Το Dornier Do 17, στο οποίο τα πληρώματα του απέδωσαν το προσωνύμιο Fliegender Bleistift, "ιπτάμενο μολύβι", εξαιτίας της πολύ λεπτής ατράκτου του) ήταν γερμανικό δικινητήριο βομβαρδιστικό και αναγνωριστικό αεροσκάφος. Σχεδιάστηκε αρχικά σαν Schnellbomber, δηλαδή σαν ταχύ βομβαρδιστικό που θεωρητικά θα μπορούσε να αποφύγει τα εχθρικά μαχητικά εξαιτίας της μεγάλης του ταχύτητας.
Τα Do 17 χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά σε πολεμικές επιχειρήσεις με την Λεγεώνα του Κόνδορα στον Ισπανικό Εμφύλιο και αποτέλεσαν μαζί με τα Heinkel He 111 και Junkers Ju 88 τον κορμό της δύναμης βομβαρδισμού της Luftwaffe στο πρώτο μισό του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η απόσυρση ολοκληρώθηκε στα 1941, διότι πλέον η ακτίνα δράσης και το φορτίο βομβών τους ήταν ανεπαρκές. Η παραγωγή του τύπου διεκόπη το 1940, με τους διαθέσιμους πόρους να διατίθενται στο πιο σύγχρονο μέσο βομβαρδιστικό Ju 88. Εξέλιξη του Do 17 ήταν το Dornier Do 215, ενώ από τα 1942 εντάχθηκε σε παραγωγή το ριζικά βελτιωμένο Dornier Do 217.
Πολλά Do 17 αξιοποιήθηκαν σε άλλους ρόλους, όπως αυτόν της εκπαίδευσης πληρωμάτων, ή διατέθηκαν στις αεροπορίες άλλων χωρών του Άξονα.
Σχεδιασμός και εξέλιξη
Στα 1932 προκηρύχθηκε διαγωνισμός που αφορούσε την δημιουργία νέου αεροσκάφους μεταφοράς φορτίου για τους γερμανικούς σιδηροδρόμους (Deutsche Reichsbahn-Gesellschaft) και ταχέος αεροσκάφους μεταφοράς αεροπορικού ταχυδρομείου για την Lufthansa..[1] Οι εργασίες στο εργοστάσιο της Dornier στο Φριντριχσχάφεν ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 1932.[1] Όταν στα 1933 ήλθαν οι Εθνικοσοσιαλιστές στην εξουσία, τα ηνία στο χώρο της αεροπορίας πήραν οι Χέρμαν Γκέρινγκ και Έρχαρντ Μιλχ, που σύντομα εγκαθίδρυσαν το Υπουργείο Αεροπορίας (Reichsluftfahrtministerium, RLM). Το Υπουργείο έδωσε την ονομασία Do 17 στο σχέδιο της Dornier, που σύντομα πήρε έγκριση για την κατασκευή πρωτοτύπων. Στα τέλη του 1933 εξεδόθη απαίτηση που αφορούσε την δημιουργία ταχέος αεροσκάφους με διπλό κάθετο ουραίο, που θα ήταν ικανό να "μεταφέρει φορτίο με ειδικό εξοπλισμό". Επρόκειτο για την συγκαλυμμένη περιγραφή ενός βομβαρδιστικού, διότι η Γερμανία απαγορεύονταν να παράγει πολεμικά αεροσκάφη και να διαθέτει πολεμική αεροπορία βάσει της Συνθήκης των Βερσαλιών.
Το αρχικό πρωτότυπο (το Do 17V1), πάνω στο οποίο βασίστηκε η κατασκευάστρια για να συνεχίσει τις εργασίες της, διέθετε μονό κάθετο ουραίο. Αρχικά δεν είχε τοποθετηθεί ο αναγκαίος εξοπλισμός που θα το μετέτρεπε σε πολεμική μηχανή.[4] Η κατασκευή των τριών πρώτων αεροσκαφών δοκιμών (Do 17 V1 ως V3) ξεκίνησε στα τέλη Μαΐου 1934. Στις 23 Νοεμβρίου 1934 πραγματοποίησε το V1 την παρθενική του πτήση. Ακολούθησε στις 18 Μαΐου 1935 το V2, με κινητήρες BMW VI 6.3 και διπλό κάθετο ουραίο. Πραγματοποιήθηκαν συγκριτικές δοκιμές ανάμεσα στα δύο αεροσκάφη, κατά την διάρκεια των οποίων φάνηκε ότι το V1 παρουσίαζε ζητήματα ευστάθειας, που οδήγησαν στην απόφαση τοποθέτησης διπλού κάθετου ουραίου και σε αυτό. Το συγκεκριμένο αεροσκάφος χάθηκε σε ατύχημα την 21η Δεκεμβρίου 1935.[5] Τον Σεπτέμβριο αυτού του έτους πέταξε για πρώτη φορά και το τρίτο πρωτότυπο.[6] Αργότερα ακολούθησε και τέταρτο αεροσκάφος δοκιμών (V4).
Τo Do 17 ήταν δικινητήριο υψηλοπτέρυγο αεροσκάφος, που προωθούνταν από αστεροειδείς κινητήρες. Είχε λεπτή αεροδυναμική άτρακτο και διέθετε ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης. Διέθετε αυτοφρασσόμενες δεξαμενές καυσίμου.
Η κύρια έκδοση παραγωγής ήταν το Do 17Z, στο οποίο ενσωματώθηκαν διάφορες βελτιώσεις, όπως ο επανασχεδιασμός του εμπρόσθιου μέρους, που έγιναν με βάσει την εμπειρία από τις επιχειρήσεις κατά την διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Διέθετε ενιαίο κόκπιτ, κατά κύριο λόγο καλυμμένο από πλεξιγκλάς, στο οποίο συγκεντρώνονταν όλα τα μέλη του πληρώματος. Η διάταξη του πιλοτηρίου παρείχε εξαιρετική ορατότητα στο πλήρωμα.[7][Notes 1] Το πλήρωμα ήταν συνήθως τετραμελές και αποτελούνταν από τον πιλότο, τον βομβαρδιστή και δύο πολυβολητές. Ήταν δυνατή η μεταφορά μέχρι και 1000 kg βομβών, με τίμημα τον δραστικό περιορισμό της ακτίνας δράσης. Οι βομβαρδιστές αξιοποιούσαν κάποια έκδοση του περίφημου σκοπευτικού συστήματος Lofte για να πλήξουν τους στόχους τους.[9]
Εκδόσεις
Do 17Ε-1
μέσo βομβαρδιστικό
Do 17F-1
αναγνωριστικό
Do 17K
Έκδοση που παράγονταν κατόπιν αδείας στην Γιουγκοσλαβία
Η RAF ενέταξε σε υπηρεσία[20][21] δύο γιουγκοσλάβικα Do 17K τα οποία μετέφεραν τον βασιλέα της χώρας καθώς και χρυσό, όταν η Γιουγκοσλαβία κατελήφθη από τις δυνάμεις του Άξονα.[22]
Axworthy, Mark, Cornel Scafes and Cristian Craciunoiu. Third Axis, Fourth Ally: Romanian Armed Forces in the European War, 1941–1945. London: Arms and Armour Press, 1995. ISBN 1-85409-267-7.
Bergström, Christer. Barbarossa - The Air Battle: July–December 1941. London: Chevron/Ian Allen, 2007. ISBN 978-1-85780-270-2.
Bungay, Stephen. The Most Dangerous Enemy: A History of the Battle of Britain. London: Aurum Press, 2000. ISBN 1-85410-721-6 (hardcover), ISBN 1-85410-801-8 (paperback 2002).
de Zeng, H.L., D.G. Stanket and E.J. Creek. Bomber Units of the Luftwaffe 1933-1945: A Reference Source, Volume 1. London: Ian Allen Publishing, 2007. ISBN 978-1-85780-279-5.
de Zeng, H.L., D.G. Stanket and E.J. Creek. Bomber Units of the Luftwaffe 1933-1945: A Reference Source, Volume 2. London: Ian Allen Publishing, 2007. ISBN 978-1-903223-87-1.
Ciglic, Boris and Dragan Savic. Dornier Do 17 - The Yugoslav Story: Operational Record 1937-1947. Belgrade: Jeroplan Books, 2007. ISBN 978-86-909727-0-8.
Dressel, Joachim and Manfred Griehl. Bombers of the Luftwaffe. London: DAG Publications, 1994. ISBN 1-85409-140-9.
Goss, Chris. Dornier 17: In Focus. Surrey, UK: Red Kite Books, 2005. ISBN 0-9546201-4-3.
Green, William. Aircraft of the Third Reich. London: Aerospace Publishing Limited, 2010, pp. 206–225. ISBN 978-1-900732-06-2.
Green, William. Warplanes of the Second World War, Volume Eight, Bombers and Reconnaissance Aircraft. London: MacDonald. 1967.
Green, William and Gordon Swanborough. "The Annals of the 'Pencil': The Story of the First-Generation Dornier Do 17". Air Enthusiast, Issue 30, March—June 1986, pp. 38–53. Bromley, Kent, UK: Pilot Press. ISSN 0143-5450.
Green, William and Gordon Swanborough. "Balkan Interlude - The Bulgarian Air Force in WWII". Air Enthusiast. Issue 39, May–August 1989. Bromley, Kent: Tri-Service Press, pp. 58–74. ISSN 0143-5450.
Griehl, Manfred. Dornier Do 17E-Z, Do 215B; The Flying Pencil in Luftwaffe Service (World War Two Combat Aircraft Archive No. 03). Erlangen, Germany: Air Coc, 2005. ISBN 3-935687-42-7.
Hooton, E.R. Luftwaffe at War; Gathering Storm 1933-39: Volume 1. London: Chevron/Ian Allen, 2007. ISBN 978-1-903223-71-0.
Hooton, E.R. Luftwaffe at War; Blitzkrieg in the West: Volume 2. London: Chevron/Ian Allen, 2007. ISBN 978-1-85780-272-6.
Keskinen, Kalevi and Kari Stenman. Suomen Ilmavoimien historia 2: Dornier Do 17Z, Junkers Ju 88A-4. Helsinki, Finland: Hobby-Kustannus Oy, 1999. ISBN 952-5334-01-5.
Likso, Tihomir and Danko Canak. Hrvatsko Ratno Zrakoplovstvo u Drugome Svjetskom Ratu (The Croatian Air Force in the Second World War) (Croatian/English). Zagreb, Croatia: Nacionalna, 1998. ISBN 953-97698-0-9.
March, Daniel J. British Warplanes of World War II. London: Aerospace Publishing, 1998. ISBN 1-874023-92-1.
Munson, Kenneth. Fighters and Bombers of World War II. London: Peerage Books, 1983. ISBN 0-907408-37-0.
Nedyalkov, Dimitar. Air Power of the Kingdom of Bulgaria, Volume IV. Sofia: FARK OOD, 2001. ISBN 978-954-9669-79-4.
Neulen, Hans Werner. In the Skies of Europe: Air Forces Allied to the Luftwaffe 1939–1945. Wiltshire, UK: Crowood, 2000. ISBN 1-86126-326-0.
.svg){kind=small}
