Hubertus Johannes Matthias Hermans (Maastricht, 9 oktober 1937) is een Nederlandse psycholoog en emeritus hoogleraar in de persoonlijkheidsleer aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, internationaal bekend als ontwikkelaar van de zogenaamde "dialogical self theory":^[1]

Hermans is een zoon van een bakkersechtpaar in Maastricht. In de periode 1960-1965 studeerde hij psychologie aan de toenmalige Katholieke Universiteit van Nijmegen, de latere Radboud Universiteit. In 1967 promoveerde hij op het proefschrift "Motivatie en Prestatie".

Vanaf 1965 was Hermans als staflid werkzaam aan het psychologisch laboratorium van de Universiteit van Nijmegen. In 1973 werd hij benoemd tot lector in de persoonlijkheidsleer en vanaf 1980 tot hoogleraar in hetzelfde vakgebied aan dezelfde universiteit tot zijn emeritaat in 2002.

Voor zijn wetenschappelijke verdiensten voor de samenleving werd Hermans in 2002 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2017 werd hij benoemd tot buitenlands lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. Hij is Honorary President van de International Society for Dialogical Science. Zijn boek Dialoog en Misverstand (2006) werd gebruikt bij de voorbereiding van het kabinet Balkenende-4 in 2007.

Van 1961 tot 2007 was Hermans gehuwd met Els Hermans-Jansen, een psychotherapeute, met wie hij samenwerkte bij het ontwikkelen van de Zelfkonfrontatiemethode (ZKM). Van 2008 tot 2013 was hij gehuwd met Agnieszka Hermans-Konopka, die in Warschau promoveerde op een onderzoek naar emoties met behulp van de ZKM. Zij werkten samen bij het verder ontwikkelen van de Dialogical Self Theory in het International Institute for the Dialogical Self (IIDS).

Uit zijn proefschrift zijn twee psychologische tests uit voortgekomen

• de Prestatiemotivatie-Test (PMT) uit 1968, en
• de Prestatie-Motivatie-Test voor kinderen (PMT-k) uit 1971.

Deze tests werden vaak toegepast in het Nederlands taalgebied, zowel in bedrijfsconsulting als in opvoedings- en onderwijscontext.

Als reactie op het statische en onpersoonlijke karakter van psychologische tests, ontwierp hij de zogenaamde zelfkonfrontatiemethode (ZKM) in 1974.^[2] Toepassing van deze methode in de praktijk leidde in 1996 tot de oprichting van de ZKM Vereniging die ruim 250 leden kent.

Hermans beijvert zich voor onderzoek en ontwikkeling van dialogische relaties niet alleen tussen individuen, groepen en culturen, maar tevens tussen de verschillende ‘ik-posities’ die zich binnen het dialogische zelf van het individu aftekenen. Hij is de overtuiging toegedaan dat dialogische relaties tussen individuen, groepen en culturen enkel mogelijk zijn als het individu in staat is tot productieve dialogische relaties met zichzelf.

In de jaren negentig ontwierp hij de Dialogical Self Theory, die een verbinding vormt tussen het Amerikaanse pragmatisme van William James en de Russische dialogische school van Michail Bachtin.

In dat licht worden tweejaarlijkse International Conferences on the Dialogical Self georganiseerd. Sinds 2002 is Hermans president van de International Society for Dialogical Science (ISDS) waarin de Dialogical Self Theory centraal staat. Van 2006 tot 2018 was hij hoofdredacteur van de International Journal for Dialogical Science (IJDS). Sinds 2018 is hij redacteur van de sectie Dialogical Self Theory van de Journal of Constructivist Psychology. Een aantal van zijn publicaties werd vertaald in het Engels, Spaans, Portugees, Italiaans, Duits, Pools, Russisch en Japans.

In 1980 kwam Hermans in aanvaring met het toenmalige hoofd van de afdeling Volkskunde van het Meertens Instituut J.J. Voskuil, naar aanleiding van een boek dat Hermans schreef over het blazen van de midwinterhoorn. De polemiek werd uitgevochten in het Volkskundig Bulletin (juni 1981) en leidde tot de opname van een personage in Voskuils boek Het Bureau.

• Hermans, H.J.M. (1967). Motivatie en prestatie. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
• Hermans, H.J.M. (1971). Prestatiemotief en faalangst in gezin en onderwijs. Amsterdam: Swets & Zeitlinger. ISBN 90-265-0136-6.
• Hermans, H.J.M. (1974). Waardegebieden en hun ontwikkeling: Theorie en methode van zelfconfrontatie. Amsterdam: Swets & Zeitlinger. ISBN 90-265-0188-9.
• Hermans, H.J.M. (1976). Van faalangst tot verantwoordelijkheid:het bevorderen van de motivatie in taaksituaties op school en in het gezin. Lisse: Swets & Zeitlinger (9 drukken) ISBN 90-265-0219-2.
• Hermans, H.J.M. (1980). Folklore als ingang tot algemeen menselijke ervaringen: gescheidenheid en eenheid tussen persoon en omgeving. Lisse: Swets & Zeitlinger. ISBN 90-265-0329-6.
• Hermans, H.J.M., Hermans-Jansen, E. & Van Gilst, W. (1985). De grondmotieven van het menselijk bestaan: hun expressie in het persoonlijk waarderingsleven. Lisse: Swets & Zeitlinger. ISBN 90-265-0615-5.
• Hermans, H.J.M. (1988). Het verdeelde gemoed: over de grondmotieven in ons dagelijks leven. Baarn: Nelissen (9 drukken). ISBN 90-244-0557-2. Vanaf de 4e druk wordt Els Hermans-Jansen als mede-auteur genoemd.
• Hermans, H.J.M., & Kempen, H.J.G. (1993). The dialogical self: Meaning as movement. San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-342320-1.
• Hermans, H. J. M. (Red.) (1995). De echo van het ego. Over het meerstemmige zelf. Baarn: Ambo. ISBN 90-263-1382-9.
• Hermans, H.J.M., & Hermans-Jansen, E. (1995). Self-narratives: The construction of meaning in psychotherapy. New York: Guilford Press. ISBN 0-89862-878-4.
• Hermans, H.J.M., & Dimaggio, G. (Eds) (2004). The dialogical self in psychotherapy. New York: Brunner & Routledge. ISBN 1-58391-855-8.
• Hermans, H.J.M. (2006). Dialoog en misverstand: leven met de toenemende bevolking van onze innerlijke ruimte. Soest: Nelissen. ISBN 90-244-09640; ISBN 978-90-244-09648.
• Hermans, H.J.M., & Hermans-Konopka A. (Eds.) (2010). Dialogical self theory. Positioning and Counter-Positioning in a Globalizing Society Cambridge University Press ISBN 9780521765268
• Hermans, H.J.M. (2018). Society in the Self: A Theory of Identity in Democracy. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-068779-3
• Hermans, H.J.M. (2022). Liberation in the face of uncertainty. London: Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-84440-6

• Counselling Psychology Quarterly (2006). Special issue: The dialogical approach to counselling theory, research, and practice, vol. 19, no. 1, 1-120 Counselling Psychology Quarterly
• Culture & Psychology(2001). Special issue: Culture & the Dialogical Self. Vol. 7, no. 3, 243-408. Culture & Psychology -- Table of Contents (September 1 2001, 7 [3])
• Gerritsen, A. (2007). Op zoek naar het ware zelf – in gesprek met Hubert Hermans. Speling, jaargang 59, 75-80.
• Identity: An international Journal of theory and research (2004). Mediated identity in the emerging digital age: A dialogical perspective. Vol. 4, no. 4, 297-405.
• Journal of Constructivist Psychology (2003). Special issue on the dialogical self. Vol. 16, no.2, 89-213. [1]
• Lengelle, R. (2021). Portrait of a scientist: in conversation with Hubert Hermans, founder of Dialogical Self Theory. British Journal of Guidance & Counselling, published online, April 2 .
• Louwe, J.J., & Nauta, J.F. (Red.) (2006). Zelfonderzoek met kinderen en jongeren: een relationele methodiek. Utrecht: Agiel.
• Praktische Theologie: Nederlands Tijdschrift voor Pastorale Wetenschappen (2004). Themanummer over de Zelfkonfrontatiemethode. Jaargang 31, nummer 1.
• Theory & Psychology (2002). Special issue: The Dialogical Self, vol. 12, no. 2, 147-280. Theory & Psychology
• Tijdschrift voor Orthopedagogiek (2002). Themanummer over de Zelfkonfrontatiemethode en ‘the dialogical self’ ter gelegenheid van het afscheid van Hubert Hermans als hoogleraar. Jaargang 41, nummer12.
• Van Loon, R., & Wijsbek, J. (2003). "De organisatie als verhaal. Dialoog en reflectie als uitgangspunt voor de ontwikkeling van organisaties, leiders, teams en medewerkers". Assen: Van Gorcum.
• Wijsbek, J. (2009). "Zingeving, zelfreflectie en levenskunst, in dialogisch perspectief". Leidschendam: Uitgeverij Quist.
• Wijsbek, J. (2009). "De Dialogische Organisatie". Assen: Van Gorcum.

• Eigen website
• Overzichtsartikel Dialogical Self Theory