Missa secundum ritum Lugdunensem, anamnesis. Nota altare parieti non adhaerens, celebrantem manus in modum crucis extendentem, et calicem corporali magno coopertum.

Ritus Lugdunensis (Francogallice: Rite lyonnais) est ritus Christianus (seu ratio ordinandi celebrationes liturgicas) qui in dioecesi Lugdunensi usque ad Concilium Vaticanum II vigebat, nunc autem raro servatur. Cum versio ritus Romani sit, immo versio eius antiquissima, nonnumquam ritus Romano-Lugdunensis dicitur.

Brevissima historia ritus Lugdunensis

[recensere | fontem recensere]

Usque ad saeculum octavum in Gallia iuxta ritum Gallicanum sacra fiebant. Quem ritum Gallicanum Pippinus Brevis suppressit, introducto in Galliam Romano^[1]. Ritus Lugdunensis, brevissime si dicendum sit, saeculo nono plus minusve compositus, ritus Romanus huius temporis est, cum haud paucis elementis Gallicanis, praesertim quoad caeremonias^[2]. Quem ritum ecclesia Lugdunensis "antiquitatis tenacissima"^[3] usque ad medium saeculum duodevicesimum fere immutatum conservavit^[4]. Post eversiones in Francogallia exeunte saeculo duodevicesimo, ritus Lugdunensis partim tantum restitutus est, introductis haud raris elementis ritus Romani^[5]. Iuxta ritum Lugdunensem usque ad Concilium Vaticuanum II ubique in dioecesi liturgia ordinabatur; post Concilium autem in dioecesi ritus Romanus (novus) introductus est. Hodie iuxta ritum Lugdunensem pauci tantum presbyteri celebrant.

Descriptio ritus

[recensere | fontem recensere]

Missa

[recensere | fontem recensere]

Missa iuxta ritum Lugdunensem similis est missae iuxta ritum Romanum (veterem, scilicet ante Concilium Vaticanum II ubique servatum), haud paucis tamen differentiis, quarum non multae ad textus pertinent, plures autem ad caeremonias. Quarum nonnullae enumerentur.

Altare maius in ecclesiis Lugdunensibus parieti adhaerere non debet, sed in medio chori collocandum est, cum in missa solemni diaconus ante altare stet, subdiaconus vero retro altare^[6].
Praeter colores liturgicos Romanos (album, viridem, rubrum, violaceum, nigrum), est etiam color cinereus, in feriis Quadragesimae adhibendus^[7].
Corporali magno utitur, super quod calix cum patena collocatur et quo etiam calix desursum cooperitur^[8].
Habentur in Missali Lugdunensi multae sequentiae seu prosae^[9].
In missa solemni commixtio vini cum aqua (administratio dicta) fit pone altare dum Alleluia cantatur.^[10]
In missa solemni post primam invocationem Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis cantatur antiphona Venite populi^[9], post quam secunda et tertia invocatio Agnus Dei dicitur^[11].
Pluries in missa genuflexio parva fit, scilicet genu non usque ad terram pertingente^[12].

Officium

[recensere | fontem recensere]

A saeculo undevicesimo in dioecesi Lugdunensi Breviarium Romanum in usu est, cum aliquot particularitatibus et officiis propris, de quibus infra. Notandum est praeter quatuor antiphonas ad B.M.V. Romanas (Alma Redemptoris Mater, Ave Regina caelorum, Regina caeli, Salve Regina) et quintam, Virgo Parens Christi, adesse, in Adventu adhibendam. Praeter communia Romana (Apostolorum, Martyrum, Confessorum etc.) est et Commune Sanctorum Episcoporum Lugdunensium^[13].

In fine proprii Lugdunensis habentur processiones Rogationum cum stationibus per urbem distributis^[14] atque Vesperae solemnes Paschae (cum processionibus et Magnificat ter dicto), quae autem ab anno 1914 non amplius celebrantur^[15].

Kalendarium

[recensere | fontem recensere]

Kalendarium Romanum in usu est, cum festis propriis, inter quae maxima sunt:

sancti Pothini et Sociorum, Martyrum (die 2 Iunii), patroni principalis civitatis Lugdunensis;
sancti Irenaei et Sociorum, Martyrum (die 28 Iunii), patroni principalis dioeceseos;
anniversarium dedicationis ecclesiae primatialis (die 24 Octobris).

Sunt etiam alia festa propria, ut puta Beatae Mariae Virginis de Foroveteri (sabbato post Dominicam in Albis; in novo ritu sabbato post Pentecosten), vel sancti Agobardi (die 6 Iunii). Celebrantur etiam festa propria Francogalliae, exempli gratia sanctae Ioannae de Arc (die 30 Maii).

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]

Amiet, R. 1979. Inventaire général des livres liturgiques du diocèse de Lyon. 274 pp. (Parisiis: CNRS)
Amiet, R. 1998. Les manuscrits liturgiques du diocèse de Lyon. Description et analyse. 240 pp. (Parisiis: CNRS)
Buenner, dom D. (O.S.B.) 1934. L'ancienne liturgie romaine: le rite lyonnais. (Lugduni: Vitte)
Cérémonial Romain-lyonnais publié par ordre de Monseigneur l’Archevêque de Lyon. XXXIV+594 pp. (Lugduni: Vitte, 1897)
King, A.A. 1957. Liturgies of the Primatial Sees. xiv+656 pp. Longmans, Green & Co.: Londini, Neo-Eboraci, Toronto. [Caput primum, pp. 1–154, de ritu Lugdunensi tractat.]
Missale Romanum, in quo antiqui ritus Lugdunenses servantur (Lugduni: Vitte, 1934)

Notae

[recensere | fontem recensere]

↑ Porter, W.S. 1958. The Gallican Rite. 64 pp. A.R. Mowbray & Co.: Londini.
↑ Buenner, op. cit., pp. 62, 68.
↑ Bona, De divina psalmodia, cap. 18, 9, p. 549 (Opera omnia, Antverpiae 1694).
↑ King, op. cit., p. 21.
↑ Buenner, op. cit., pp. 110–112.
↑ Cérémonial, op. cit., p. 344.
↑ King, op. cit., p. 42.
↑ Cérémonial, op. cit., p. XXXIV.
↑ ^9.0 ^9.1 Offices notes propres au diocèse de Lyon. 180 pp. (Lugduni: Vitte 1921).
↑ Cérémonial, op. cit., p. 322.
↑ Cérémonial, op. cit., p. 322.
↑ King, op. cit., p. 97.
↑ Proprium Lugdunense a SS. DD. NN. Pio IX, Leone XIII et Pio Papa X approbatum ac de mandato (...) Petri-Hectoris Couillié (...) editum (Lugduni: Vitte, 1910).
↑ King, op. cit., p. 65sq.
↑ Buenner, op. cit., p. 112

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]

De ritu Lugdunensi (Francogallice, pagina interretialis ecclesiae Sancti Georgii Lugduni, ubi hic ritus servatur)

Descriptio missae pontificalis iuxta ritum Lugdunensem (Francogallice)

Missa solemnis iuxta ritum Lugdunensem in festo sancti Irenaei anno 2020 celebrata (Youtube)

Photographemata missae solemnis iuxta ritum Lugdunensem et breves pelliculae missae pontificalis (Liturgical Arts Journal)