresidente wa pele wa mokgatlo, ge sereti le mongwadi Sol Plaatje e bile yo mongwe wa maloko a pele. Mokgatlo o fetotšwe leina go ba ANC ka 1923, wa thoma lefego la wona e lego Umkhonto we Sizwe ("Spear of the Nation") ka 1961.

African National Congress ke eng?

• ANC ke seboka sa setšhaba sa go lwela tokologo. E hlomilwe ka 1912 gore e kopanye batho ba Afrika le go eta pele ntwa ya go lwela phethogo ye e bonagalago ya sepolotiki, ya batho le ya ikonomi.
• Mo mengwageng ye masomesenyane ye e fetilego ANC e bile ketapele kgahlanong le ntwa ya semorafe le kgatelelo, gomme e rulagantše masole ao a bego a le kgahlanong le tše ka moka, e kalatša mafase a ka ntle kgahlanong le mmušo wa kgethollo le go lwa ka marumo
• ANC e ile ya fihlelela phenyo ye kgolo go dikgetho tša 1994, fao e ilego ya fiwa borongwa bjo bo tiilego bja go rerišana ka Molaotheo wo moswa wa temokrasi, ka mono Afrika Borwa. Molaotheo wo moswa wo o amogetšwe ka 1996.
• Ka ngwaga wa 1999, ANC e ile ya kgethwa gape go ba mmušo wa setšhaba le wa diprofense ka palo ya godimo ya babouti.
• Melaotshepedišo ya ANC e dirwa ke maloko, gomme boetapele bjo bo ikarabela go maloko
• Boleloko bja ANC bo buletšwe batho ka moka ba Afrika Borwa, ba mengwaga ya go feta ye 18, go sa šetšwe morafe le mmala, gomme batho bao ba swanetše go amogela ditheo, melaotshepedišo le mananeo tša ANC.

Na maikalelo le Maikemišetšo a ANC ke afe?

• Maikemišetšo a magolo a ANC ke go bopa setšhaba se se kopanego, se se se nago kgethollo ya bong le ya morafe, e bile e le sa temokrasi.
• Se se ra gore go swanetše go ba le tokologo ya batho ba Afrika gagolo ba baso go tšwa go kgatelelo ya sepolotiki le ya ikonomi go kaonafatša bophelo bja batho ba Afrika Borwa, gagolo bao ba tlogago ba diila.
• Go katanela go fihlelela tše, go bitšwa Phetošo ya temokrasi ya Setšhaba

Na molaotshepedišo wa ANC o latela eng?

Tokomane ya Freedom Charter yeo e ilego ya amogelwa ke Kopanokgothekgothe ya Batho ya 1955, ke yona tokomane ya Motheo ya ANC.

Freedom Charter e bolela gore:

• Batho ba tla buša
• Dihlopa ka moka tša merafe di tla ba le ditokelo tše di lekanago
• Batho ba tla abelanwa mahumo a naga
• Lefase le tla abelanwa gare ga bao ba le šomelago
• Batho ka moka ba tla lekana pele ga molao
• Batho ka moka ba tla ipshina ka ditokelo tše di swanago
• Go tla ba le mešomo le tšhireletšo
• Mejako ya thuto le setšo e tla bulelwa bohle
• Go tla ba le dintlo, tšhireletšo le boiketlo
• Go tla ba le khutšo le setswalle

Ka ngwaga wa 1994 ANC e ile ya amogela Lenaneo la Kagoleswa le Tlhabollo (RDP), bjalo ka motheo wo o tlago hlahla ANC go diphethogo tša Afrika Borwa. Mananeo a bohlokwa a RDP ke:

• go fihlelela dinyakwa tša motheo tša batho
• tlhabollo ya bokgoni bja batho
• kago ya ikonomi
• go tliša temokrasi go pušo le naga.

Na maswao a ANC a bolela eng?

• Folaga ya ANC e dirilwe ka methaladi yeo e lekanago ya mmala wo moso, wo motalamorogo le wa gauta. Mmala wo moso o emela batho ba Afrika Borwa bao ba bego ba lwela tokologo mo mengwageng ye mentšhi ye e fetilego. Mmala wo motala o emetše mabu ao a re fago bophelo gape re bile re tšeetšwe wona ke mebušo ya bokoloniale. Gauta e emela diminerale le mahumo a mangwe a naga, ao e lego a batho ka moka, gomme wona a ile a šomišwa fela ke sehlophana se sennyane.
• Maswao a na le lerumo le kotse tšeo di emelago dintwa tša go lwantšha bokoloniale, ntwa ya marumo ya lephaga la sešole la ANC, Umkhonto we Sizwe, le ntwa ye e tšwelago pele ya ANC ya go lwantšha kgatelelo ka sehlopa se sennyane sa morafe. Leotwana le tlogela go Kopanokgothekgothe ya batho, yeo e amogetšego Freedom Charter, gomme lona le emela kopano ya ditšhaba ka moka tša Afrika Borwa go ntwa ya go katanela tokologo. Gape le bontšha setšo sa ANC sa go se kgetholle go ya ka mmala. Seatla se se swerego lerumo se emetše maatla a batho bao ba kopanego ntweng ya go katanela tokologo le tekatekano.
• Mmolelwana wa ANC wa 'Amandla ngawethu' goba 'Matla ke a rena' o ra gore 'maatla a swanetše go fiwa batho', gomme se se bontšha maikemišetšo a magolo a Freedom Charter a gore batho ba swanetše go buša. Ke tsebagatšo ya boithaopo bja ANC bja go aga le go tiiša temokrasi le go tšea karolo ga batho go ntwa ya go katanela kaonafatšo ya maphelo a bona.

Na maikarabelo a leloko la ANC ke afe?

Ditlwaedi le metheo tša leloko la ANC di akaretša:

• boikokobetšo le go ineela ka botlalo go lesolo la go katanela setšhaba sa temokrasi seo se se nago kgethollo ya mmala le ya bong
• go ela dinyakwa le dikgahlego tša batho hloko, tšeo di lego go tokomane ya Batho Pele,
• boithaopo bja go phethagatša dipholisi tša seboka le diphetho tša sona.

Maloko a ANC a letelwa:

• go ba maloko a lekala la ANC, go lefela tšhelete ya boleloko le go thuša go aga ANC,
• go tšea karolo go ditherišano tša go dira melaotshepedišo le mananeo tša ANC gammogo le phethagatšo ya tšona,
• go amogela le go emela diphetho tša dipopego tša mokgatlo,
• go aga kopano ya ANC le seboka sa temokrasi le go lwantšha bomenemene, go šoma gore go be le setswalle le go hlola dihlophanahlophana
• go lwantšha semorafe, kgethollo ya bong, go se kgotlelelane ga sedumedi le ga sepolotiki goba kgethollo efe goba efe,
• go dula o na le tsebo ya ditiragalo tša sepolotiki, go kaonafatša tsebo ya bona bjalo ka karolo ya go ithuta ga go ya go ile,
• go dula o le kgauswi le batho le go tšea karolo go merero ya motse,
• go itshwara ka tsela ya maleba tšatši ka tšatši le go se šomiše maemo ka merero ya go ikhola.

Na dipopego tša ANC ke dife?

• Lekala ke yuniti ya mathomo ya ANC, fao maloko a tšeago karolo go ditiro tša ANC le ditherišano tša sepolotiki. Lekala ke ketapele ya motse, gomme e emela dikgahlego, dinyakwa le go šomela tlhabollo ya motse. Lekala le lengwe le le lengwe le kgetha Komitiphethiši ya Lekala nakong ya Kopanokgothekgothe ya ngwaga ka ngwaga.
• Komitiphethiši ya selete e kgethwa ka morago ga mengwaga ye mebedi ka Kopano ya Selete, gomme yona e kgethwa ke dikemedi tša makala tše di bopago selete.
• Komitiphethiši ya Profense e kgethwa ka morago ga mengwaga ye meraro ke maloko a makala ka profensing.
• Komitiphethiši ya Setšhaba ke sebopego sa ka godimo sa ANC gomme yona e sepediša merero ya mokgatlo ge go se no swarwa dikopano. E kgethwa ka morago ga mengwaga ye mehlano go Kopano ya Setšhaba. Dikemedi tša makala di bopa dipersente tša go ka ba 90 tša dikemedi tše di boutago go Kopano ya Bosetšhaba. Khansele ya Setšhaba ya Bohle e swarwa ge go se no swarwa Kopano ya Setšhaba ya go lekola mananeo a mokgatlo.
• Lliki ya Basadi ya ANC e šoma ka go ikemela ka gare ga ANC. Maikemišetšo a yona ke go tšwetša pele le go šireletša ditokelo tša basadi le go netefatša gore basadi ba raloka karolo ya bona ka botlalo ka gare ga mokgatlo. Boleloko bja Lliki bo buletšwe basadi ka moka bao ba lego maloko a ANC.
• Lliki ya Baswa ya ANC le yona e šoma bjalo ka sebopego se se ikemetšego, gomme maikemišetšo a yona ke go etela baswa pele le go šomana le mathata a a ba lebanego. Lliki gape e netefatša gore baswa ba ba le seabe go ANC. Boleloko bja Lliki ya baswa bo buletšwe batho ba magareng ga mengwaga ye 14 le 35.

NA SEBOKA SA MAKALA A MARARO KE ENG?

ANC e šomišana le South African Communist Party (SACP) le Congress of South African Trade Unions (COSATU). Lekala le lengwe le le lengwe le ikemetše, gomme le na le molaotheo wa lona le mananeo a lona. Seboka se hlomilwe godimo ga boithaopo go Diphetogo tša Setšhaba tša Temokrasi, le tlhokego ya go kopanya bontšhi bja batho ba Afrika Borwa go ya ka boithaopo bjo.

Na ANC o ka e fihlela kae?

Makala a ANC a hwetšwa go ditoropo ka moka, ditoropo tše nnyane le mebotwaneng ya Afrika Borwa. ANC e na le ofisi ye kgolo, diofisi tše senyane tša diprofense le diofisi tše mmalwa tša dilete.

Ditšhupetšo

https://web.archive.org/web/20130819215042/http://anc.org.za/show.php?id=178

v t e African National Congress
History
Lua error in Module:Navbar at line 58: Invalid title (({name))}. Leaders Lua error in Module:Navbar at line 58: Invalid title (({name))}. Secretary-General * 1912–1915 S. T. Plaatje 1915–1917 R. V. S. Thema 1917–1919 S. Msane 1919–1923 H.L. Bud-M'belle 1923–1927 T. D. Mweli-Skota 1927–1930 E. J. Khaile 1930–1936 E. Mdolomba 1936–1949 James Calata 1949–1955 W. M. U. Sisulu 1955–1958 O. R. Tambo 1958–1969 P. P. D. Nokwe 1969–1991 A. B. Nzo 1991–1997 M. C. Ramaphosa 1997–2007 K. Motlanthe 2007–2017 G. Mantashe 2017–present E. S. Magashule President * 1912–1917 J. L. Dube 1917–1924 S. M. Makgatho 1924–1927 Z. R. Mahabane 1927–1930 J. T. Gumede 1930–1936 P. ka Isaka Seme 1937–1940 Z. R. Mahabane 1940–1949 A. B. Xuma 1949–1952 J. S. Moroka 1952–1967 A. J. Lutuli 1967–1991 O. R. Tambo 1991–1997 N. R. Mandela 1997–2007 T. M. Mbeki 2007–2017 J. G. Zuma 2017–present M. C. Ramaphosa Deputy President * 1952–1958 N. R. Mandela 1958–1985 O. R. Tambo 1985–1991 N. R. Mandela 1991–1994 W. M. U. Sisulu 1994–1997 T. M. Mbeki 1997–2007 J. G. Zuma 2007–2012 K. Motlanthe 2012-2017 M. C. Ramaphosa 2017-present D. D. Mabuza
National Conferences	* 38th (1949) 39th (1950) 40th (1951) 41st (1952) 42nd (1953) 43rd (1954) 44th (1955) 45th (1957) 46th (1958) 47th (1959) 48th (1991) 49th (1994) 50th (1997) 51st (2002) 52nd (2007) 53rd (2012) 54th (2017)
Structure and wings	* ANC Today ANC Women's League ANC Youth League National Executive Committee Radio Freedom Solomon Mahlangu Freedom College Umkhonto we Sizwe
Allied organisations	* Congress of South African Trade Unions South African Communist Party
Category