Marcus Caelius Rufus
Marcus Caelius Rufus fuit orator, tribunus, aedilis et praetor Romanus. Natus est Interamnae in agro Piceno anno 672 a.u.c. (82 a.C.n.)[1], mortuus 48 a.C.n. in agro Thurino. Anno DCXCIV a.u.c. / 60 a.C.n. innotuit cum Gaium Antonium Hybridam magno ingenio maiestatis et repetundarum postulavit. Bello civili Caesarianis partibus primum favebat : at praetor factus seditiones in plebe movebat ideoque ab ipsis Caesarianis interfectus est.
De gente et vita privata
Divite equite Romano natus Marcus Caelius fuit homo novus in senatu Romano. Adulescens tirocinium Fori cum Marco Licinio Crasso et Cicerone[2] absolvit quibus ducibus arti oratoriae et rebus publicis studuit. Anno 59 a.C.n. adulescens in monte Palatino apud Publium Clodium Pulchrum habitare coepit, quia tum vinculis amoris ab eius sorore Clodia constrictus erat, quam, Metelli Celeris viduam, iam taedebat Catulli[3] poetae amatoris. Formosus vir enim erat Caelius Rufus[4]. Nihilominus paucos post annos eadem, per fratrem Publium, Caelium accusabat quod pecuniam sibi extorsisset et veneno se temptasset. Cui Caelius respondit eam quadrantariam Clytemnestram appellans[5] ; nam Clytemnestra per amantem Egisthum Agamemnonem maritum necarat : ita iudicibus persuadere cupiebat et Clodiam mariti Metelli Celeris anno 59 a.C.n. mortem concinnasse.
Testimonia
Auctores antiqui Marci Caeli eloquentiam laudare, hominem ipsum moresque eius vituperare solebant, in primis ob ea quae praetor gesserat :
- Cicero in Bruto amici meminit : Nec vero M. Caelium praetereundum arbitror, quaecumque eius in exitu vel fortuna vel mens fuit; qui quamdiu auctoritati meae paruit, talis tribunus plebis fuit, ut nemo contra civium perditorum popularem turbulentamque dementiam a senatu et a bonorum causa steterit constantius. quam eius actionem multum tamen et splendida et grandis et eadem in primis faceta et perurbana commendabat oratio. graves eius contiones aliquot fuerunt, acres accusationes tres eaeque omnes ex rei publicae contentione susceptae; defensiones, etsi illa erant in eo meliora quae dixi, non contemnendae tamen saneque tolerabiles. hic cum summa voluntate bonorum aedilis curulis factus esset, nescio quomodo discessu meo discessit a sese ceciditque, posteaquam eos imitari coepit quos ipse perverterat.
- Velleius Paterculus Caesaris adversarium sic obtrectat : M. Caelius, vir eloquio animoque Curioni simillimus, sed in utroque perfectior nec minus ingeniose nequam, cum ne modica quidem solvere ac servari posset (quippe peior illi res familiaris quam mens erat), in praetura novarum tabularum auctor extitit nequiitque senatus et consulis auctoritate deterreri; accito etiam Milone Annio, qui non impetrato reditu Iulianis partibus infestus erat, in urbe seditionem, in agris haud occulte bellicum tumultum movens, primo summotus a re publica, mox consularibus armis auctore senatu circa Thurios oppressus est
- Valerius Maximus eius fidem in iudiciis etiam erga adversarios extollit sed ita concludit : factum propter eximiam humanitatem ne sub Caelio quidem auctore repudiandum, et ita coeperat : Caeli uero Rufi ut uita inquinata, ita misericordia, quam Q. Pompeio praestitit, probanda.
- Quintilianus pro ingenio breviorem fuisse vitam eius queritur : Multum ingenii in Caelio et praecipue in accusando multa urbanitas, dignusque vir cui et mens melior et vita longior contigisset[15]
Marcus Caelius Rufus