Guillaume Apollinaire | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Wilhelm Albert Włodzimierz Apollinaris de Wąż-Kostrowicky |
Jaiotza | Erroma, 1880ko abuztuaren 26a |
Herrialdea | Frantzia (1916ko martxoaren 9a - |
Bizilekua | Erroma Monako Cannes Niza Aix-les-Bains Lyon Paris Stavelot Nimes |
Lehen hizkuntza | frantsesa |
Heriotza | Paris, 1918ko azaroaren 9a (38 urte) |
Hobiratze lekua | Père Lachaise hilerria |
Heriotza modua | berezko heriotza: Espainiako gripea |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Amélia Kolb |
Bikotekidea(k) | |
Hezkuntza | |
Heziketa | Colegio Niño Jesús de Praga (en) (1887 - |
Hizkuntzak | frantsesa italiera Valoniera |
Jarduerak | |
Jarduerak | poeta, idazlea, antzerkigilea, arte-kritikaria, eguneroko-idazlea, ipuin-kontalaria, literatura-kritikaria eta marrazkilaria |
Lantokia(k) | Paris Belgika Alemania eta Herbehereak |
Lan nabarmenak | |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Société Normande de Peinture Moderne (en) |
Izengoitia(k) | Fernand Laviet |
Genero artistikoa | blank verse (en) |
Musika instrumentua | pianoa |
Zerbitzu militarra | |
Gradua | teniente |
Parte hartutako gatazkak | Lehen Mundu Gerra |
| |
Guillaume Apollinaire, jaiotza-izenez Wilhelm Albert Włodzimierz Apolinary Kostrowicki (Erroma, Italia, 1880ko abuztuaren 26a - Paris, Frantzia, 1918ko azaroaren 9a) frantses idazlea izan zen.
Ikasketa ezohikoak egin zituen, eta familiako irakasle-postu bat lortu zuen Renanian (1912-1945); lanbide horri esker, Alemania eta Austria-Hungarian zehar bidaia ugari egin ahal izan zituen.
Parisa joanda, bere lehen lanak argitaratu zituen literatura-aldizkarietan, eta Alfred Jarry eta beste zenbait literatura-egile gazte ezagutu. Arte-kritika egin zuen, bere lagunen joera berrien alde eginez: Picasso, Braque, Dufy, Matisse, Rousseau...
1909an lehen liburua argitaratu zuen, L´Enchanteur pourrissant ("Liluratzailea usteltzen"). Gero L´Heresiarque et compagnie (1910) ipuin-bilduma ondu zuen. Le Bestiaire ou Cortège d´Orphée (1911) fantasia poetikoaren ondoan, bere poema hoberenen bilduma plazaratu zuen: Alcools (1913). Poesia modernoaren obra nagusi horrek 1908 eta 1913 artean moldaturiko lanak biltzen ditu. Urte berekoa da Les peintres cubistes.
Lehen Mundu Gerra hastean frantses armadan sartu zen (1914), eta zauritu egin zuten 1916 urtean. Berriro Parisa itzulirik, abangoardiako aldizkari nagusietan esku hartu zuen. 1917an poema-liburu berri bat argitaratu zuen, Vitam impendere amori, bai eta autoreak berak "drama surrealista" deitu zuen lan guztiz originala: Les Mamelles de Tirésias ("Tiresiasen Titiak"). 1918an Calligrammes agertu zen, ospetsuak egin ziren poema grafikoen bilduma; urte berean ezkondu zen.
Espainiako gripeak jota hil aurretik, 1918an bertan kronika poetikoen bilduma bat argitaratu zuen: Le Flâneur des deux rives ("Bi ertzetako paseatzailea"). Hil ondoren agerturiko zenbait lan: La femme assise ("Emakume eseria", 1920); Ombre de mon amour ("Ene amodioaren itzala", 1947); Lettres à Lou ("Louri gutunak", 1955).
Margolari lagunekin batean laster igarri zuen nondik abiatuko ziren surrealismoaren aitzindariak. Horrenbestez, arte modernoaren lehen aldarrikatzaileetakoa da. Bere poesia, forma-ausardiak gorabehera (puntuazio-zeinuen ezabapena, berritasun tipografikoak eta abar), lirismo bikainekoa da, tonu xumean adierazlea eta zirrara bigunaren sortzailea.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Guillaume Apollinaire |
Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Guillaume Apollinaire |