Modelo:Mais fuontes

Tibre
L curso de l riu Tibre.
L curso de l riu Tibre.

(({lhegenda))}
Cumprimiento 392 km
Nacente Monte Fumaiolo (Apeninos).
Altitude de la nacente 1.268 m
Débito médio 230 m3/s
Foç Mar Tirreno
Ária de la bacie 17.374,996 km2
Paíç/Países  Eitália


L Tibre (an eitaliano: Tebere; an latin: Tiberis) ye un riu ne l território eitaliano, cun nacente na Emília-Romanha. Atrabessa la Toscana (Sansepolcro), la Úmbria (Città di Castello), depuis l Lácio (Orte i Roma) i çágua ne l mar Tirreno.

Ye l terceiro riu mais longo de la Eitália, depuis de l Pó i de l Ádige. Nas bordas de l Tibre, an Roma, ancontra-se l Castielho de Santo Ángelo.

Eitimologie

L nome atual de l riu Tibre debe-se tradecionalmente al rei latino Tiberino Sílbio[1]. Antes tenie dous nomes: Álbula[2] i Rumon[3]. Albula era l nome latino i Rumon etrusco; estes dous pobos bebian an bordas oupostas.

Muitos studiosos acraditan que l nome de Tiberino deribou de l nome de l riu, an beç de l cuntrairo. Julga-se que la mesma raiç ye l'ourige de l praenomen latino Tibério, i de l sou cognato etrusco, Thefarie. Nota-se que Tiberinus parece deribar de Tiberius, que puode tener sido la forma ouriginal de l nome. L filólogo George Dabis Chase acraditaba que la mesma raiç puode ser ancontrada ne ls nomes de la cidade de Tibur (atual Tiboli), na cidade Úmbria de Tifernun, i ne l riu Samnita Tifernus[4].

L Tibre na stória

Zde la fundaçon de Roma, l Tibre fui l'alma de la cidade, i l fato que la cidade le deba la própia eisisténcia ye çcrito yá na purmeira cena de la lenda de la fundaçon, cun Rómulo i Remo na cesta sob l ficus ruminalis.

Todas las colónias pré-romanas que cumbergiran a la Roma stórica stában nas prossimidades de l Tibre, mas al alto i nun nas bordas, pula eibidente rezon de defesa i porque l Tibre siempre fui un riu sujeito la chenas amprebistas.

Fexeiro:Sorgente-tebere-fumaiolo.jpg
Nacente de l Tibre, ne l monte Fumaiolo

L punto ne l qual la prainada d'alubion era defendida cun sigurança era la Ilha Tiberina, al lado de la qual (na zona que serie depuis stablecido l Fórun Romano) se localizou na ourige l punto de scambo antre la populaçon etrusca que dominaba la borda dreita (chamada depuis Ripa Beientana) i las bilas latinas subre la borda squierda (la Ripa Graeca).

L'ilha era, antoce, l punto d'adonde las nabes antigas, de baixo calhado, podien salir diretamente al mar.

Pouco arriba de l'ilha fui custruída (an madeira, i assi permaneciu por bários seclos) la purmeira puonte de Roma, la Puonte Sublícia (an latin Pones Sublicius). Pa las populaçones antigas éran mui amportantes esta puonte i sue manutençon, qu'an relaçon a eilha naciu l mais antigo i poderoso sacerdócio romano: l Pontifex maximus ("Sumo Pontífice").

L própio riu era cunsidrado ua debindade, personificada ne l Pater Tiberinus: la sue fiesta anual (la Tiberinalia) era celebrada an 8 de dezembre, anibersairo de la fundaçon de l templo de l dius subre l'ilha Tiberina i era un rito de purificaçon. L Tibre fui retratado an muitas augarielhas de l pintor Ettore Roesler Franç.

Nabegabelidade

L riu fui outelizado por muitos seclos cumo bie de quemunicaçon: na época romana la nabegaçon mercantil podie chegar diretamente até Roma, al ampório qu'era situado al pie de l monte Abentino, anquanto barcos menores i adatados a la nabegaçon flubial trasportában mercadorias i perdutos agrícolas de la Úmbria, atrabeç dun sistema nabegable capilar que penetraba na region tamien atrabeç de ls afluentes, an particular Chiascio i Topino.

L zambolbimiento de l trasporte rodobiairo i ferrobiairo, assi cumo l progressibo assoreamiento de l baixo curso de l riu, ampediu cumpletamente esta outelizaçon (que durou até la metade de l seclo XIX), i agora la nabegaçon flubial se lemita la fines sportibos i turísticos, cun batelas que zde fines de ls anhos 90 percorren trechos de l curso romano de l riu.

Debido a la represa custruída na altura de la ilha Tiberina para regular i harmonizar l fluxo de l riu, la nabegaçon ne l riu fui debedida an dous trechos, ua la montante, de l'ilha a la Puonte Risorgimiento, outra la jusante, de la Puonte Marconi la Óstia Antiga.

Quando se reflete subre l'uso de l Tibre, debe-se tener an cunta qu'atualmente son 36 ls uorgones públicos que detén dreitos d'anterbençon ne l riu: l númaro torna eibidente, por si, las deficuldades qu'eisisten para biabelizar qualquiera nuobo porjeto d'uso ó d'anterbençon.

Eimaiges


Refréncias

  1. Gian Anrico Manzoni, Pugnae maioris eimago: antertestualità i robesciamiento nella seconda sade dell'Eneide, Eiditore Bita i Pensiero, Roma 2002, p. 52 i seguenti[lhigaçon einatiba]
  2. Tito Líbio, Ab Urbe cundita libri, I, 3.
  3. Mário Sérbio Honorato, Comn. in Aen. BIII, 63
  4. George Dabis Chase, "The Ourigin of Roman Praenomina", in Harbard Studies in Classical Philology, bol. BIII (1897)
Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: Riu Tibre


Modelo:Rabisco-geoit