J. W. (Johan) Schot (Ridderkerk, 4 februari 1961) is een Nederlands historicus, werkzaam op het gebied van wetenschaps- en techniekbeleid, en houdt zich met name bezig met techniekgeschiedenis en duurzaamheidstransities.Tussen 2014 en 2019 was hij directeur van de Science Policy Research Unit (SPRU) aan de Universiteit van Sussex. Momenteel is hij hoogleraar Global Comparative History bij de Centre for Global Challanges aan de Universiteit Utrecht. In 2009 werd Schot benoemd tot lid van Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).[1] Hij is de primaire onderzoeker van het Deep Transitions Lab.
Schot studeerde in 1985 af in zowel geschiedenis en beleid, als in sociale geschiedenis (beide cum laude) aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hierna werkt hij als consultant bij Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) op het gebied van technologie en beleid. In 1991 promoveerde hij op het proefschrift Societal Shaping of Technical Change: Constructive Technology Assessment as a form of Luddism aan de Universiteit Twente. Hier bleef Schot achtereenvolgens werkzaam als universitair docent en universitair hoofddocent tot 1999. In dat jaar werd hij benoemd tot deeltijdhoogleraar Maatschappijgeschiedenis van de Techniek aan de Technische Universiteit Eindhoven.[2]
In 2002 ontvangt Schot een Vernieuwingsimpuls beurs VICI voor senior onderzoekers, toegekend door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) (2002)[3] Hier kan hij als hoogleraar Geschiedenis van de Techniek in Eindhoven zijn eigen onderzoeksprogramma opzetten, het Transnational Infrastructures and the Rise of Contemporary Europe project (TIE project).[4] Gedurende het academisch jaar 2007/2008 werkte Schot aan het European University Institute in Florence, Italië, als Fernand Braudel Fellow. Van september 2010 tot juli 2011 verbleef hij als fellow op het Netherlands Institute for Advanced Studies in the Humanities and Social Sciences (NIAS) in Wassenaar. Hier werkte hij samen met een internationaal team van techniekhistorici aan een nieuwe geschiedenis van Europa, een zesdelige boekenserie met de werktitel Making Europe: Technology and Transformations, 1850-2000.[5] Samen met Phil Scranton verzorgt hij de eindredactie van deze serie. Ook werkt hij als auteur mee aan een van de boekdelen. Vanaf 2013 verschijnt de boekenserie bij Palgrave Macmillan en deze ontving in 2014 de prestigeuze Freeman Award van de European Association for the Study of Science and Technology (EASST).[6]
In januari 2014 werd hij aangesteld als directeur van de Science Policy Research Unit (SPRU) aan de Universiteit van Sussex. Hij ontving in 2015 de Leonardo da Vinci Medal van de Society for the History of Technology (SHOT) voor zijn bijzondere bijdragen aan de techniekgeschiedenis.[7][8]
In maart 2017 ontving Schot een eredoctoraat van de Universidade Nova de Lisboa wegens zijn grote rol in de ontwikkeling van de techniekgeschiedenis in international verband.[9]
Schot is geïnteresseerd in de geschiedenis van techniek in moderne samenlevingen. Hierin is in eerste instantie Nederland de belangrijkste casus geweest. Het belangrijkste uitvloeisel hiervan is een zesdelige en zevendelige techniekgeschiedenis van Nederland in respectievelijk de negentiende en de twintigste eeuw, waarbij Schot als een der redacteuren op trad.[10][11] Tevens was Schot de drijvende kracht achter het het Tensions of Europe-netwerk, dat enkele honderden deelnemers uit Europa en de Verenigde Staten bij elkaar brengt om Europese geschiedenis te herbezien vanuit het perspectief van de techniekgeschiedenis. Een onderdeel hiervan was het digitale geschiedenisproject Inventing Europe, waarbij wordt samengewerkt met tien verschillende Europese musea en culturele erfgoedinstellingen.
Momenteel spitst het onderzoek van Schot zich op conceptualiseren en historisch interpreteren van zogenaamde Deep Transitions, of diepe transitie. Dit soort transities behelzen lange termijnprocessen die zowel maatschappij als economie fundamenteel veranderen. De eerste Deep Transition vond plaats vanaf 1750 en resulteerde in de verzorgingsstaat. De tweede startte in de jaren 70 van de twintigste eeuw en transformeren zowel het kapitalistische systeem en moderniteit. Het doel is een nieuwe vorm van het Multi-level Perspectief (MLP) voor duurzaamheidstransities te formulieren en hiermee deze Deep Transitions beter te bevatten. Hierbij bouwt Schot voort op het werk van Christopher Freeman en Carlota Perez. Eerder was Schot een van de oprichters van het Kennisnetwerk Systeeminnovaties (KSI), een netwerk van ruim 80 onderzoekers verdeeld over 12 universiteiten en onderzoeksinstellingen. Het doel was een beter begrip van transities, en door deze processen te identificeren en beïnvloeden tracht het netwerk een duurzame samenleving te bewerkstelligen.[12]