Cryptia (Graece κρυπτεία a verbo κρύπτω, id est lateo) est institutio Spartana ad rem militarem spectans et parum nota quae tamen multas disputationes apud eruditos suscitavit. Secundum Plutarchum adulescentes acuta mente insignes nonnumquam a ducibus rus mittebantur pugione et cibo tantum instructi ubi per diem locis tectis soli laterent (quae causa cur kryptia Graece diceretur hoc munus) e quibus nocte exeuntes hilotas adorirentur et occulte robustissimos quosque et fortasse etiam maxime seditiosos interficerent[1]. Plutarchus ab illo more abhorrebat quo Lycurgum purgare conabatur. Multi moderni anthropologia adhibita et ritibus Africanarum tribuum comparatis[2] hunc efferatum morem ritum transitionis in militiam adultam fuisse interpretantur. Fortasse tamen cum in alio loco[3] vocabulum 'cryptia' exploratorum quorundam munus apud exercitum designet, fortasse mera exercitatio fuit qua futuri exploratores mediis in hostibus latere et agere discerent. In Legibus[4] Plato Cryptiam velut probationem tolerantiae et constantiae describebat.