Een gespin (mv. gespins), gespinnegien of lös huusie(n) was in Noordoost-Nederlaand (Sallaand en Drenthe) en Noord-Duutslaand een sociaol gebruuk, waorbi'j deerns van um-en-bi'j de achttien jaor thuus op de boerderi'je bleven bri'jen of ni'jen as heur volk van huus was, d'r nog meer maagies eneugd wördden, en daor jonges op of kwamen um mit de maagies te vri'jen.
De maagies, 'spiensters' enuumd, wördden speciaol evraogd veur 't gespin. De jonges wussen d'r ok van teveuren vanof. Hiel vrogger nammen de maagies spinnewielen mit en spunnen ze, vandaor de name 'een gespin'. De maagies drunken koffie, atten koeke en moppies en zungen spinneliedties, zoas:
De jonges kwamen piepies rokend veur 't huus bi'j menare, keken ies in huus wel en hoeveule of ter waren en gungen uuteindelijk naor binnen. De jonges en maagies keuzen menare uut, en de paarties gungen naor de dèele 'hen snorre maken'. 'Det betiekende zoveule as 't wiel, 't spinnewiel, ies goed te laoten snorren.' [1]
As de 'snorremakers' weerumme kwamen van de dèele, kregen ze koffie mit moppies en gunk de 'sloffenjager' an 't wark. Die naamp een hölse die an de kaante van de heerd stund, gunk naor de eerste vri'jer en vreug hum: "Woj nog langer bi'j oen meid blieven?" As 't beskeid jao was, mus de vri'jer zien haand uutstikken mit de binnenkaante boaven en een tik verdragen. Jonges die heur meid niks an vunnen, trökken naor de heerd zunder een tik te kriegen. De vri'jers gungen dan weer hen snorre maken.[1]
Kabé (pseudoniem van Klaas Borgers) skreef in Ni'jluusn van vrogger, t tiedskrift van de gelieknamige historische veriening van Ni'jlusen:
Bi'j uutgeveri'je Neerlandia in Möppelt verskeen van L.H. Vos 't tenielstok Lös huussie en.... gien jonges (zunder jaortal; véur 1956).[3] Geert Broekhuizen (1844-1928, pseudoniem Uzipétus) van de Koekanger rederiekerskamer De Morgenstond skreef 't Drèentstalige tenielstok Het gespin bij Jan Berends.[4]
Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek. |