1541 : Dieet van Regensburg. Keizer Karel probeert de geschillen in het christendom te regelen.
1542-1544 : Rijksdagen van Spiers. De Protestantse Duitse vorsten worden onder druk gezet om de keizer te helpen bij de bevrijding van Boedapest uit Osmaanse handen. Daarbij wordt landgraaf Filips I van Hessen gechanteerd met zijn bigamistisch tweede huwelijk.
1546-1547 : Schmalkaldische Oorlog. De protestanten worden niet uitgenodigd op het concilie, het komt tot een openlijke breuk tussen katholieke en "protestantse" vorsten.
1540 : Gentse rebellie. Keizer Karel slaat de opstand neer en verplicht de Gentenaars grote delen van de Sint-Baafsabdij en het Sint-Baafsdorp af te breken voor de aanleg van het Castrum Novum ("Nieuw Kasteel"), het latere Spanjaardenkasteel. De straf eindigt met een Amende honorable.
1542 : De Gelderse veldheer Maarten van Rossum maakt een grote plundertocht door Brabant, waarbij hij Antwerpen en Leuven aanvalt en het platteland teistert.
1543 : Traktaat van Venlo. Willem V van Kleef wordt verslagen, ziet af van zijn rechten en erkent de Habsburgse vorst Karel V als hertog van Gelre.
1548 : Transactie van Augsburg. De Zeventien Provinciën worden tot een staatkundig geheel gemaakt en worden feitelijke onafhankelijk.
1549 : Pragmatieke Sanctie. Keizer Karel bepaalt dat de Zeventien Provinciën voortaan ondeelbaar zijn en bij overerving over zullen gaan binnen de mannelijke en vrouwelijke lijn van zijn familie.
Engeland
1540 : Hendrik VIII scheidt van Anna van Kleef en kiest voor Catharina Howard.
1542 : Catharina Howard wordt onthoofd wegens overspel.
Sher Shah Suri, de Afghaanse gouverneur van Bihar, verjaagt de MogolkeizerHumayun naar Perzië, om daarna vijf jaar het noorden van India te regeren. Gedurende deze vijf jaar weet hij zowel het leger als het bestuur ingrijpend te hervormen, maatregels waar de Mogols in de erop volgende eeuw hun succes deels aan te danken zullen hebben. Hij laat het fort Purana Qila voltooien.
1543 : Begin van de Portugees-Japanse handel via het eiland Tanegashima.
Ontdekking van zilver tussen 1542 en 1545 in de Cerro de Potosí. De zilverertswinning vindt plaats met behulp van watermolens waarvoor een watersysteem van aquaducten en kunstmatige meren wordt aangelegd. Het zilvererts wordt direct op grote schaal ontgonnen, om als zilver naar Spanje te worden verscheept.
1546 : Juan de Tolosa ontdekt nabij Zacatecas rijke zilveraders. Zacatecas groeit al snel uit tot een van de belangrijkste mijnbouwcentra van Mexico. Zilver uit Zacatecas en Potosí in Bolivia wordt gemunt en met het Manillagaljoen en de Zilvervloot over de wereld verscheept.
1549 : Gouvernaat van Rio de la Plata wordt gecreëerd.
1543 : De Spaanse ontdekkingsreiziger Ruy López de Villalobos wordt door gouverneur Mendoza van Nieuw Spanje uitgestuurd om nieuwe zeewegen te verkennen. Hij ontdekt Palau, Roca Partida en San Benedicto in de Revillagigedo Archipel.. Hij ontdekt de Filipijnen, dat land dankt zijn huidige naam, "Las Islas Filipinas" naar de kroonprins van Spanje Filips.
Wetenschap
1543 : De humani corporis fabrica libri septem (Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam) is een anatomieboek geschreven door Andreas Vesalius, gepubliceerd in Bazel. De serie bestaat uit een zevental boeken, die ieder een ander onderdeel van de anatomie behandelen.