In haar huidige vorm ontstond de gemeente bij de gemeentelijke herindeling van 1977. Op het grondgebied van Beveren ligt de Waaslandhaven, het deel van de haven van Antwerpen op de linkeroever. Hoewel de Antwerpse havenbazen zo veel mogelijk winst richting Antwerpen proberen te laten vloeien, zorgen de bedrijven in deze havenzone, alsook de kerncentrale in Doel voor veel inkomsten zodat de gemeente lagere gemeentebelastingen kan heffen.
In 2005 werd er een nieuw logo en slagzin gekozen voor de gemeente Beveren. De slagzin luidt: "Heerlijkheid, vroeger en nu". In 2017 werd er opnieuw een nieuw logo en slagzin gekozen voor de gemeente. De slagzin luidt: "Beveren verbindt".
Beveren is na Waasmunster het oudste politieke centrum in het Waasland en vormde een uitgestrekte heerlijkheid, die in ca. 1575 opgesplitst werd. Vandaag is Beveren de op een na grootste gemeente van het Waasland als je de deelgemeenten niet meerekent. Enkel Sint-Niklaas doet beter en telt meer inwoners. Groot-Beveren, zoals Beveren en haar deelgemeenten in de volksmond worden genoemd, is qua oppervlakte een van de grootste gemeenten van België. Na Antwerpen en Gent is het de grootste Vlaamse gemeente in oppervlakte. Het aantal inwoners ligt hoger dan centrumstad Turnhout, maar ook hoger dan steden zoals Dendermonde en Lokeren. We kunnen stellen dat Beveren, aangezien het niet de titel 'stad' draagt, de grootste niet-stedelijke Vlaamse gemeente is op inwonersaantal en in oppervlakte.
Geschiedenis
Het Land Van Beveren
Epitaaf van Ridder Gerard Triest, afkomstig uit het WilhelmietenkloosterBeveren, Kasteel Cortewalle, aanblik van het noordenDe Gazette van Beveren-Waas
In de vroegste geschiedenis was het 'Land van Beveren' een onmetelijke vlakte met talrijke rivieren en eilandjes. Doorbraken, veroorzaakt door het stijgend zeeniveau, brachten dit land steeds meer onder invloed van de getijden. Aan de grens van dit vloedgebied zijn nederzettingen ontstaan, waarvan vaststaat dat ze door de Romeinen zijn bezocht of bewoond. Met primitieve dammen, die later op initiatief van kloosters en abdijen tot dijken werden verhoogd en versterkt, hebben de eerste streekbewoners de strijd met het water aangebonden en hun gemeenschappelijke schapenweiden gewonnen op het slikkengebied.
Tijdens de invallen van de Noormannen in de 9e eeuw kregen de plaatselijke vazallen van de graaf van Vlaanderen opdracht om de streek langs de Schelde te verdedigen. Uit deze vazallen zijn de Heren van Beveren voortgekomen. Het oudste document waarin "het land van Beveren" vermeld wordt dateert van in 965. Het Land van Beveren was veel groter dan het huidige Beveren. Het land omvatte naast Beveren ook Doel, Kallo, Kieldrecht en Verrebroek, samen met belangrijke gedeelten van Haasdonk, Melsele, Meerdonk, Vrasene en Zwijndrecht. Ook had de “Heer van Beveren” zeggenschap over gebieden, die in het toenmalige Land van Waas gelegen waren. Het ging over gronden in het centrum van Sint-Niklaas, in het centrum van Lokeren, in Sombeke (Waasmunster) en in Belsele.
Hoewel de heren van Beveren als vazallen van de graaf van Vlaanderen ontstaan waren, konden ze lange tijd een zelfstandige koers varen. Daaraan kwam in 1334 een einde toen Jan van Beveren (tevens bisschop van Potenza) de heerlijkheid Beveren verkocht aan Lodewijk II van Nevers, graaf van Vlaanderen. Beveren bleef wel lange tijd bestuurlijk een aparte entiteit, met onder meer eigen maten en gewichten. (Nu is dit nog te merken aan de zegswijze "een Beverse maat" met betrekking tot bier).
In de late middeleeuwen was het Land van Beveren een rijk landbouwgebied, met belangrijke turfwinningen in het noordelijke deel.
De 16e eeuw was rampzalig voor de polders. Zo zette in 1570 de Allerheiligenvloed de polders van het Waasland onder water. Bij het beleg van Antwerpen door de Spanjaarden werden uit strategische overwegingen de resterende dijken door Spaanse en Hollandse legers doorgestoken.
In 1575 werden de rechten van de heerlijkheid openbaar verkocht en raakte het gebied verdeeld. Een Antwerps koopman kocht de gronden van Kallo met rechten op de Schelde. Doel en Kieldrecht vormden samen een apart heerlijkheid. Een groot deel van de heerlijkheid kwam in handen van de machtige adelsdynastie de Croÿ en later die van de Arenbergs.
Op 2 juli 1702 verwoeste een grote brand bijna de ganse dorpskom van Beveren die nadien werd heropgebouwd. Na de Franse Revolutie in 1792 verloor de adel zijn macht. Alle heerlijke rechten werden afgeschaft en de parochies werden afzonderlijke gemeenten.
Vanaf de 17e eeuw startten nieuwe inpolderingen, na de oorlogsinundaties. In 1846 is het op een na laatste schorrengebied ingedijkt. De Schelde is bedwongen, tot de grote overstroming van 1953 die delen van Doel en Kallo onder water zet.
Beveren kent heden een economische en culturele bloei. Dit komt onder andere door de industriegebieden en de haven van Antwerpen die ook op het grondgebied van Beveren uitbreidt. De deelgemeente Doel wordt daarbij echter bedreigd door het steeds uitbreidend havengebied.
Eerste Wereldoorlog
Toen de schaduw van de Oorlog zich over Europa wierp werden er voorbereidingen getroffen. Voor 1914 werd Het Fort van Haasdonk gebouwd en over een lengte van 5 km werd een keten van bijna 200 bunkers aangelegd. Deze defensiegordel behoorde tot de fortenring van Antwerpen. Het Fort van Haasdonk zelf is nog vrij intact gebleven omdat de bevelhebber niet anders kon dan zich overgeven toen de Duitsers oprukten in 1914.
Tweede Wereldoorlog
De gemeente werd rond 22 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 8 september 1944. Tijdens de Bezetting is de verzetsbeweging De Witte Brigade in Beveren actief. Vele leden hiervan zijn bij acties omgekomen. Dit is vandaag de dag nog te merken aan bepaalde straatnamen. Minstens één weerstander werd naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.[2] In de deelgemeente Doel meldt het oorlogsmonument 14 namen van dodelijke slachtoffers.[3]
Recente geschiedenis
In de nacht van 1 februari 1953 sloeg een zware, met springtij gepaard gaande storm, een bres in de zeedijk. Verschillende polders overstroomden en honderden huizen liepen ernstige schade op.
Begin jaren 1960 dook voor de polders een ander probleem op. De Antwerpse haven had op de rechteroever van de Schelde te weinig expansiemogelijkheden. De toekomst van de haven lag volgens de plannenmakers op de linkeroever, grotendeels op het grondgebied van de latere gemeente Beveren. Zo maakten de vruchtbare polders, die in het verleden moeizaam op het water veroverd waren, plaats voor havendokken. Op 1 april 1971 gingen de werken van start aan de Kallosluis, momenteel de enige toegang tot de Waaslandhaven. De aanleg van het Waaslandkanaal was de volgende stap. Dit kanaaldok is aangelegd met twee insteekdokken die bestemd zijn voor de overslag van vloeibare en gasvormige producten. Haaks daarop liggen de drie grote havendokken: het Doeldok, het Vrasenedok voor de overslag van stuk- en massagoederen en het Verrebroekdok. Inmiddels werd nabij Doel ook een containerterminal gebouwd, met daarop aansluitend het Deurganckdok. Momenteel bevinden zich in de Beverse Waaslandhaven een tachtigtal bedrijven. De Liefkenshoek-autotunnel, geopend in 1991, zorgt voor de ontsluiting van de gehele linkeroever. In 1978 zorgde de Wet Chabert voor een oplossing in het conflict tussen Antwerpen en het Waasland. Er kwam een tweedeling tussen het havengedeelte en de industriële terreinen. De haven en het beheer kwamen Antwerpen toe, de industriële uitbating en inkomsten waren voor de linkeroever (door de Maatschappij Linkerscheldeoever).
In 1977 werd door de Belgische gemeentefusies een groot deel van het "Land van Beveren" weer hersteld, omdat veel deelgemeenten in vroeger tijden deel uitmaakten van de oude heerlijkheid. Door de fusie vormen Beveren, Doel, Haasdonk, Kallo, Kieldrecht, Melsele, Verrebroek en Vrasene met een totale oppervlakte van ruim 15.000 ha een van de meest uitgestrekte gemeenten van Vlaanderen. Het totaal aantal inwoners bedroeg 50.286 op 01-01-2023 (21.179 in Beveren, 11.506 in Melsele, 4.449 in Haasdonk, 4.383 in Vrasene, 4.095 in Kieldrecht, 2.467 in Kallo, 2.079 in Verrebroek en 114 in Doel).
Op 19 februari 2009 kreeg Beveren er in één keer zo'n 35-tal winkels bij in Warande Shopping, waardoor zijn positie als grootste winkeldorp van Vlaanderen werd versterkt. De Warande kampt de laatste jaren echter ook met slecht aangelegde binnenstraten en leegstand.
Beveren blijft ook landschappelijk aantrekkelijk: naast een uitgestrekt polderlandschap en de meer typische Wase landerijen met hun bolle akkers, bevinden zich hier enkele mooie natuur- en parkgebieden.
De oude bunkerlinie is ook een van de bekende trekpleisters van het Beverse Grondgebied. Er is echter ook kritiek te horen. De slechte staat van de winkelstraten, de leegstand en weinig beleving zorgen voor een genuanceerder beeld rond dit winkeldorp.
In het voorjaar van 2010 hebben voorbereidende gesprekken plaatsgevonden rond een mogelijke fusie tussen de gemeenten Kruibeke en Beveren.[4] Uitspraken van de Beverse burgemeester laten echter verstaan dat dit niet voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 een realistisch scenario is. Begin april 2022 werd bekendgemaakt dat Beveren en Kruibeke in 2025 willen fuseren.[5] Eind oktober 2022 werd een principiële beslissing tot start van een fusietraject opgestart tussen Beveren, Zwijndrecht en Kruibeke. Eind 2023 zullen de drie gemeenten een definitieve beslissing nemen, in Zwijndrecht werd op zondag 17 september 2023 een volksraadpleging georganiseerd.[6]
in 2023 werd David Polfliet vermoord in Beveren, hetgeen leidde tot grote verontwaariging.[7]
Het sterk verstedelijkte Beveren ligt in Zandig Vlaanderen en in het Waasland. De hoogte bedraagt ongeveer 5 meter. Natuurgebieden zijn de parken van de kastelen Cortewalle en Hof ter Saksen, het Haasop.
Demografie
Demografische ontwikkeling voor de fusie
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december
Demografische ontwikkeling na de fusie
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bereikbaarheid
Zowel per spoor als langs de weg is Beveren gemakkelijk te bereiken.
Met de fiets
De Fietssnelweg F4 verbindt Beveren met Gent en met Antwerpen Linkeroever en loopt grotendeels naast spoorlijn 59. Er zijn nog delen die moeten afgewerkt worden.
De Fietssnelweg F41 verbindt de haven van Gent met de Waaslandhaven. Ook van deze fietssnelweg moeten er nog delen worden afgewerkt.
De Fietssnelweg F425 verbindt station Melsele met de Kwarikweg in het zuiden van de Waaslandhaven. Het grootste deel tussen de N70 en de haven moet nog aangelegd worden.
De Lange-afstandsfietsroute 'Grensroute' verbindt Beveren met Burcht en met Doel.
Verder bedient belbus 280 (Temse - Kruibeke - Beveren) het zuidelijke deel van Beveren, inclusief deelgemeenten Haasdonk en Melsele. Belbus 240 (Stekene - Sint-Gillis-Waas - Moerbeke) bedient de centra van deelgemeenten Kieldrecht en Verrebroek.
Met de auto
Via N49/E34 (A11), afrit Beveren – Melsele – Kallo. N70 naar Beveren.
Via E17, afrit 16 Beveren – Kruibeke. N419 richting Beveren, N70 naar Beveren.
Via E17, afrit 15a Haasdonk, N485 richting Beveren, N70 naar Beveren
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen, rode letters duiden de kartels aan.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*)1976: PVDA / 1982: PVDA / 1988: TR.P / 1994: W.O.W. / 2000: VIVANT / 2018: NGBeveren
Onderstaande grafieken tonen de evolutie van de zetelaantallen en meerderheden binnen de Beverse gemeenteraad.
Zetelaantallen
Meerderheden
Muziek, ontspanning en kunst
Muziek
Koninklijke Harmonie Kunst & Vreugd Beveren
Acantus
Bever Music Band
Koor Sint-Jan
Nele zangkoor
O.L.Vrouw gemengd koor
O.L.Vrouw vrouwenkoor
Seniorenkoor Sint-Maarten
Koninklijke Fanfare Sint-Cecilia Haasdonk
Koor Pro Musica
Koperensemble Kalison
Drumband Schelderood
Kinderkoor de Mereltjes
Sint-Pauluskoor
Koninklijke Fanfare Leopold- en Albertisten Kieldrecht
.svg){kind=small}
Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
