Simin Behbahani سیمین بهبهانی | |
---|---|
Tavalludi |
Siminbar Khalili[1] 20-iyul 1927-yil Tehran, Iran |
Vafoti |
19-avgust 2014-yil (87 yoshda) Tehran, Iran |
Fuqaroligi | Pahlavi Iran va Eron |
Kasbi | shoir,yozuvchi |
Turmush oʻrtogʻi |
Hassan Behbahani (turm. 1946; ajr. 1970) Manouchehr Koshyar (turm. 1971; vaf. 1984) |
Otasi | Abbos Khalili |
Onasi | Fahr-Ozma Arjun |
Simin Behbahani, uning familiyasi ham Bihbahani deb ham aytiladi (née Siminbar Khalili ;[1] forscha: سیمین بهبهانی ; 1927 yil 20 iyul - 2014 yil 19 avgust) - taniqli eronlik zamonaviy, lirik shoira. U o'zining g'azal uslubidagi she'rlari bilan mashhur. U zamonaviy fors she'riyati, Eron ziyolilari va adabiyotshunoslarining asl timsoli bo'lib, uni "Eronning sher ayoli "deb ataydi.[1][2] U ikki marta adabiyot bo'yicha Nobel mukofotiga nomzod bo'lgan va "dunyo bo'ylab ko'plab adabiy mukofotlarga sazovor bo'lgan".[3]
Simin Behbahoniy, tug'ilganda ismi Siminbar Xalili[1]edi ( forscha: سیمین خلیلی ) asli iroqlik shoir, diplomat, gazeta noshiri va gazetasi muharriri Abbos Xalilining qizi edi. Abbos Xaliliy fors va arab tillarida sheʼrlar yozgan va Firdavsiyning “ Shohnoma ”sining 1100 ga yaqin misrasini arab tiliga tarjima qilgan. Fahr-O'zma Arg'un o'z davrining ilg'or ayollaridan biri va 1925-1929 yillar oralig'ida Kanun-e Nesvan-e Vatan'khah (Vatanparvar ayollar uyushmasi) a'zosi edi. Hizb-e Demokratik partiyasi (Demokratik partiya) va Kānun-e Zanān (Ayollar uyushmasi) a'zoligidan tashqari, u bir muddat (1932) " Ayandeh-ye Iran " (Eron kelajagi) gazetasining muharriri bo'lgan. U Tehrondagi Namus," Dār ol-Mo'allemmat" va "No'bavegan "o'rta maktablarida fransuz tilidan dars bergan.
Simin Behbahoniy o‘n ikki yoshida she’r yozishni boshlagan va o‘n to‘rt yoshida ilk she’rini nashr etgan. U Nima Yooshijning "Char Pareh " uslubidan foydalangan va keyinchalik g'azalg uslubiga murojaat qilgan. Behbahoniy she’riyatning g‘azal uslubidan foydalangan holda, teatr mavzulari ,kundalik voqealar va suhbatlarni she’riyatga qo‘shib, tarixiy taraqqiyotga hissa qo‘shgan. U an'anaviy fors she'riyatining shakllari doirasini kengaytirdi va XX asrda fors adabiyotining eng muhim asarlarini yaratdi.
U Eron Yozuvchilar uyushmasi Prezidenti bo‘lgan va 1999- va 2002-yillarda adabiyot bo‘yicha Nobel mukofotiga nomzod bo‘lgan. 2013-yilda u she'riyat uchun "Yanus Pannonius " bosh mukofotiga sazovor bo'ldi .[4]
2010-yil mart oyi boshida u rasmiy taqiqlar tufayli mamlakatni tark eta olmadi. U Parijga samolyotga o‘tirmoqchi bo‘lganida, politsiya uni hibsga oldi va “tun bo‘yi” so‘roqqa tutdi. U ozod qilindi, lekin pasporti yo'q edi. Uning ingliz tilidagi tarjimoni (Farzaneh Milani) hibsga olinganidan hayratda qolgan, chunki Behbahoniy o'sha paytda 82- yoshda va deyarli ko'r bo'lib qolgan edi.
Uning ikki marotaba turmush qurgan , birinchisi Hasan Behbahoniy edi va ajralish bilan yakunlandi. .[1] Uning birinchi turmushidan uchta farzandi, bir qizi va ikki o‘g‘li bor edi.[1] Uning ikkinchi nikohi Manuchehr Kuushyorga boʻlgan va u 1984-yilda vafot etgan[1]
Behbahoniy 2014- yilning 6 avgustida kasalxonaga yotqizilgan. U 6- avgustdan 2014 yil 19- avgustgacha (vafotigacha) komada bo'ldi va Tehronning Pars o'pka - yurak kasalliklari kasalxonasida 87 yoshida vafot etdi[5] Uning dafn marosimi minglab kishilar ishtirokida 22 avgust kuni Vahdat zalida bo'lib o'tdi va jasadi Behesht-e Zahrada ga dafn qilindi.[6]
Vikiomborda Simin Behbahoniy haqida turkum mavjud |