Gebouw B regimentsbureel

De Generaal De Bonskazerne (Generaal de Bonsweg 1) is een voormalige legerkazerne in Grave. Vernoemd naar Andreas de Bons die een belangrijke rol speelde bij de verdediging van de stad Grave tegen de Fransen in 1794. De kazerne is een rijksmonument.

Bouw

Van oudsher was Grave een garnizoensstad en wilde graag weer militairen op haar grondgebied. Op 29 maart 1938 werden eenheden van het vijftiende regiment infanterie voorlopig gelegerd in het centrum van Grave totdat in februari 1939 het eerste legeringsgebouw van de kazerne werd opgeleverd. In juni/juli 1938 werd begonnen met de bouw van deze kazerne, iets ten zuiden van Grave in Velp (Noord-Brabant) op het Kouwenoords Veld, omdat de gemeente Grave zelf de ruimte er niet voor had. De kazerne werd ontworpen door Kapitein der Genie A.G. Boost. Andere zogenaamde Boostkazernes zijn bijvoorbeeld: Elias Beeckmankazerne (Ede), Kolonel Palmkazerne (Bussum), Detmerskazerne (Eefde), Willem George Frederikkazerne (Harderwijk) en Ernst Casimirkazerne (Roermond). De kazerne besloeg zes legeringsgebouwen omdat er twee bataljons infanterie en regimentsstaf moesten worden gehuisvest. De complete Generaal De Bonskazerne zou in het najaar van 1939 voltooid zijn.

Tweede Wereldoorlog

Door de oplopende spanningen in Europa wisselde de bezetting van de kazerne regelmatig. Onder andere het 14e Regiment Infanterie verbleef op de kazerne. Gedurende de oorlog, na het doorbreken van de Peel-Raamstelling op 10 mei 1940 hadden de Duitsers zich de Generaal de Bons kazerne toegeëigend. Tot aan de bevrijding werden de Kriegsmarine en in 1944 eenheden van de Wehrmacht er gelegerd. Grave werd op de eerste dag (17 september 1944) van Operatie Market Garden door de Amerikanen bevrijd.

Geallieerde troepen

Nadat de bezetters waren verdreven, werden geallieerde troepen (Engelse en vooral Canadese militairen) gelegerd in de kazerne. Generaal Crerar verplaatste zijn hoofdkwartier hierheen. Hij heeft de bevrijding van de rest van Nederland (Victory Campaign) en de opmars naar de Elbe geleid. In april 1945 kreeg hij hier bezoek van Veldmaarschalk Montgomery. In 2019 werd bij een archeologisch onderzoek in de kazernegebouwen bewijs gevonden op een van de zolders dat Grave ook de standplaats was geweest van 'the Netherlands District Headquarter', een hoofdkwartier waar verder niet heel veel over bekend is.[1]

Grave als garnizoensstad

Na de oorlog werd de bebouwing van de kazerne uitgebreid. Aan het keuken/ketelhuisgebouw werd een eetzaal gebouwd. Daarnaast werden een sporthal, kantine, werkplaatsen, officiers- en onderofficiershotel toegevoegd aan de kazerne.

Mensen die langere tijd op de kazerne waren gelegerd (zoals officieren) vonden hun intrek in vooral de Graafse wijken 'Rode en Blauwe Dorp' en 'de Mars'. Daarnaast zorgde de kazerne voor werkgelegenheid en klandizie voor de lokale middenstand. De aanwezigheid van militairen gaf de stad Grave veel levendigheid. Ook de jeugd kon de aanwezigheid van de soldaten waarderen, al was het alleen maar vanwege het spelletje “Petje Wippen”. Staande op een Pnem-schakelkastje rechts van het oude Iduna-gebouw kon je de baret van voorbij komende soldaten gemakkelijk afpakken en over de muur gooien, tot grote hilariteit van de jongeren. De keerzijde van dat spel was dat regelmatig kinderen uit bomen moesten worden bevrijd als soldaten hen achterna kwamen.[2]

Asielzoekerscentrum

Op 30 april 1997 vertrokken de laatste militaire gebruikers (de 160 Zware Transportcompagnie) uit de kazerne naar de toenmalige Generaal Winkelmankazerne te Nunspeet. In juli 1997 werd het voorstel bekrachtigd om hier een asielzoekerscentrum te vestigen. Zo'n twee maanden later werden hier de eerste 140 asielzoekers ondergebracht. Op 20 september 1997 werd het AZC Grave officieel geopend. Op dit moment verblijven er zo'n 600 asielzoekers in de 5 van de 6 legeringsgebouwen en in de voormalige officiers- en onderofficiershotels. Het zuidelijk deel van het kazerneterrein is herontwikkeld als bedrijvenpark de Bons. De voormalige garages van de kazerne aan de uiterste zuidgrens zijn in gebruik als gemeentewerf.

Trivia

In 2019 vonden in de kazerne opnamen plaats voor de webserie Jachtseizoen van StukTV.

Fotogalerij

Verwijzingen

  1. De Erfgoedstem 18 april 2019: 'BOEi ontdekt tijdens restauratie Generaal de Bonskazerne in Grave bijzondere WOII-objecten' https://erfgoedstem.nl/boei-ontdekt-tijdens-restauratie-generaal-de-bonskazerne-in-grave-bijzondere-woii-objecten/. Gearchiveerd op 25 november 2020.
  2. https://www.bommeltje.nl/website/vestingstad-grave/generaal-de-bonskazerne/. Gearchiveerd op 22 maart 2023.