Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Zeeland
| ||
| Gemeente |  Tholen
| ||
| Coördinaten | 51° 32′ NB, 4° 13′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 21,33 km² | ||
| Inwoners (2021-01-01) |
8.175[1] (383 inw./km²) | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2071 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Tholen in de gemeente Tholen | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
Tholen is een stad op het eiland Tholen, in de gemeente Tholen, in het oosten van de Nederlandse provincie Zeeland. Het is gelegen aan de westkant van het Schelde-Rijnkanaal, dat de grens vormt met de provincie Noord-Brabant.
Tholen was een zelfstandige gemeente tot 1971 en telde 8.175 inwoners op 1 januari 2021. De plaats ontstond in de 13e eeuw bij een tol aan de Eendracht en verwierf in 1366 stadsrechten. De stad heet Tholen omdat er tol geheven kon worden.
Aanvankelijk was er een tol bij Schakerloo voor de scheepvaart op de Striene. Graaf Willem I liet een tol bouwen op de dijk van de Vijftienhonderdgemetenpolder voor de scheepvaart op de Eendracht die de rol van waterweg overnam. Daaromheen ontstond een nederzetting die in 1290 zelf tolvrijheid verkreeg. Deze ontwikkelde zich tot de plaats Tholen, die omstreeks 1366 stadsrechten verkreeg. Visserij en zoutziederij waren hier de belangrijkste bronnen van bestaan.
In 1452 werd de stad geteisterd door een grote stadsbrand. In de 16e eeuw kreeg Tholen te maken met diverse overstromingen. In de laatste decennia van de 16e eeuw waren er de godsdiensttwisten. Omstreeks 1577 ging de stad Tholen over tot de reformatie en kwam onder Staats gezag. Ondertussen was de Tachtigjarige Oorlog uitgebroken. Vanaf 1603 werd de stad versterkt met omwallingen en bastions, en ging de stad deel uitmaken van de Linie van de Eendracht, gericht tegen Spanje. Ook in latere oorlogen deed de vesting nog dienst, maar in 1814 werd ze opgeheven. In 1825 werd de oude haven gedempt en kwam er een nieuwe haven. In 1908 werd een nieuwe vissershaven geopend.
In 1928 werd een brug (inclusief sporen voor de tram vanuit Bergen op Zoom) over de Eendracht in gebruik genomen die de veerdienst verving. In de jaren '70 van de 20e eeuw werd de Schelde-Rijnverbinding door de Eendracht aangelegd. Daarover werd in 1971 een nieuwe, hogere, brug aangelegd.
Tholen heeft een historische stadskern, die nog grotendeels omringd is door wallen en vesten. De stadskern wordt daarnaast gedeeltelijk begrensd door een haven. Het gebied binnen de vesten is sinds 1991 beschermd stadsgezicht en is daarmee een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Zeeland. Verder telt de stad tientallen rijksmonumenten.
Kaart van het oude centrum van Tholen.
Tholen wordt op kleine schaal steeds meer uitgebreid met nieuwe woonwijken en industrieterreinen. In 2005 is bij de haven de opvallende wijk Waterfront voltooid, met villa's en appartementen direct aan het water. Hierna werd het uitbreidingsplan Stadzicht voltooid. Voorts is er een bedrijventerrein, Welgelegen genaamd. In 2012 werd besloten op een voormalig stukje bedrijventerrein een nieuwe wijk te bouwen. Deze wijk heeft de naam Vestetuin gekregen, omdat er een stuk van de oude gracht (Veste) opnieuw wordt aangelegd. Eind 2014 werd de bouw van het winkelcentrum De Vestehof afgerond.
Opvallend in de wijk Stadszicht is de nieuwbouw van de Rehobothkerk van de Gereformeerde Gemeente, voltooid in 2003. De Rehobothkerk heeft 993 zitplaatsen.
Sinds de middelbare school Westerpoort die gevestigd was in Tholen is opgegaan in het Steenspil in Halsteren, staat het Westerpoortgebouw sinds 2013 grotendeels leeg. De gemeente Tholen heeft dit nog vrij nieuwe gebouw gekocht voor de prijs van 2,8 miljoen euro. Het plan is dat de 4 basisscholen hier tot een brede school samenkomen, maar elk met hun eigen identiteit. De bibliotheek die hier al gevestigd was blijft. Ook wil de gemeente plaats bieden aan de GGD, een kinderdagverblijf, peuterspeelzalen, en de buitenschoolse opvang. In 2020 moet dit project zijn afgerond.
De omgeving van Tholen is een polderlandschap met vele dijken. Er worden onder andere aardappelen, mais en graan verbouwd. De omgeving van Tholen staat ook bekend om de teelt van snijbloemen.
Toeristen kunnen het historische stadscentrum bezichtigen en de Oosterschelde en het Zoommeer bezoeken. Aan de Oesterdam ligt het recreatieterrein 'de Speelmansplaten' vanwaar onder andere verschillende watersporten kunnen worden beoefend. Ook de duiksport wordt bij de Oesterdam regelmatig bedreven. De Oosterschelde en het Zoommeer zijn rijk aan vogels. Ook het historische centrum en de bossige, heuvelachtige omgeving van Bergen op Zoom zijn toeristische bestemmingen in de omgeving van Tholen.
Het wapen van Tholen is van goud en gevierendeeld in twee rode en twee zwarte leeuwen. De schildvoet is van goud en beladen met een zwarte kogge, waarvan de mast over het wapen doorloopt tot tussen de leeuwen. Het schild is gedekt door een gouden markiezenkroon met vijf fleurons. Het werd als gemeentewapen bevestigd op 31 juli 1817 en na de gemeentelijke herindeling van 1971 in aangepaste vorm overgenomen door de nieuwe gemeente Tholen.
De vlag bestaat uit een horizontale gele baan, de kleur van het wapenschild, met aan beide zijden een baan van rood, wit en blauw. De vlag, die in de 17e eeuw al bekend was, werd op 4 september 1962 door de gemeenteraad vastgesteld als gemeentevlag. Na de herindeling van 1971 werd het de vlag van de nieuwe gemeente Tholen.
