I Petro | |
---|---|
rusça Пётр I | |
Doğma adı | rusça Романов Пётр Алексеевич |
Doğğan künü | 30 mayıs (9 İyün) 1672[1][2] |
Doğğan yeri | |
Ölgen künü | 28 yanvar (8 fevral) 1725[1][2] (52 yaşında) |
Ölgen yeri | |
Memleketi | |
Zenaatı | idareci, devlet erbabı |
Baba | Aleksey Mihail oğlu[3] |
Ana | Natalya Naryshkina[d][3] |
Ömür arqadaşı | Yevdokiya Lopuhina[d] ve I Yekaterina[d][3] |
Balalar | Alexei Petrovich, Tsarevich of Russia[d][3], Anna Petrovna of Russia[d], Elizabeth I of Russia[d][4][3], Natalia Petrovna[d][4], Pyotr Petrovich[d][4], Natalia Maria Petrovna[d][4], Alexander Petrovich[d][5][6][7][…], Pavel Petrovich Romanov[d][4], Katherine Petrovna Romanov[d][4], Margaret Petrovna Romanov[d][4] ve Paul Petrovich Romanov[d][4] |
Mukâfatlar | |
Avtograf | |
Медиафайлы на Викискладе |
I Petro Alekseyeviç Romanov (rusça Пётр I Алексеевич Романов (Великий), 1672 — 1725) — Rusiye İmperiyasınıñ çar ve imperatorı. Rusiyede çoq avropalı reformalarını yapqan edi. Onıñ anası — Natalya Narışkina — qırımtatar mırzası Mordka Kubrat (Narış), qabilesinden edi[8]. 1711 s. Prut seferini yaptı, amma qırımtatar ordusı tarafından qırşavlap, tek osmanlı vezirine qabar berüv Petroğa qırşavlavdan çıqmağa yardım etti. 1725 s. şahzadesiz (özü bir dane oğlan balasını, Alekseyni, öldürdi) öldi. Apayı sabıq köylü Yekaterina (Marta Samuilovna), imperatriçe oldı.
Petro 1672 s. mayısnıñ 30[9] (iyünniñ 9) künü doğdı :
«В нынешнем во 180 году Маия в 30 день, за молитв Святых отец, Бог простил Царицу Нашу и Великую Княгиню Наталию Кирилловну, а родила Нам сына, благовернаго Царевича и Великаго Князя Петра Алексеевича всея Великия и Малыя и Белыя России, а имянины его Июня 29 числа».
— Tolu qanunlar toplamı, cılt I, saife 886[10]
Doğğan yeri tam bilinmegen. Bazı tarihçılarğa köre Petro Moskva Kremlindeki Teremnoy sarayında doğdı, bir rivayetke köre ise doğğan yeri - Moskav yanındaki Kolomenskoye köyü[11].
Petronıñ babası olğan çar Aleksey Mihayloviçniñ çoq balası edi. Petro balalarından on dörtüncisi edi, lâkin çarnıñ ekinci apayı Natalyanıñ doğurğan birinci balası. İyünniñ 9-ında şahzade Çudov keşişhanesinde protopop Andrey Savinov tarafından vaftiz etilgen. Adı "Petro" dep qoyulğanınıñ sebebi belli degil[12][13]. Bu ad ne Romanovlarda edi, ne Narışkinlerde[14].
1676 s. Petronıñ babası, çar Aleksey Mihayloviç, öldi. Petro o zaman üç yaşında edi[15]. Petronıñ ağası Födor Alekseyeviç Aleksey Mihayloviçniñ vasiyi oldı. Petro tek başlanğıç tasil körgen ve ömür boyunca yañlışlarnen yazğan edi, onıñ söz zenginligi zayıf edi[16].
Rusiyeniñ imperator ve imperatriçeleri | ||
---|---|---|
I Petro | I Yekaterina | II Petro | Anna İoannovna | VI İvan | Yelizaveta Petrovna | III Petro | II Yekaterina | I Pavel | I Aleksandr | I Nikolay | II Aleksandr | III Aleksandr | II Nikolay
|