Klimaatneutraal of CO2-neutraal zijn termen die aangeven dat een proces niet bijdraagt aan klimaatverandering. Klimaatcompensatie en CO2-compensatie zijn termen die aangeven dat voor een organisatie, een (productie)proces of een product, de uitstoot van broeikasgassen, zoals CO2, wordt gecompenseerd. De termen worden door elkaar heen gebruikt. Een verwant concept is dat van net zero of netto-nul.[1]
Met klimaatneutrale energie wordt energie bedoeld zonder CO2-uitstoot. Aangezien hernieuwbare energie ook CO2-uitstoot bij het produceren van windmolens en zonnepanelen kan enkel biomassa als klimaatneutraal beschouwd worden. want wanneer klimaatneutrale energie wordt opgewekt, wil dat niet zeggen dat er geen CO2 wordt uitgestoten. Uit de schoorsteen van een biomassa-elektriciteitscentrale komt bijvoorbeeld ook CO2. Deze maakt echter nog deel uit van de koolstofkringloop; de samenstelling van de atmosfeer verandert dus niet. Dit in tegenstelling tot processen waarbij fossiele brandstoffen worden gebruikt: de CO2 (of eigenlijk alleen de koolstof, door verbranding wordt de koolstof omgezet in CO2) die bij verbranding van fossiele brandstof vrijkomt, is miljoenen jaren geleden vastgelegd in aardolie, gas, kolen en turf. Door die brandstoffen te verbranden, komt de koolstof weer terug in de atmosfeer, waardoor de balans wordt veranderd.
Klimaatcompensatie is het compenseren van de uitstoot van broeikasgassen die samenhangt met een organisatie, productie of consumptie. Voor het milieu maakt het niet uit waar de CO2 wordt uitgestoten, of waar de CO2 uit de atmosfeer gehaald wordt. Soms lukt het nog niet om de CO2-emissies van een bepaald bedrijf zelf terug te dringen, bijvoorbeeld omdat dat te duur is. Het is dan mogelijk om een gelijke hoeveelheid CO2 elders te voorkomen of om die hoeveelheid vast te leggen in de natuur. In principe lenen alle producten en bedrijven zich ervoor om klimaatneutraal of CO2-vrij te worden. Klimaatcompensatie levert snel emissiereducties die in bestaande technische systemen een veel langere termijn vergen.
Niet alle vormen van klimaatcompensatie zijn gelijkwaardig. In 1996 is door de Novem het begrip Trias Energetica bedacht, een driestappenplan bedoeld voor bedrijven, huishoudens, overheden, om stap voor stap klimaatneutraal te worden. Het zijn opeenvolgende stappen en geen keuze tussen drie methoden. De stappen zijn: