 Victor Hugo árið 1875. | |
| Fæddur: | 26. febrúar 1802 Besançon, Doubs, Frakklandi |
|---|---|
| Látinn: | 22. maí 1885 (83 ára) París, Frakklandi |
| Starf/staða: | Rithöfundur, stjórnmálamaður |
| Þjóðerni: | Franskur |
| Bókmenntastefna: | Rómantík |
| Þekktasta verk: | Maríukirkjan í París (1831) Vesalingarnir (1862) |
| Maki/ar: | Adèle Foucher (g. 1822; d. 1868) |
| Börn: | Léopold Victor Hugo Léopoldine Hugo Charles Hugo François-Victor Hugo Adèle Hugo |
| Undirskrift: |  |
Victor Hugo (26. febrúar 1802, Besançon, Frakklandi – 22. maí 1885, París) var franskur ljóða-, skáldsagna- og leikritahöfundur og einn af áhrifamestu skáldum frönsku rómantíkurinnar. Þekktustu verk hans eru Vesalingarnir (Les Misérables) og Maríukirkjan í París (Notre-Dame de Paris). Hann var íhaldssamur í æsku en varð síðar mikill stuðningsmaður lýðveldisstefnu. Verk hans snertu á helstu málefnum og stefnum ríkjandi í stjórnmálum og list á æviferli hans.
Hugo var yngstur þriggja sona hjónanna Joseph Léopold Sigisbert Hugo (1773–1828) og Sophie Trébuchet (1772–1821). Hann fæddist árið 1802 í Besançon (borg í Franche-Comté fylki) og bjó mestan hluta ævi sinnar í Frakklandi.
Ókyrrð einkenndi æsku Hugo, en skömmu fyrir fæðingu hans endaði valdatíð Búrbóna í frönsku byltingunni, ríkisstéttaþing var sett saman og svo síðar lagt af þegar Napóleon Bónaparte gerði Frakkland að keisaraveldi en þá var Hugo orðinn tveggja ára. Skömmu fyrir átján ára afmæli var konungsveldi Búrbóna svo endurreist. Skoðanir foreldra hans einkenndu þær hugmyndafræðilegu og trúarlegu andstæður sem voru ríkjandi allt hans líf; faðir hans var hermaður, trúlaus lýðræðissinni og dyggur stuðningsmaður Napoleóns en móðir hans var kaþólikki og konungssinni.
Sophie, móðir Hugo, fylgdi eiginmanni sínum á varðstaði til Ítalíu og Spánar. Hún fékk leið á herlíferninu og stanslausum ferðalögum, auk þess að vera upp á kant við ótryggan eiginmann sinn. Hún ákvað því að skilja við hann og flutti til Parísar. Íhaldssemi Hugo á yngri árum má því rekja til þess að móðir hans ól hann upp en í fyrstu verkum hans má greina ástríðufulla hollustu við konung og trúna. Það var ekki fyrr en í kjölfarið á febrúarbyltingunni 1848 sem hann fór að gagnrýna kaþólsku kirkjuna og fór að berjast fyrir lýðræði og frjálsri hugsun.
Hugo varð einn heitasti stuðningsmaður lýðveldishyggju í Frakklandi eftir byltinguna 1848. Þegar Louis-Napoléon Bonaparte, fyrsti forseti annars franska lýðveldisins, framdi valdarán árið 1852 og tók sér keisaratign undir nafninu Napóleon 3. gerðist Hugo einn harðasti gagnrýnandi hans. Hugo fór í sjálfskipaða útlegð á tíma síðara franska keisaraveldisins og neitaði að snúa heim jafnvel þegar keisarinn bauð andstæðingum sínum almenna sakaruppgjöf þar sem Hugo vildi ekki veita keisarastjórninni viðurkenningu sína og búa við ritskoðun á stjórnmálaritum sínum.
Hugo sneri ekki aftur til Frakklands fyrr en eftir að síðara keisaraveldið hrundi í miðju fransk-prússneska stríðinu árið 1870 og þriðja lýðveldið var stofnað í París. Stuttu eftir að Hugo sneri aftur til Parísar hófu Prússar umsátur um borgina. Á meðan á umsátrinu stóð varð matarskortur svo mikill að Parísarbúar neyddust til þess að borða dýragarðsdýr og rottur. Hugo skrifaði um reynslu sína: „Við erum ekki einu sinni að borða hesta lengur. Kannski er þetta hundur? Kannski er þetta rotta? Ég er farinn að fá magapínu. Við leggjum okkur hið óþekkta til munns.“[1]
Eftir að stríðinu lauk tók Hugo virkan þátt í stjórnmálum þriðja lýðveldisins. Hann sat á þingi fyrir Signukjördæmi frá 30. janúar 1876 til dauðadags og átti í samskiptum við ýmsa helstu áhrifamenn Frakklands á þessum tíma, meðal annars Adolphe Thiers, Léon Gambetta og Georges Clemenceau.[2]
Eins og mörg ung skáld á þessum tíma var Hugo undir miklum áhrifum François-René de Chateaubriand, upphafsmans rómantíkur og eitt af afburðarskáldum Frakka á 18. öld. Hugo ákvað ungur að hann skyldi vera eins og Chateaubriand eða vera annars ekki neitt en sú varð raunin að mörgu leiti, hann hélt áfram að breiða út rómantík, tók þátt í stjórnmálum sem lýðræðissinni og fyrir vikið lenti í útleigð, ekki ólíkt Chateaubriand.
Bráðþroska eldmóður og mælska í fyrstu verkum Hugo gerðu hann frægan ungan að aldri. Fyrsta ljóðasafn hans (Nouvelles Odes et Poésies Diverses) var gefið út 1824, þegar hann var aðeins tuttugu og tveggja ára gamall og ávann sér þannig konunglega ölmusu frá Lúðvík XVIII. Ljóðasafnið sem kom tveimur árum síðar (Odes et Ballades) gerði hann þó enn frægari og þar sýndi hann fram á náttúrulega hæfileika sína sem skáld.
Þrátt fyrir að vera gegn óskum móður hans, varð Hugo ástfangin og trúlofaðist leynilega bernsku kærustu sinni, Adéle Foucher (1803-1868). Hann var óvenjulega náin móður sinni og giftist því ekki Foucher fyrr en eftir að móðir hans lést árið 1822. Hann gaf út fyrstu skáldsöguna sína næsta ár (Han d'Islande, 1823) og aðra skáldsögu þrem árum síðar (Bug-Jargal, 1826). Á árunum 1829 til 1840 gaf hann út fimm ljóðarit í viðbót (Les Orientales, 1829; Les Feuilles d'automne, 1831; Les Chants du crépuscule, 1835; Les Voix intérieures, 1837; and Les Rayons et les ombres, 1840) og mótaði orðspor sitt sem eitt helsta harmljóða- og ljóðaskáld síns tíma.
