Gemeente in Nederland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Provincie | Gelderland | ||
COROP-gebied | Arnhem/Nijmegen | ||
Coördinaten | 51° 47′ NB, 5° 56′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 93,28 km² | ||
- land | 86,31 km² | ||
- water | 6,97 km² | ||
Inwoners (1 januari 2024) |
35.478? (411 inw./km²) | ||
Bestuurscentrum | Groesbeek | ||
Belangrijke verkeersaders | N325 N840 N842 | ||
Politiek | |||
Burgemeester (lijst) | Mark Slinkman (CDA) | ||
Zetels |
23 gemeenteraadszetels | ||
Economie | |||
Gem. WOZ-waarde (2019) | € 241.000 | ||
Overig | |||
Postcode(s) | 6560-6562, 6564, 6566, 6570-6579 | ||
Netnummer(s) | 024, 0481 | ||
CBS-code | 1945 | ||
CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
Website | www.bergendal.nl | ||
|
Berg en Dal is een gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Gelderland. Zij omvat de voormalige gemeenten Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen, die per 1 januari 2015 zijn gefuseerd. De gemeente telt volgens de officiële plaatsnamenlijst 11 dorpen met in totaal 35.478 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 93,28 km², waarvan 86,31 km² land en 6,97 km² water (1 januari 2024, bron: CBS).[1]
De gemeente bestaat uit een hoger gelegen deel op de Nederrijnse Heuvelrug waar onder meer de dorpen Berg en Dal, Groesbeek en Beek zijn gelegen, en een lager gelegen deel nabij de rivier de Waal en het Bijlandsch Kanaal, met daarin onder meer de dorpen Ooij, Leuth en Millingen. Het hoogste punt van de gemeente ligt op 100 meter + NAP.
Nadat in december 2012 door de drie respectievelijke gemeenteraden tot de herindeling was besloten, werd in november 2014 de verkiezing gehouden voor de nieuw te vormen gemeenteraad. Hierbij werd het CDA de grootste partij en haalden ook lokale partijen veel zetels.
Op 1 januari 2019 werd de grens met de aangrenzende gemeente Nijmegen op zeven plaatsen gewijzigd.[2] Aangezien hierbij maar een klein aantal inwoners betrokken was werd Berg en Dal niet betrokken in de Gemeentelijke herindelingsverkiezingen van 2018.
De drie fusiepartners werden in het voortraject nog aangeduid met de verzamelnaam MUG-gemeenten, afgekort naar hun beginletters.[3] In het eerste jaar na de fusie werd als naam Groesbeek gebruikt, gelijkluidend aan die van de grootste fusiepartner.
Op de verkiezingsdag in november 2014 werd tevens een referendum gehouden over de naam van de gemeente. Dit was afgedwongen nadat een tegenbeweging in het dorp Groesbeek, de grootste woonplaats, heftig had geprotesteerd tegen het oorspronkelijke voorstel van de betrokken burgemeesters om de nieuwe fusiegemeente Berg en Dal te noemen. Er kon nu gekozen worden uit de namen Berg en Dal en Groesbeek. De eerstgenoemde naam behaalde een minimale meerderheid: 50,8 tegen 49,2%.[4] In Groesbeek werd vooral voor de naam Groesbeek gestemd, maar in de polderdorpen Millingen, Leuth en Ooij koos de meerderheid voor Berg en Dal, evenals in Beek en Berg en Dal zelf.[5]
Het was een raadplegend referendum; op basis van de uitslag hiervan bepaalde de nieuwe gemeenteraad in januari 2015 definitief de naam van de nieuwe gemeente conform de uitslag van het referendum, en deze wordt vanaf 1 januari 2016 officieel gebruikt.[6] Alle partijen respecteerden de uitslag van het referendum en de stemming was unaniem. Door het referendum leefden de verkiezingen sterker dan bij de beide vorige raadsverkiezingen; de opkomst was relatief hoog (66,3 procent).[5][7]
Woonplaats (BAG) | Inwoners 2023[8] |
---|---|
Beek | 3.655 |
Berg en Dal | 2.440 |
Erlecom | 155 |
Groesbeek | 17.120 |
Heilig Landstichting | 850 |
Kekerdom | 485 |
Leuth | 1.745 |
Millingen aan de Rijn | 5.875 |
Ooij | 2.535 |
Persingen | 95 |
Ubbergen | 475 |
N.B. de geografisch afzonderlijke kernen De Horst en Breedeweg zijn volgens de plaatsnamenlijst officieel geen aparte dorpen, maar vallen, ook qua postadres, in Groesbeek. Op sommige kaarten worden ook Groenlanden en Wercheren vermeld. Groenlanden valt onder Ooij, terwijl Wercheren onder Persingen valt.
De volgende zes partijen hadden na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 een coalitie gevormd: CDA, Groesbeekse Volkspartij (GVP), Voor Openheid en een Leefbaar Groesbeek (VOLG), Combinatie'90 (C'90), Gemeente-, Jeugd- en Sportbelangen (GJS) en Voor Berg en Dal (VBenD). Deze partijen zijn samen goed voor 15 van de 23 zetels in de gemeenteraad. Het was de eerste coalitie voor de gemeente Berg en Dal.
Het college bestond in die periode uit de burgemeester en vier deeltijdwethouders (deeltijdpercentage van 85%). De wethouders zijn Sylvia Fleuren (CDA), Sjaak Thijssen (GVP), Alex ten Westeneind (GJS) en Erik Weijers (VOLG). Ten Westeneind nam, volgens afspraak tijdens de coalitieonderhandelingen, op 1 juli 2016 het stokje over van Ria Barber (C'90).[9] De exacte portefeuilleverdeling staat hieronder:
In april 2018 bereikten CDA, Polderbreed, Groesbeekse Volkspartij (GVP) en GroenLinks een coalitieakkoord, dat de naam "Duurzaam verder bouwen" draagt.[10][11] . Deze partijen hebben samen 12 van de 23 zetels in de gemeenteraad. De beoogde wethouders zijn Sylvia Fleuren (CDA), Annelies Visser (Polderbreed), Irma van de Scheur (GVP) en Nelson Verheul (GroenLinks). Zij worden op 17 mei geïnstalleerd.
De portefeuilleverdeling is als volgt:
In mei 2022 bereikten Kernachtig Groesbeek en Lokaal! coalitieakkoord, dat de naam "De wensen van nu versus de opgave van de toekomst" draagt.[12] Deze partijen hebben samen 13 van de 25 zetels in de gemeenteraad. De beoogde wethouders zijn Erik Weijers (Kernachtig Groesbeek), en Alex ten Westeneind (Lokaal!) Irma van de Scheur (Kernachtig Groesbeek) en Ria Barber (Lokaal!). Zij werden op 19 mei 2022 geïnstalleerd.
De portefeuilleverdeling is als volgt:
De gemeenteraad van de fusiegemeente Berg en Dal bestaat sinds 2022 uit 25 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 2014:
Partij | 2014 | 2018 | 2022 |
---|---|---|---|
Kernachtig Groesbeek2 | - | - | 7 |
Lokaal!1 | - | - | 6 |
CDA | 3 | 4 | 3 |
GroenLinks | 2 | 3 | 3 |
D66 | 1 | 1 | 3 |
PvdA | 2 | 1 | 2 |
VVD | 1 | 1 | 1 |
Polderbreed | - | 3 | - |
Gemeente-, Jeugd- en Sportbelangen (GJS) | 2 | 2 | - |
Groesbeekse Volkspartij (GVP) | 3 | 2 | - |
Voor Openheid en een Leefbaar Groesbeek (VOLG) | 3 | 2 | - |
Voor Berg en Dal (VBenD) | 2 | 2 | - |
Sociaal Groesbeek | 2 | 2 | - |
Combinatie'90 (C'90) | 2 | - | - |
Totaal | 23 | 23 | 25 |
Opkomst | 66,28% |
1 Dit betreft een fusie van de volgende partijen: Polderbreed, Gemeente-, Jeugd- en Sportbelangen en Voor Berg en Dal.
2 Dit betreft een fusie van de volgende partijen: Groesbeekse Volkspartij, Voor Openheid en een Leefbaar Groesbeek en Sociaal Groesbeek.
Topografische kaart van gemeente Berg en Dal, per september 2022
In de gemeente Berg en Dal rijden de volgende buslijnen:
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Nijmegen | Lingewaard | Zevenaar | ||
Heumen | Kleef (D) | |||
Mook en Middelaar (L) | Gennep (L) | Kranenburg (D) |
Berg en Dal heeft een stedenband met de volgende gemeenten: