John Bunyan
Ganwyd	28 Tachwedd 1628  Elstow
Bu farw	31 Awst 1688  Llundain
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Alma mater	Ysgol Bedford
Galwedigaeth	diwinydd, ysgrifennwr, pregethwr, nofelydd, Tincer
Adnabyddus am	Taith y Pererin
Arddull	alegori
Priod	gwraig cyntaf John Bunyan, Elizabeth Bunyan
llofnod

Awdur crefyddol o Sais oedd John Bunyan (28 Tachwedd 1628 – 31 Awst 1688).^[1] Roedd yn Biwritan argyhoeddedig. Ei waith mwyaf adnabyddus yw'r alegori hir Taith y Pererin (The Pilgrim's Progress), un o'r llyfrau Cristnogol mwyaf dylanwadol erioed.

Bywgraffiad

Ganwyd Bunyan yn Elstow ger Bedford, yn fab i dincer (trwsiwr offer metal domestig o bob math). Yn 1649 priododd ferch dlawd ac yn fuan wedyn dechreuodd gael cyfres o brofiadau crefyddol mewnol dwys a ddisgrifir yn ei gyfrol ddylanwadol Grace Abounding.

O 1653 ymlaen bu'n pregethu i gynulleidfaoedd Anghydffurfiol o gwmpas Bedford. Daeth i gysylltiad â George Fox, arweinydd y Crynwyr, ac ysgrifennodd draethawd yn ymosod ar gred yr enwad honno.

Ym 1660 cafodd Bunyan ei arestio mewn ffermdy ger Ampthill a threuliodd y ddeuddeg blynedd nesaf yn y carchar. Yno yr aeth ati i lenydda mewn difrif ac mae nifer o'i weithiau mawr yn dyddio i'r cyfnod hwnnw, yn cynnwys Grace Abounding (1666).

Dylanwad

Mae gweithiau Bunyan wedi'u cyfieithu i'r Gymraeg nifer o weithiau dros y blynyddoedd. Yn y 19g prin oedd y capelwyr na cheid copi o waith Bunyan yn eu cartref.

Llyfryddiaeth

Gwaith Bunyan

• Some Gospel Truths Opened (1656)
• A Vindication of Gospel Truths Opened (1657)
• Profitable Meditations (1661)
• I Will Pray With the Spirit (1663)
• Christian Behaviour (1663)
• The Holy City (1665)
• The Resurrection of the Dead (1665)
• Grace Abounding (1666)
• Taith y Pererin (Rhan 1, 1678, 1679; Rhan 2, 1684)
• Life and Death of Mr Badman (1680)
• Holy War (1682)

Cyfeiriadau