Pissebedden [1] (Isopoda) vormen een van de weinige ordes van kreeftachtigen (ook wel schaaldieren genoemd) waarvan er soorten op het land voorkomen. Het is een zeer diverse groep, waarvan de meeste soorten in zee leven, maar sommige soorten hebben zich aangepast aan het land.
Leefomgeving
Oorspronkelijk komen pissebedden in zoutwater voor, maar ze komen ook in zoetwater voor. Een kleine groep, de landpissebedden (Oniscidea), heeft de zee verlaten, maar hun kieuwen behouden. Tevens hebben ze met behulp van een broedbuidel een manier ontwikkeld waarmee ze voor de eerste levensfasen van de jongen niet meer op poelen of dieper water aangewezen zijn.
Taxonomie
De orde omvat 10.697[2]
bekende soorten. De volgende taxa zijn bij de orde ingedeeld:
Onderorde Asellota - vooral in de diepzee van de Stille Oceaan en de Atlantische Oceaan, maar ook in zoet water (zoetwaterpissebed )
Superfamilie Aselloidea Latreille, 1802
Superfamilie Gnathostenetroidoidea Kussakin, 1967
Superfamilie Janiroidea G. O. Sars, 1897
Superfamilie Stenetrioidea Hansen, 1905
Superfamilie Asellota incertae sedis
Onderorde Calabozoidea - in zoet water en grondwater van Zuid-Amerika
Familie Brasileirinidae Pervorčnik, Ferreira & Sket, 2012
Familie Calabozoidae Van Lieshout, 1983
Onderorde Cymothoida
Superfamilie Anthuroidea Leach, 1914 - marien, maar ook in brak en zoet water
= Anthuridea
Familie Antheluridae Poore & Lew Ton, 1988
Familie Anthuridae Leach, 1814
Familie Expanathuridae Poore, 2001
Familie Hyssuridae Wägele, 1981
Familie Leptanthuridae Poore, 2001
Familie Paranthuridae Menzies & Glynn, 1968
Superfamilie Cymothooidea Leach, 1814
Familie Aegidae White, 1850
Familie Anuropidae Stebbing, 1893
Familie Barybrotidae Hansen, 1890
Familie Cirolanidae Dana, 1852
Familie Corallanidae Hansen, 1890
Familie Cymothoidae Leach, 1818
Familie Gnathiidae Leach, 1814 - mariene isopoden waarvan de larven parasieten zijn op vissen en de volwassen dieren vrij leven als benthos
= Gnathiidea
= Gnathonii Leach, 1814
Familie Protognathiidae Wägele & Brandt, 1988
Familie Tridentellidae Bruce, 1984
Familie Urdidae Kunth, 1870 †
Infraorde Epicaridea - ectoparasieten op mariene schaaldieren
Superfamilie Bopyroidea Rafinesque, 1815
Superfamilie Cryptoniscoidea Kossmann, 1880
Superfamilie Epicaridea incertae sedis †
Onderorde Limnoriidea
Superfamilie Limnorioidea White, 1850
Onderorde Microcerberidea - kleine (< 2 mm) interstitiële isopoden, marien en zoet water van de Oost-Pacifische kust van Zuid-Amerika, Afrika, India en de Middellandse Zee
Onderorde Oniscidea - over de hele wereld, vooral in vochtige, maar soms ook in droge locaties aan land
Familie Agnaridae Schmidt, 2003
Familie Alloniscidae Schmidt, 2003
Familie Armadillidae Brandt, 1831
Familie Armadillidiidae Brandt, 1833
Familie Balloniscidae Vandel, 1963
Familie Bathytropidae Vandel, 1952
Familie Berytoniscidae Vandel, 1955
Familie Bisilvestriidae Verhoeff, 1938
Familie Cylisticidae Verhoeff, 1949
Familie Delatorreiidae Verhoeff, 1938
Familie Detonidae Budde-Lund, 1904
Familie Dubioniscidae Schultz, 1995
Familie Eubelidae Budde-Lund, 1899
Familie Halophilosciidae Verhoeff, 1908
Familie Hekelidae Ferrara, 1977
Familie Irmaosidae Ferrara & Taiti, 1983
Familie Ligiidae Leach, 1814
Familie Mesoniscidae Verhoeff, 1908
Familie Olibrinidae Budde-Lund, 1913
Familie Oniscidae Latreille, 1802
Familie Paraplatyarthridae Javidkar & King, 2015
Familie Philosciidae Kinahan, 1857
Familie Platyarthridae Verhoeff, 1949
Familie Porcellionidae Brandt, 1831
Familie Pudeoniscidae Lemos de Castro, 1973
Familie Rhyscotidae Budde-Lund, 1904
Familie Schoebliidae Verhoeff, 1938
Familie Scleropactidae Verhoeff, 1938
Familie Scyphacidae Dana, 1852
= Actaeciidae Vandel, 1964
Familie Spelaeoniscidae Vandel, 1948
Familie Stenoniscidae Budde-Lund, 1904
Familie Styloniscidae Vandel, 1952
Familie Tendosphaeridae Verhoeff, 1930
Familie Titanidae Verhoeff, 1938
Familie Trachelipodidae Strouhal, 1953
Familie Trichoniscidae G. O. Sars, 1899
= Buddelundiellidae Verhoeff, 1930
Familie Turanoniscidae Borutzky, 1969
Familie Tylidae Dana, 1852
Familie Oniscidea incertae sedis
Infraorde Ligiamorpha
Sectie Crinocheta
Superfamilie Armadilloidea Brandt, 1831
Superfamilie Oniscoidea Latreille, 1802
Sectie Diplocheta
Superfamilie Trichoniscoidea
Onderorde Phoratopidea
Familie Phoratopodidae Hale, 1925
Onderorde Phreatoicidea - in oppervlaktewater, moerassen, meren en grondwater in het zuidelijk halfrond op grote hoogten
Familie Amphisopidae Nicholls, 1943
Familie Hypsimetopidae Nicholls, 1943
Familie Mesamphisopidae Nicholls, 1943
Familie Palaeophreatoicidae Birstein, 1962 †
Familie Phreatoicidae Chilton, 1891
Familie Phreatoicopsidae Nicholls, 1943
Familie Ponderellidae Wilson & Keable, 2004
Familie Phreatoicidea incertae sedis
Onderorde Sphaeromatidea Wägele, 1989
Familie Archaeoniscidae Haack, 1918 †
Superfamilie Seroloidea Dana, 1852
= Serolidea Dana, 1852
Familie Basserolidae Brandt & Poore, 2003
Familie Bathynataliidae Kensley, 1978
Familie Plakarthriidae Hansen, 1905
Familie Schweglerellidae Brandt, Crame, Polz & Thomson, 1999 †
Familie Serolidae Dana, 1852
Familie Tricarinidae Feldmann, Kolahdouz, Biranvand & Schweigert, 2007 †
Superfamilie Sphaeromatoidea Latreille, 1825
Infraorde Sphaeromatidea incertae sedis †
Geslacht Brunnella Polz, 2005 †
Geslacht Unusuropode Duarte & Santos, 1962 †
Onderorde Tainisopidea
Familie Tainisopidae Wilson, 2003
Onderorde Valvifera - marien, voornamelijk circumarctisch en -antarctisch, ook in de Europese zeeën
Familie Antarcturidae Poore, 2001
Familie Arcturidae Dana, 1849
= Amesopodidae Stebbing, 1905
= Astacillidae Stebbing, 1905
Familie Arcturididae Poore, 2001
Familie Austrarcturellidae Poore & Bardsley, 1992
Familie Chaetiliidae Dana, 1849
Familie Holidoteidae Wägele, 1989
Familie Holognathidae Thomson, 1904
Familie Idoteidae Samouelle, 1819
= Idotheidae Samouelle, 1819
Familie Pseudidotheidae Ohlin, 1901
Familie Rectarcturidae Poore, 2001
Familie Thermoarcturidae Poore, 2015
Familie Xenarcturidae Sheppard, 1957
Onderorde Isopoda incertae sedis
Geslacht Anhelkocephalon Bill, 1914 †
Geslacht Debodea Hiller, 1999 †
Bronnen, noten en/of referenties
↑ Grzimek, Bernhard (1972). Het leven der dieren / Deel I: Lagere dieren . Het Spectrum, Utrecht, p. 564. ISBN 9789027486622 .
↑ (en ) Boyko, C.B.; Bruce, N.L.; Hadfield, K.A.; Merrin, K.L.; Ota, Y.; Poore, G.C.B.; Taiti, S. (Eds) , World Marine, Freshwater and Terrestrial Isopod Crustaceans database . www.marinespecies.org (2008 e.v.). Geraadpleegd op 9 mei 2023 .