Kawsaynin
Nonato Rufino Chuquimamani Valer
Paqarisqa	1946 (run 77/78)
Suyun	Piruw

Education
Simikunan	Kastilla simi Qichwa
Llamk'anan
Llamk'anan	yachachiq
Military service
Hawa-puriq

Nonato Rufino Chuquimamani Valer sutiyuq runaqa (1946 watapi paqarisqa Sullukuta ayllu llaqtapi, San Husiy distritupi, Asankaru pruwinsyapi) huk Piruw mama llaqtayuq qhichwa simi yachachiqmi, qillqaqpas, Asankarumantam.

Kunanqa Pawqartampu llaqtapim yachachichkan. Piruwpi iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqapaq liwrukunatam rurachkan, Piruwpa Yachachiy Ministiryupaqpas llamk'achkapsa. Yachay wasipaq qhichwa simi qullqatam rurarqan.

Qillqasqankuna

Nonato Rufino Chuquimamani Valer, hukkunawan: Yachakuqkunapa Simi Qullqa, Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi. Ministerio de Educación, Lima (Perú) 2005.
Nonato Rufino Chuquimamani Valer, Carmen Gladis Alosilla Morales, Victoria Choque Valer. Qullaw Qichwapa Simi Qullqan A – Y. Ministerio de Educación, Lima (Perú) 2014.
Nonato Rufino Chuquimamani Valer (ed.): Unay pachas. Qhishwa simipi qullasuyu aranwaykuna. Proyecto Experimental de Educación Bilingüe/Puno, Lima 1983. (Punu suyumanta – Qusqu-Qullaw)
Nonato Rufino Chuquimamani Valer (ed.): Unay pachas. Qhishwa simipi qullasuyu hawariykuna. Centro de Estudios Rurales Andinos Bartolomé de las Casas, Qusqu 1984. (Punu suyumanta – Qusqu-Qullaw).

Suñaykuna

Katiguriyakuna