Rhys ap Gruffudd (1132 – 28 a viz Ebrel 1197) a oa ur priñs kembreat a renas e Deheubarth adal 1155 betek e varv, hag a stourmas a-enep an Normaned ha Herri II, roue Bro-Saoz.

E vuhez

Mab e oa da Gruffudd ap Rhys, ha mab-bihan da Rhys ap Tewdwr, roue Deheubarth, a oa bet lazhet en Aberhonddu e 1093 gant Bernard de Neufmarche. "Priñs Kembre" ha "Priñs ar Gembreiz" a zo bet graet anezhañ e dihelloù zo^[1].

Anavet eo evel Yr Arglwydd Rhys (an aotrou Rhys), met marteze eo un anv a voe roet goude e varv^[2], ha breur e oa d'ar briñsez Nest ferch Rhys.

E 1155 eo e teuas da vout mestr Deheubarth. E 1158 e rankas sujañ d'ar roue saoz Herri II (Bro-Saoz) , hag a aloubas Deheubarth e 1163. prizoniet e voe Rhys, ha tennet e zouaroù digantañ. A-benn un toulladf sizhunioù e voe laosket da vont ha daskoret e voe un darnig eus e vadoù dezhañ. Emglev a reas Rhys gant Owain Gwynedd ha pa c'hwitas aloubadeg Kembre gant Herri II adarre e 1165 e c'hallas adkavout e zomani penn-da-benn.

Goude marv Owain Gwynedd, roue Gwynedd e 1170, e oa ar galloudusañ priñs a oa e Kembre.

Goude e varv

Goude e varv e voe aloubet ar pep brasañ eus rouantelezh Deheubarth gant an Normaned. E dad, Gruffydd ap Rhys, a deuas a-benn da chom mestr war un darnig, douaroù all a voe adkemeret gant e vreudeur koshañ goude marv o zad Gruffydd.

Levrlennadur

Dihelloù

• Giraldus Cambrensis. 1908. The Itinerary through Wales; Description of Wales. Edited and translated by R.C. Hoare. Everyman's Library. ISBN 0-460-00272-4
• Giraldus Cambrensis. 1861–91. Giraldi Cambrensis: opera ed. J.S. Brewer. (Rolls Series). 8 vols. Longman, Green, Longman & Roberts.
• Jones, T., ed. 1941. Brut y Tywysogion: Peniarth MS. 20. University of Wales Press.
• Pryce, H., ed. 2005. The Acts of Welsh rulers 1120–1283. University of Wales Press. ISBN 0-7083-1897-5

Istor

• Bartrum, P.C. 1966. Early Welsh genealogical tracts. University of Wales Press.
• Carr, A. D. 1995. Medieval Wales. Macmillan. ISBN 0-333-54773-X
• Cowley, F.G. 1977. The monastic order in South Wales 1066–1349 University of Wales Press. ISBN 0-7083-0942-9
• Davies, R. R. 1987. Conquest, coexistence and change: Wales 1063–1415 Clarendon Press, University of Wales Press. ISBN 0-19-821732-3
• Jones, F. 1969. God bless the Prince of Wales: four essays for investiture year Carmarthenshire Community Council (Local History Committee). ISBN 0-9500534-0-6
• Lloyd, J. E. 1911. A history of Wales from the earliest times to the Edwardian conquest. Longmans, Green & Co..
• Maund, K. 2006. The Welsh kings: warriors, warlords and princes. Tempus. ISBN 0-7524-2973-6
• Moore, D. 2005. The Welsh wars of independence: c.410-c.1415. Tempus. ISBN 0-7524-3321-0
• Rees, D. 1985. The son of prophecy: Henry Tudor's road to Bosworth. Black Raven Press. ISBN 0-85159-005-5
• Rees, S. 1992. Dyfed (A guide to ancient and historic Wales series). HMSO. ISBN 0-11-701220-3
• Turvey, R. 1997, The Lord Rhys: Prince of Deheubarth. Gomer. ISBN 1-85902-430-0
• Warren, W.L. 1973 Henry II. Eyre Methuen. ISBN 0-413-25580-8
• Williams, J.E.C. 1976. "Aberteifi, 1176". Taliesin 32, pp. 30-5
• Gwynfor Evans, Yr Arglwydd Rhys, Tywysog Deheubarth (Caernarfon, 1982)
• Roger Turvey The Lord Rhys: Prince of Deheubarth (Gwasg Gomer) ISBN 1-85902-430-0
• Y Bywgraffiadur Cymreig hyd 1940, d.g. Rhys ap Gruffudd.

Notennoù ha daveennoù

Liammoù

• www.castlewales.com
• Welsh heroes