Kalsel | |
---|---|
Provinsi di Indonesia | |
bahasa Banjar Transkripsi | |
• Jawi | کاليمانتان سلاتن |
Matan kiwa ka kanan, atas ka bawah: Guha Karst di Nateh, Tari Radap Rahayu, Pasar Terapung Banjarmasin, Taman Cahaya Bumi Selamat Martapura, Tugu Katupat Kandangan, Jambatan Barito, wan Tugu Tanjung Puri Tabalong | |
Julukan: Bumi Lambung Mangkurat | |
Motto: Waja sampai kaputing[lower-alpha 1] (Banjar) Tetap semangat dan kuat seperti baja dari awal sampai akhir | |
Peta
| |
Negara | Indonesia |
Ibu kota | Kota Banjarbaru (sejak 16 Maret 2022) |
Jumlah satuan pemerintahan | Daftar
|
Pamréntahan | |
• Gubernur | Sahbirin Noor |
• Wakil Gubernur | Muhidin |
• Sekretaris Daerah | Roy Rizali Anwar |
• Ketua DPRD | Supian HK |
Jimbar | |
• Total | Kasalahan éksprési: Operator * kada diduga km2 (Kasalahan éksprési: Operator / kada diduga sq mi) |
Populasi | |
• Total | 4.119.824 |
• Kepadatan | 105/km2 (Citakan:HidFormatting error: invalid input when rounding/sq mi) |
Demografi | |
• Agama | Islam 97,02% Kristen 1,87% — Protestan 1,33% — Katolik 0,54% Hindu 0,58% Buddha 0,30% Lainnya 0,23%[2][3] |
• Bahasa | |
• IPM | 71,28 (2021) tinggi[11] |
Wewidangan galah | UTC+08:00 (WITA) |
Kode pos | 70xxx-72xxx |
Kode area telepon | Daftar
|
ISO 3166 code | ID-KS |
Pelat kendaraan | DA |
Dasar hukum pendirian | Undang-Undang Republik Indonesia Nomor 8 Tahun 2022[12] |
DAU | Rp 1.215.803.040.000,- (2020)[13] |
Lagu daerah | |
Rumah adat | Rumah Bubungan Tinggi |
Senjata tradisional |
|
Flora resmi | Kasturi |
Fauna resmi | Bekantan |
Situs web | www |
|
Kalimantan Selatan (disingkat Kalsel) adalah salah satu prupinsi nang ada di Indunisia nang baandak di pulau Kalimantan. Indung banua prupinsi Kalimantan Selatan adalah kuta Banjarbaru tumatan 2022 maugahakan kuta Banjarmasin.[14] Prupinsi ngini adalah rumah gasan Suku Banjar wan baisi lumbah 38.744,00 km²[15] lawan jumlah warga wayah tahun 2020 bajumlah 4.087.894 ikung,[2] wan wilayah administrasi tapalih jadi 11 kabupatin wan 2 kuta.
DPRD Kalimantan Selatan lawan surat kaputusan No. 2 Tahun 1989 tanggal 31 Mei 1989 manatapakan 14 Agustus 1950 sawagai Hari Jadi Prupinsi Kalimantan Selatan. Tanggal 14 Agustus 1950 malalui Peraturan Pemerintah RIS No. 21 Tahun 1950, adalah tanggal diulahnya Prupinsi Kalimantan, imbah pambubaran Ripublik Indunisia Sarikat (RIS), lawan hubnur Duktur Moerjani.
Maumpat sajarah wilayah Kalimantan Selatan panambaian diulah marupakan wilayah Karesidenan Kalimantan Selatan (lawan Residen Mohammad Hanafiah) di dalam Prupinsi Kalimantan ngitu saurang.
Kawasan Kalimantan Salatan wayah masa hampau adalah palihan matan 3 karajaan ganal nang suah sacara baturut-turut baisi wilayah di dairah ngini, yakni Karajaan Nagara Dipa, ditarusakan ulih Karajaan Nagara Daha, wan ditarusakan ulih Kasultanan Banjar. Imbah Pasarihan Kamardikaan Indunisia, Kalimantan dijadiakan parupinsi saurang lawan hubnur panambaian Hubnur Ir. Pangeran Muhammad Noor nang manjabat sampai diulahnya Pajanjian Linggarjati.
Sajarah pamarintahan di Kalimantan Salatan diwarnai jua lawan tabantuknya pahimpunan Angkatan Laut Republik Indonesia (ALRI) Divisi IV di Mojokerto, Jawa Timur nang manyatuakan kakuatan wan pajuang asal Kalimantan nang baandak di Jawa. Lawan ditandatanganinya Pajanjian Linggarjati maulah Kalimantan tahalat matan Ripublik Indunisia. Dalam kaadaan ngini pamimpin ALRI IV maambil langkah gasan kadaulatan Kalimantan jadi palihan wilayah Indunisia, malalui sabuting pasarihan nang ditandatangani ulih Hubnur ALRI Hasan Basry di Kandangan 17 Mai 1949 nang isinya manyarihakan lamun rakyat Indunisia di Kalimantan Salatan mamaklumakan badirinya pamarintahan Hubnur tantara ALRI nang malingkupi sabarataan wilayah Kalimantan Salatan (wan tangah). Wilayah ngitu disarihakan jadi palihan matan wilayah RI sasuai Pasarihan kamardikaan 17 Agustus 1945. Upaya nang digawi dianggap jadi upaya tandingan atas dibantuknya Dewan Banjar ulih Walanda.
Manunti buliknya Indunisia ka bantuk nagara kasatuan kahidupan pamarintahan di dairah mangalami panyimpunan jua. Parupinsi Kalimantan wayah masa ngitu tadiri atas 3 (talu) karesidenan, yaitu Karesidenan Kalimantan Barat, Karesidenan Kalimantan Salatan, wan Karesidenan Kalimantan Timur. Parupinsi Kalimantan, imbah ngitu dipacah jadi 3 parupinsi, masing-masing Kalimantan Barat, Timur, wan Salatan nang dituangakan dalam UU No.25 Tahun 1956. Badasarakan UU No.21 Tahun 1957, sapalih ganal dairah subalah barat wan utara wilayah Kalimantan Salatan dijadiakan Parupinsi Kalimantan Tangah. Sadangakan UU No.27 Tahun 1959 mahalatakan palihan utara matan dairah Kabupaten Kotabaru wan mamasukakan wilayah ngitu ka dalam kakuasaan Parupinsi Kalimantan Timur. Tumatan wayah ngitu Parupinsi Kalimantan Salatan kada lagi mangalami parubahan wilayah, wan tatap kaya adanya. Adapun UU No.25 Tahun 1956 nang marupakan dasar pambantukan Parupinsi Kalimantan Salatan imbah ngitu dihanyari lawan UU No.10 Tahun 1957 wan UU No.27 Tahun 1959.
Numur | Agama | Jumlah (2020)[2] | Pamusatan | Jumlah (2010) | Pamusatan |
---|---|---|---|---|---|
1 | Islam | 3.966.059 | 97,02% | 3.505.000 | 96,67% |
2 | Kristen Protestan | 54.382 | 1,33% | 47.974 | 1,32% |
3 | Hindu | 23.798 | 0,58% | 16.064 | 0,44% |
4 | Katolik | 21.987 | 0,54% | 16.045 | 0,44% |
5 | Buddha | 12.337 | 0,30% | 11.675 | 0,32% |
6 | Khonghucu | 222 | 0,01% | 236 | 0,01% |
7 | Lainnya | 9.109 | 0,22% | 28.776 | 0,79% |
Jumlah | 4.087.894 | 100,00% | 3.626.616 | 100,00% |
No. | Poto | Ngaran | Matan | Sampai | Pamaparan |
1. | Syarkawi | 1957 | 1959 | ||
2. | Maksid | 1959 | 1963 | ||
3. | Abu Jahid Bastomi | 1963 | 1963 | ||
4. | Aberani Sulaiman | 1963 | 1968 | ||
5. | Jamani | 1968 | 1970 | [16] | |
6. | Subarjo Sosroroyo | 1970 | 1980 | ||
7. | Mistar Cokrokusumo | 1980 | 1984 | ||
8. | Muhammad Said | 1984 | 1995 | ||
9. | Gusti Hasan Aman | 1995 | 2000 | ||
10. | Barakas:Sjachriel Darham.jpg | Sjachriel Darham | 2000 | Maret 2005 | |
11. | Tursandi Alwi | Marat 2005 | 5 Agustus 2005 | Panjabat (pj.) Hobnor | |
12. | Rudy Ariffin | 5 Agustus 2005 | 4 Agustus 2010 | pariode panambayan | |
13. | Rudy Ariffin | 5 Agustus 2010 | damini | pariode kadua |
Numur | Kabupatin/kuta | Pusat pamarintahan | Bupati/wali kuta | Luas wilayah (km2)[17] | Jumlah panggana (2020)[17] | Kacamatan | Kalurahan/disa | Lambang | Pata tampat |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kabupatin Balangan | Paringin | Abdul Hadi | 1.878,30 | 130.355 | 8 | 3/154 | ||
2 | Kabupatin Banjar | Martapura | Saidi Mansyur | 4.668,00 | 565.635 | 20 | 13/277 | ||
3 | Kabupatin Barito Kuala | Marabahan | Noormiliyani | 2.996,46 | 313.021 | 17 | 6/195 | ||
4 | Kabupaten Hulu Sungai Salatan | Kandangan | Achmad Fikry | 1.804,94 | 228.006 | 11 | 4/144 | ||
5 | Kabupatin Hulu Sungai Tangah | Barabai | Aulia Oktafiandi | 1.472,00 | 258.721 | 11 | 8/161 | ||
6 | Kabupatin Hulu Sungai Utara | Amuntai | Abdul Wahid | 892,70 | 226.727 | 10 | 5/214 | ||
7 | Kabupatin Kotabaru | Kotabaru | Sayed Jafar Alaydrus | 9.482,73 | 325.622 | 21 | 4/198 | ||
8 | Kabupatin Tabalong | Tanjung | Anang Syakhfiani | 3.766,97 | 253.305 | 12 | 10/121 | ||
9 | Kabupatin Tanah Bumbu | Batulicin | Zairullah Azhar | 5.006,96 | 322.646 | 10 | 5/144 | ||
10 | Kabupatin Tanah Laut | Pelaihari | Sukamta | 3.631,35 | 348.966 | 11 | 5/130 | ||
11 | Kabupatin Tapin | Rantau | Arifin Arpan | 2.700,82 | 189.475 | 12 | 9/126 | ||
12 | Kuta Banjarbaru | - | Aditya Mufti Ariffin | 371,00 | 253.442 | 5 | 20/- | ||
13 | Kuta Banjarmasin | - | Ibnu Sina | 72,00 | 657.663 | 5 | 52/- |
Bubuhan Suku Bangsa nang bagana di Kalimantan Selatan, yaitu : [18]
Basa nang dipakai sahari-hari lawan suku Banjar atawa basa uma saurang wan sabagai lingua franca gasan bubuhan Kalimantan Selatan umumnya adalah Basa Banjar nang baisi dua ilun, yaitu ilun urang Banjar Kuala[19] wan ilun urang Banjar Hulu.[20]
Masyarakat Dayak di kawasan selatan Pagunungan Meratus bapandir pakai basa Dayak Meratus (d/h Bahasa Bukit)[4] nang juwa tamasuk basa Melayik, nangkaya basa Banjar. Amunnya Suku Dayak rumpun Dusun-Maanyan-Lawangan nang bapandir basa Barito Timur mangganai kawasan utara Pagunungan Meratus bapandir basa Dayak Maanyan Warukin,[6] basa Dayak Dusun Halong,[7][21] basa Dayak Samihin (Dusun Tumbang),[8] basa Dayak Deah/Dusun Deyah,[9] basa Dayak Lawangan[22] wan basa Dayak Abal. Suku Dayak rumpun Biaju nang bapandir basa Barito Barat mangganai aliran sungai Barito bapandir bahasa ibu antara lain basa Dayak Bakumpai[23] wan basa Dayak Barangas.[24] Lawan juwa basa Dayak Ngaju, basa nang matan Kalimantan Tengah dipakai gasan basa liturgi di lingkungan sinode Garija Kalimantan Evangelis nang bakantur utama di Kuta Banjarmasin.
Pusat pamarintahan: Banjarmasin | ||
Kabupatin | ||
Kuta | ||
Lihati jua Daptar kabupatin wan kuta di Indonésia |
Sumatera | ||
---|---|---|
Jawa | Jakarta · Jawa Barat · Banten · Jawa Tangah · Yogyakarta · Jawa Timur | |
Kalimantan | ||
Nusa Tenggara | Bali · Nusa Tenggara Barat · Nusa Tenggara Timur | |
Sulawési | Sulawési Barat · Sulawési Utara · Sulawési Tangah · Sulawési Salatan · Sulawési Tunggara · Gorontalo | |
Maluku wan Papua | Maluku · Maluku Utara · Papua Barat · Papua | |
Lihati jua: Daptar prupinsi di Indunisia sapanjang masa · Daptar kabupatin wan kuta di Indunisia |