Komi коми кыв | ||
---|---|---|
Verbreitig: | Russland ( Republik Komi) | |
Sprecher: | 311'600 (devo 94'328 Komi-Permjakisch) | |
Linguistischi Klassifikation: |
||
Unterteilige: |
10 Dialäkt | |
Offizieller Status | ||
Amtssprooch vo: | Republik Komi | |
Sproochchürzel | ||
ISO 639-1 |
kv | |
ISO 639-2 |
kom | |
SIL |
koi |
Komi (Eigebezeichnig коми кыв – komi kyv) ghört zum permische Zwyg vo de finno-ugrische Sproche und isch dodemit e Uralischi Sproch. Es wird vor allem in de Republik Komi (re Deilrepublik im Nordweste vo Russland) gschwätzt, wo's e regionali Amtssproch isch, z Nordeuropa und Nordsibirie wird's aber (bsunders vo de Chante, Manse und Nenze) als Verchehrssproch benutzt. Di nöchste Verwandte sin s Permjakisch und s Udmurtisch. Im Johr 2002 hät's z Russland zämme mit em Komi-Permjakische 311'600 Komi-Sprächer gee; dodevo hän 217'316 Komi und 94'328 Komi-Permjakisch gschwätzt.
D'Sproch hät sich uss em Altpermische entwickelt; im 14. Johrhundert isch si zum erschte Mol als Liturgysproch benutzt worre und mer hät e Rächtschrybig festglegt. Im 17. Johrhundert isch di kyrillischi Schrift ygfiehrt worre; si wird sither und bis hüt benutzt (abgseh vo-n-re churze Periode, wo s latynisch Alphabet benutzt worre isch). Literatur uff Komi git's sit em 19. Johrhundert.
D'Sproch hät 10 Dialäkt; vo sälle isch s Prisiktivkarisch, wo in de Umgebig vo de Hauptstadt Syktywkar gschwätzt wird, d'Schriftsproch. Underschyd git's bi de Phonem l und v und bi de palatale d/t.
Im 14. Johrhundert isch für s Komi s altpermisch Alphabet ygfiehrt worre, wo de Stefan vo Perm ygfiehrt hät. Dodemit hät s Komi abgseh vom Ungarische di ältsti Schribdratition vo de finno-ugrische Sproche.
S hüttig (kyrillisch) Alphabet:
А/а, Б/б, В/в, Г/г, Д/д, Е/е, Ё/ё, Ж/ж, З/з, И/и, І/і, Й/й, К/к, Л/л, М/м, Н/н, О/о, Ӧ/ӧ, П/п, Р/р, С/с, Т/т, У/у, Ф/ф, Х/х, Ц/ц, Ч/ч, Ш/ш, Щ/щ, Ъ/ъ, Ы/ы, Ь/ь, Э/э, Ю/ю, Я/я
Usserdem git's d'Digraphe Дз/дз, Дж/дж und Тш/тш.
Büechstabe | Latynischi Dranskription |
Ussproch (IPA) |
---|---|---|
А/а | a | a |
Б/б | b | b |
В/в | v | v |
Г/г | g | g |
Д/д | d | d |
Е/е | e | je, e |
Ё/ё | ë | jo, o |
Ж/ж | ž | ʒ |
З/з | z | z |
И/и | i | i |
І/і | ï | i |
Й/й | j | j |
К/к | k | k |
Л/л | l | l |
М/м | m | m |
Н/н | n | n |
О/о | o | o |
Ӧ/ӧ | o | ə |
П/п | p | p |
Büechstabe | Latynischi Dranskription |
Ussproch (IPA) |
---|---|---|
Р/р | r | r |
С/с | s | s |
Т/т | t | t |
У/у | u | u |
Ф/ф | f | f |
Х/х | x | x |
Ц/ц | c | ts͡ |
Ч/ч | č | ts͡ ʲ |
Ш/ш | š | ʃ |
Щ/щ | šč | ʃtʃ͡ |
Ъ/ъ | - | |
Ы/ы | y | ɨ |
Ь/ь | ' | - |
Э/э | è | e |
Ю/ю | ju | ju |
Я/я | ja | ja |
Дз/дз | dz | dz͡ ʲ |
Дж/дж | dž | dʐ͡ |
Тш/тш | tš | tʂ͡ |
Zwüschem Komi und de nöcher verwandte Sproche folge d'Underschyd bstimmte Regle. Dodurch chönne d'Sprächer vo verschydene Sproche enand verstoh.
Es git no öbbe 2000 Wörter, wo d'Verwandtschaft vom Ungarische mit em Komi zeige. Di beide Sproche hän sich vor 2000 bis 3000 Johr vo-n-enand abgspalte.
Finno-ugrischi Sproche | |||
Ugrisch | Ungarisch | Chantisch (Ostjakisch) | Mansisch (Wogulisch) | ||
Finnopermisch | Permisch | Komi | Komi-Permjakisch | Udmurtisch | |
Wolgafinnisch | Mari | Mordwinisch | ||
Samisch | Inarisamisch | Kildinsamisch | Lulesamisch | Ostsamisch | Pitesamisch | Skoltsamisch | Südsamisch | Tersamisch | Umesamisch | ||
Ostseefinnisch | Estnisch | Finnisch | Meänkieli | Ischorisch | Karelisch | Livisch | Wepsisch | Wotisch | Võro |
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Komi_nyelv“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |