| Sofia Goebaidoelina | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Sofia Goebaidoelina in juli 1981
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Sofia Asgatovna Goebaidoelina (София Асгатовна Губайдулина) | |||
| Geboren | 24 oktober 1931 | |||
| Geboorteplaats | Çistay
| |||
| Land |  Rusland
| |||
| Werk | ||||
| Genre(s) | symfonische muziek | |||
| Beroep | componist, muziekpedagoog | |||
| (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| ||||
Sofia Asgatovna Goebaidoelina (Russisch: Софи́я Асга́товна Губайду́лина) (Tsjistopol (Tatarije), 24 oktober 1931) is een Russisch componiste.
Sofia Goebaidoelina studeerde piano en compositie aan het conservatorium van Kazan, daarna compositie aan het conservatorium van Moskou. Al vroeg weigerde Goebaidoelina zich te conformeren aan het door de autoriteiten opgelegde socialistisch-realisme. Bij haar eindexamen werd ze door haar professoren om haar gevaarlijke stijl berispt, maar Dmitri Sjostakovitsj moedigde haar aan om op deze "verkeerde weg" verder te gaan. "In turbulente tijden hebben zijn woorden mij op de been gehouden", zei Goebaidoelina daarover.[1]
Door haar problemen met de Sovjet-autoriteiten werd haar werk niet uitgevoerd. Om aan inkomsten te komen schreef ze muziek voor (teken)films, zoals de Russische versie van Jungle Book.[2] In 1973 probeerde vermoedelijk een KGB-agent haar thuis te wurgen.[3]
In 1975 richtte ze samen met Viktor Soeslin en Vjatsjeslav Artjomov het Astreja-ensemble op dat zich specialiseerde in het improviseren met zeldzame Russische, Kaukasische, Centrale en Oost-Aziatische traditionele muziek- en slaginstrumenten. Dankzij gerenommeerde musici zoals de violist Gidon Kremer, de cellist Mstislav Rostropovitsj, die haar werk uitvoerden in het Westen, werd de Russische componiste buiten de Sovjet-Unie ontdekt en gewaardeerd.[1]
De net zo zeer de Sovjet-autoriteiten tartende musicus Maria Joedina was haar peettante. Maria Joedina zei over Goebaidoelina: "Bij Sofia Goebaidoelina betovert de buitengewone puurheid, het geloof in haar creatieve weg, in mensen, in de schoonheid en waarheid van de wereld."[1] Net als Joedina bekeerde Goebaidoelina zich tot het Russisch-orthodoxe geloof. Goebaidoelina zegt: "Ik ben ervan overtuigd dat haast alle kunst religieus is, omdat kunst en religie hetzelfde doel hebben: de verbinding tot stand brengen tussen het ik en iets volkomens."[2]
Na de val van de Sovjet-Unie verhuisde Goebaidoelina naar het Duitse gehucht Appen. In een interview met NRC Handelsblad zegt ze daarover: "Het kwam te laat, ik was al zestig, maar voor mij was dat het geluk. Ik had twintig jaar in de stilte van een dorp gekregen!" [Haar ogen beginnen te stralen.] "De natuur is de enige plek waar ik werkelijk leef. Dat is mijn echte leven, in de natuur, in de stilte."[2] De telefoon neemt ze nooit op, wie haar wil bereiken doet dat via de post.[1]
Haar werk wordt met regelmaat in Nederland uitgevoerd.[2][3] Vooral ensembles als Nieuw Ensemble, Amsterdam Sinfonietta en Asko|Schönberg speelden haar werken. Goebaidoelina prijst het Nederlandse publiek voor zijn oprechte liefde voor muziek, en het vermogen om goed en slecht van elkaar te onderscheiden. Haar laatste werk, Über Liebe und Hass, is in Nederland onder leiding van Valeri Gergiev in première gegaan (2018). Een oudere versie van het stuk was al eerder uitgevoerd, maar daar was ze ontevreden mee. Goebaidoelina droeg het stuk op aan God.[1] In België was er onder andere een uitvoering van Introitus door de Beethoven Academie in deSingel (1997).
