1932

Eeuwen:	19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia:	1920-1929 · 1930-1939 · 1940-1949
Jaren:	<< · < · 1931 · 1932 · 1933 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2685 MMDCLXXXV
Armeense jaartelling:		1381 – 1382 ԹՎ ՌՅՁԱ – ՌՅՁԲ
Chinese jaartelling:		4628 – 4629 戊未 – 己申
Christelijke jaartelling:		1932 MCMXXXII
Ethiopische jaartelling:		1924 – 1925
Hebreeuwse jaartelling:		5692 – 5693
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1987 – 1988
- Shaka Samvat		1854 – 1855
- Kali yuga		5033 – 5034
Iraanse jaartelling:		1310 – 1311 ۱۳۱۰ – ۱۳۱۱
Islamitische jaartelling:		1350 – 1351 ١٣٥١ – ١٣٥٠
Maçonnieke jaartelling:		5931 – 5932
1932 naar onderwerp
Lijst van landen
Overleden
Auto's
Film
Sport (categorie)
Gregoriaanse kalender van 1932

Koninginnedag in Amsterdam anno 1932.

Bioscoopjournaal uit 1932. Zevenhonderd jarig bestaan van Roermond. Burgemeester M.A.M. Waszink spreekt over de 700 jaar oude stad.

Bioscoopjournaal uit 1932. Een heer spreekt over de sport handbal een geeft commentaar over de achtergrond van deze sport. Hij voorspelt dat handbal snel het voetbal in populariteit zal evenaren.

Bioscoopjournaal uit juli 1932. Veldloop in Amersfoort.

Het jaar 1932 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

Voor een veel groter overzicht van de gebeurtenissen in 1932 kunt u de maandpagina's raadplegen:

januari

2 - Japanse troepen veroveren Jinzhou, waarmee heel Mantsjoerije in hun handen is.
28 - Japan valt de Chinese binnenstad van Shanghai binnen.
30 - Chiang Kai-shek, de Chinese regeringsleider, verplaatst tijdelijk zijn regering van Nanking naar Luoyang, aangezien Nanking een doelwit kan worden van de Japanners vanwege de nabijheid van Shanghai.

februari

1 - De Nederlands-Indische Gas Maatschappij opent bij Paramaribo de eerste elektriciteitscentrale van Suriname.
2 - Aan de Surinaamsche Waterleiding Maatschappij wordt concessie verleend voor de aanleg en exploitatie van een waterleidingnet in de stad Paramaribo.
2 - Te Genève wordt de Ontwapeningsconferentie geopend. Ze moet tot algemene ontwapening leiden.
4 - De gouverneur van New York, Franklin Delano Roosevelt, opent de Olympische Winterspelen in Lake Placid.
18 - Mantsjoerije verklaart zich onafhankelijk, met ex-keizer Pu Yi als staatshoofd (zie Mantsjoekwo). Mantsjoekwo is een Japanse vazalstaat en wordt door andere landen niet erkend. Het rapport van de commissie-Lytton is vernietigend over Japan, maar het land weigert toe te geven. Japan dreigt uit de Volkenbond te stappen.
Ook rond Shanghai raken China en Japan in oorlog. Hier is echter bemiddeling effectief en de Japanners keren uiteindelijk terug naar hun eigen gebiedje in de internationale concessie.
Bolivia en Paraguay raken in gewapend conflict over de Gran Chaco-regio, zie Chaco-oorlog. Meerdere pogingen om de beide landen te bewegen tot een diplomatieke oplossing van het conflict te komen, zijn niet effectief.

maart

1 - De Britse regering maakt een einde aan de vrijhandel en voert een reeks protectionistische handelsmaatregelen door.
9 - In Ierland komt een meer nationalistische regering aan de macht, onder Éamon de Valera. Deze wenst onder meer de eed van trouw aan de Britse Kroon af te schaffen. Het verbod op republikeinse organisaties zoals de IRA wordt opgeheven.

april

5 - Na vijf maanden gaan de Twentse textielarbeiders weer aan het werk. De opgelegde loonsverlagingen worden noodgedwongen geslikt.
5 - Het Nieuw-Zeelandse renpaard Phar Lap sterft in Californië aan vergiftiging door arseen
6 - In Siam wordt het 150-jarig bestaan gevierd van de Chakri-dynastie.
10 - Bij de verkiezingen voor Rijkspresident krijgt Adolf Hitler veel stemmen, maar delft het onderspit tegen zittend president Paul von Hindenburg.

mei

9 Voor het eerst zit een vrouw de Amerikaanse Senaat voor: senator Hattie Caraway van Arkansas.
12 - Tien weken na zijn kidnapping wordt het zoontje van Charles Lindbergh dood teruggevonden.
23 - Werkeloze veteranen uit de Eerste Wereldoorlog, bekend als het Bonus Army, beginnen met de bouw van een Hooverville in Washington D.C..
28 - In Nederland wordt het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht. De afsluiting van de Zuiderzee is daarmee voltooid. Het afgesloten deel wordt het IJsselmeer, het overblijvende deel de Waddenzee.
31 - Na onenigheid met Von Hindenburg valt het kabinet-Brüning II.

juni

1 - Er wordt in Duitsland een nieuw kabinet gevormd, geleid door Franz von Papen (zie kabinet-Papen), buitenparlementair en van rechtse signatuur. De Rijksdag wordt ontbonden en nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven.
17 - Op de Herstelconferentie te Lausanne worden de Duitse schulden opgeschort, zij het dat in het akkoord van vertrouwen aangegeven wordt, dat ratificatie pas plaatsvindt als ook de oorlogsschulden met de VS geregeld zijn. President Herbert Hoover is niet bereid tot het verder opschorten van de oorlogsschulden, maar wel tot onderhandelingen over een regeling. Deze onderhandelingen verlopen stroef door een gebrekkige samenwerking tussen Hoover en toekomstig president Franklin Delano Roosevelt.
20 - De nieuwe Duitse Rijkskanselier Von Papen eist dat het artikel over de Duitse herstelbetalingen wordt geschrapt uit het Verdrag van Versailles. Hierdoor dreigt de conferentie te mislukken.

juli

18 - Nederland, België en Luxemburg tekenen het verdrag van Ouchy ter verlaging van de onderlinge invoerrechten.
20 - Rijkskanselier Von Papen wordt in een noodverordening tot Reichskommissar van Pruisen benoemd, met verreikende volmachten, zo kan hij Pruisische ministers ontslaan en door hemzelf gekozen personen vervangen. Ondanks Pruisische protesten wordt de actie als grondwettig beschouwd door het Rijksgerechtshof. Von Papen gebruikt zijn bevoegdheden onder meer voor het samenvoegen van Pruisische en rijksministeries, daarmee de autonomie van Pruisen binnen het Duitse Rijk opheffend.
30 - De Olympische Zomerspelen worden geopend in Los Angeles. Voor het eerst is een Olympisch dorp gebouwd, dat overigens alleen voor de mannelijke deelnemers gebruikt wordt.
31 - Bij de Rijksdagverkiezingen groeit de NSDAP (nazipartij) opnieuw en wordt met 230 zetels (+123) de grootste fractie. Ze verkrijgt echter geen meerderheid in de nieuwe Rijksdag. Winst is er opnieuw ook voor de Communistische Partij van Duitsland (KPD).

augustus

6 - De snelweg Keulen - Bonn, de eerste Duitse Autobahn, wordt geopend door burgemeester Adenauer van Keulen.
10 - Speelgoedfabrikant Lego wordt opgericht.
10 - In Spanje vindt een staatsgreep plaats, uit onvrede over de militaire hervormingen en het voornemen van de regering om autonomie te verlenen aan Catalonië en Baskenland. Deze opstand vindt plaats in Sevilla en Madrid, maar wordt neergeslagen.
31 - De Italiaan Alfredo Binda wordt als eerste wielrenner voor de derde keer wereldkampioen op de weg.

september

20 - Hernoeming Zuiderzee in IJsselmeer.

oktober

Wanneer de Britse nationale regering van Ramsay MacDonald het beginsel van vrijhandel de rug toekeert en protectionistische maatregelen invoert, verlaten de liberalen van Herbert Samuel het kabinet. Prompt nemen dissidente liberalen onder leiding van John Simon hun plaats in.
3 - Irak wordt onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.
3 - Het Britse dagblad The Times verschijnt voor het eerst in het lettertype Times New Roman.
4 - De directeur van de Belgische sterrenwacht, Paul Stroobant, publiceert de uitkomst van nieuwe, nauwkeurige metingen betreffende de plaats en beweging van de zon in de Melkweg.
11 - In de Sovjet-Unie worden onder meer Grigori Zinovjev en Lev Kamenev uit de partij gezet omdat zij wetenschap zouden hebben gehad van anti-revolutionaire activiteiten zonder daartegen iets te ondernemen.

november

13 - Turkije treedt toe tot de Volkenbond.
14 - In de haven van Amsterdam breekt brand uit aan boord van het passagiersschip P.C. Hooft, dat brandend en wel door het Noordzeekanaal naar open zee wordt gesleept en daar geheel uitbrandt.
20 - Een aardbeving bij Uden heeft een kracht van 5,0 op de schaal van Richter.
27 - Bij de vervroegde Belgische verkiezingen winnen Katholieken en Socialisten, terwijl de Liberalen verlies lijden.
29 - Voor het eerst verschijnt de Heilige Maagd Maria in het Belgische stadje Beauraing. Deze verschijning zal zich meer dan dertig maal voordoen, voor het laatst op 3 januari 1933.

december

1 - Nadat NSDAP, SDP en Centrumpartij allen niet bereid blijken zijn regering te steunen, treedt Von Papen af. Onderhandelingen met Hitler lopen opnieuw op niets uit (dit keer is Von Hindenburgs wens dat Hitler een Rijksdagmeerderheid zoekt het struikelblok).
1 - Het zionistische dagblad The Palestine Post wordt door de uit Oekraïne en de Verenigde Staten afkomstige journalist Gershon Agron opgericht.
18 - Het Franse besluit de oorlogsschulden te betalen, leidt tot de val van het kabinet. België en Polen weigeren te betalen.

Zonder datum

Op de Ontwapeningsconferentie is bij het einde van het jaar nog geen duidelijke resolutie aangenomen. Duitsland is van mening dat het vanwege het verdrag van Versailles op het gebied van bewapening is achtergesteld. Het stelt dat als de uitkomst van de conferentie niet is dat de Versailles-normen voor alle landen gelden, Duitsland dit deel van het verdrag van Versailles als niet-meer-geldig zal beschouwen. Duitsland blijft enige tijd weg van de conferentie, totdat dit principe van pariteit (geen striktere eisen voor Duitsland dan voor andere landen) door de voornaamste geallieerden wordt erkend.
De Volkenbond bemiddelt in een conflict tussen Polen en Danzig.
Omdat de Sovjetregering veel graan opeist voor de industriegebieden en de export, ontstaat er in de landbouwgebieden, in het bijzonder in de Oekraïne, een zware hongersnood.
De regering van Perzië zegt het concessiecontract van de Anglo-Persian Oil Company op, hopende in nieuwe onderhandelingen gunstiger voorwaarden te kunnen afdwingen. De compagnie en het Verenigd Koninkrijk verklaren de opzegging als onwettig te beschouwen.
John Cockcroft en Ernest Walton bouwen de eerste atoom-smasher en zetten lithium om in helium.
De economische crisis leidt tot een toename van het protectionisme: veel landen voeren contingentering (maxima aan de hoeveelheid import) in of verhogen invoerrechten.