Organische chemie of koolstofchemie is de tak van de scheikunde die zich bezighoudt met organische verbindingen; dat wil zeggen chemische verbindingen die koolstof- en, bijna altijd, waterstof-atomen bevatten. De term organisch stamt uit de tijd (voor 1828) dat deze moleculen alleen uit levende wezens (organismen) bekend waren.
Geschiedenis
Aanvankelijk dacht men dat organische verbindingen van fundamenteel andere aard waren dan anorganische levenloze stoffen, omdat ze gerelateerd zijn aan het leven en de schepping. In 1828 bracht de chemicus Friedrich Wöhler door verhitting van het anorganische ammoniumcyanaat de synthese van het urinebestanddeel ureum tot stand. Daarmee werd aangetoond dat voor de vervaardiging van organische verbindingen geen mysterieuze "vis vitalis" (aan het leven inherente natuurkracht) vereist is.[1] Binnen de scheikunde wordt de organische chemie als een afzonderlijke discipline beschouwd, omdat de verbindingen van koolstof vele malen talrijker en vaak gecompliceerder zijn dan die van andere elementen.
De chemische uniciteit van koolstofverbindingen
Koolstofverbindingen zijn complex en divers dankzij het vermogen van koolstofatomen zich aaneen te rijgen (via covalente bindingen) tot lange kettingen (polymeren) (al dan niet met vertakkingen), of tot ringvormige structuren. Bij aromatische koolstofverbindingen vormen de koolstofatomen twee aan twee stabiele covalente bindingen (enkel, dubbel of drievoudig).
Vakgebieden binnen de organische chemie
Petrochemie houdt zich bezig met organische verbindingen op basis van aardolie. Oleochemie gaat over de organische verbindingen op basis van natuurlijke, plantaardige en dierlijke, olien en vetten. Andere vakgebieden binnen de organische scheikunde zijn organische synthese, polymeerchemie en organometaalchemie
Biochemie
Tegenwoordig spreekt men van biochemie als het gaat om de studie van organische verbindingen in levende wezens. Deze verbindingen noemt men biomoleculen, stoffen die via stofwisseling in organismen de levende weefsels vormen en onderhouden
Organische nomenclatuur
Organische nomenclatuur is het systeem om organische verbindingen te benoemen en te groeperen:
- Koolwaterstoffen - Alkanen (verzadigde koolwaterstoffen) - Alkenen (onverzadigde koolwaterstoffen) -alkadiënen (koolwaterstoffen met twee dubbele bindingen) - Cycloalkaan(een cyclus van koolstoffen) - Alkynen (koolwaterstoffen met een drievoudige koolstof-koolstofbinding)
- Halogeenalkanen
- Alcoholen - Ethers (Di-ethylether en Tetrahydrofuraan)- Carbonzuren - Aldehyden - Ketonen - Esters - Suikers of koolhydraten - Zuurhalogeniden - Anhydriden -
- Amines - Amiden - Alkaloïden - Aminozuren en eiwitten - Nitril - DNA
- Benzenen - Tolueen - Fenol - Xyleen - Trinitrotolueen
- Pyridine - Furaan - Thiofeen - DNA
- Verbindingen kunnen meerdere functionele groepen bevatten waardoor soms zeer complexe verbindingen ontstaan. Uit bovenstaande lijst blijkt al dat sommige verbindingen niet onder maar één groep te vangen zijn: DNA en thiofeen zijn daar voorbeelden van.
- Veel geneesmiddelen, drugs, vitaminen, chemische bestrijdingsmiddelen en insecticiden zijn voorbeelden hiervan.
