Sargans bzw. im traditionella Dialäkt Sargaas (Betonig uf da zweita Silba, di zweit Varianta mit duragfüertem Staubscha Gsetz) isch e politischi Gmeind und historischi Stadt im Kanton Sanggalla. Usserdem isch s Zentrum vum Sargaaserland.
Geography
Da tüüfscht Punkt isch da Bahnhof, wo uf era Höchi vu 480 m ü.M. liit. Da höchscht Punkt liit mit 1'830 m ü.M. ufm Gonzä. Zur Gmeind kört da nordöstlich gelegni Ortsteil Vild.
Sargans isch hützutags en wichtiga Verchehrschnotapunkt und es wirtschaftlichs sowia kulturells Zentrum. Mit sine zahlriicha Schuala isch s usserdem a en bedütenda Bildigsstandort.
Namä
Da Namä wird z erscht mol im Johr 765 als de Senegaune, spöter als in Senegaunis, in Sannegannis, 1284 als Sangans und abm 15. Johrhundert ir hüttiga Schrybwiis erwähnt. D Dütig vum Namä isch aber usicher.
Möglicherwiis liit em da mitm Suffix -ānus, Plural -ānes erwyterti keltisch-römisch Personänamä «Sanucus» zgrund. Demno wür da Namä «Ort, wo d Sippe vom Sanucus läbt» bedüta. En söttiga Personänamä isch bir Colonia Augusta Raurica noogwisa worrda. E lutlichi Entwicklig vu Sanucānes zu da historischa Formä wia Sanegans isch sproochwüssaschaftlich möglich.
Volksetymologisch wird da Ortsnamä mit enera Saag erchlärt, wos heisst, d Bewohner vur damols no namälosa Sidlig hättet es Chind mit em Wunsch zum Fluss Saar i d Ebeni gschickt, ihra Ort nochm erschta Tier zbenenna, wo zschwimma chu wür. Es seg e Gans gsi.
Historischs
D Gschicht und d Gegawart vu Sargans werdet sit jeher dur a Verkehr bestimmt. Als «Doppeltor zu da Alpa» mit da Zuagäng us m Seez- und Rhintl findet sich urgschichtlichi, römischi, mittelalterlichi und neuzytlichi Sidligsspura uf engm Ruum. D Isäbahn wo i da Johra 1858/59 baut worda isch sowie moderni Strossa und Autobahna unterstrichet dia guat Vercherslaag, di offä Haltig und z vilfältiga Bezüchigsnetz vu da Sarganserinna und Sarganser i di nöcher und wiiter Umgebig.
Vom 1. bis 3. Johrhundert isch z Sargans en römischa Guatshof gstanda. Dazmols isch im Gonzä au schu Erz abbaut worda. Z Isäbergwerch isch bis im 1966 in Betriib gsi und me chas hütt aaluega. Für Sargans und z Sarganserland im Allgemeina ischs über Johrhunderti en wichtiga Wirtschaftsfaktor gsi.
