Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 grudnia 1916 |
Zawód, zajęcie | |
Uczelnia |
Alice Augusta Ball (ur. 24 lipca 1892 w Seattle, zm. 31 grudnia 1916 tamże) – amerykańska chemiczka, która opracowała metodę uzyskiwania ekstraktu z oleju czaulmugrowego (ang. chaulmoogra oil) używanego do wstrzykiwań w leczeniu trądu do 1940 roku. Była pierwszym Afroamerykaninem i pierwszą kobietą, która uzyskała tytuł magistra na Uniwersytecie Hawajskim. Była również pierwszą kobietą-wykładowcą chemii na tym uniwersytecie.
Alice Augusta Ball urodziła się 24 lipca 1892 roku w Seattle, w stanie Waszyngton. Jej rodzicami byli James Presley i Laura Louise (Howard) Ball[1]. Alice była jednym z czworga dzieci. Miała dwóch starszych braci, Williama i Roberta oraz młodszą siostrę Addie[2]. Jej rodzina należała do klasy średniej i wyższej średniej. Ojciec był redaktorem gazety, fotografem i prawnikiem, a dziadek, James Ball senior – znanym fotografem i jednym z pierwszych Afroamerykanów w USA, który posiadł umiejętność dagerotypowania, tzn. otrzymywania zdjęć na metalowych płytkach[3].
Rodzina Alice Ball przeniosła się z Seattle do Honolulu w nadziei, że ciepły klimat pomoże jej dziadkowi cierpiącemu na zapalenie stawów. Zmarł on jednak wkrótce po przeprowadzce i rodzina powróciła do Seattle po roku spędzonym na Hawajach[4]. Po powrocie do Seattle, Ball rozpoczęła szkołę średnią, gdzie uzyskała dobre oceny w nauce. Szkołę średnią ukończyła w 1910 roku[5].
Ball studiowała chemię na University of Washington[6], uzyskując tytuł licencjata w dziedzinie chemii farmaceutycznej, a dwa lata później z farmacji. Wraz ze swoim wykładowcą farmacji wydała 10-stronicowy artykuł w prestiżowym Journal of the American Chemical Society pod nazwą „Benzoilacje w roztworze eteru”[7].
Po zakończeniu studiów Ball dostała wiele ofert stypendiów. Miała możliwość studiowania na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i Uniwersytecie Hawajskim[8]. Postanowiła wrócić na Hawaje na studia magisterskie w dziedzinie chemii, gdzie badała olej czaulmugrowy i jego właściwości chemiczne. Olej ten był już wcześniej używany jako środek do leczenia trądu, ale Alice Ball zrewolucjonizowała go poprzez umożliwienie wstrzykiwania dzięki odkryciu eteru etylowego, formy rozpuszczalnej w wodzie, a co za tym idzie, zdolnej do rozpuszczenia we krwi. W 1915 roku została pierwszą kobietą i pierwszym Afroamerykaninem, który uzyskał tytuł magistra na Uniwersytecie Hawajskim[9]. Alice Ball była również pierwszym Afroamerykaninem i pierwszą kobietą-wykładowcą chemii na Uniwersytecie Hawajskim[5].
Na potrzeby swojej pracy magisterskiej na Uniwersytecie Hawajskim Ball badała skład chemiczny i substancje czynne Piper methysticum (cava)[5].
W latach 1866–1942 pacjenci w USA z postawioną diagnozą trądu byli separowani i wysyłani na hawajską wyspę Molokaʻi. W tym czasie dr Harry T. Hollmann ze szpitala Kalihi na Hawajach był jednym z niewielu lekarzy niezadowolonych z wyników leczenia olejem czaulmugrowym w naturalnej postaci. Hollmann potrzebował asystenta, który mógłby mu pomóc opracować metodę wyodrębniania aktywnych związków chemicznych z oleju czaulmugrowego[3]. Skontaktował się z Alicją Ball, która przygotowywała pracę magisterską pt. „Skład chemiczny Piper methysticum”[5].
Olej czaulmugrowy był już wcześniej stosowany w leczeniu trądu (choroby Hansena) z mieszanymi rezultatami, gdyż wszystkie formy leczenia miały skutki uboczne. W medycynie wschodniej już w 1300 roku olej czaulmugrowy uzyskany prosto z drzewa był aplikowany bezpośrednio na skórę. Jednak jego lepkość uniemożliwiała skuteczne wykorzystywane jako maść, a stosowanie w postaci zastrzyków było bardzo bolesne. Niektóre szpitale używały oleju w zastrzykach, pomimo lepkiej konsystencji, która powodowała podskórne guzki i pęcherze[10]. Pęcherze te tworzyły idealne rzędy i „wyglądały jakby skóra pacjenta została zastąpiona folią bąbelkową”[11]. Doustne stosowanie oleju nie było skuteczne, ponieważ jego gorzko-kwaśny smak powodował u pacjentów wymioty podczas próby połknięcia[3].
W wieku 23 lat Ball opracowała metodę, która pozwoliła na wstrzykiwanie oleju czaulmugrowego uzyskanego z nasion i jego przyswajanie przez organizm. Jej nowo opracowana metoda polegała na izolacji związków estru etylowego z kwasów tłuszczowych oleju czaulmugrowego[12]. Ta technika izolacji, znana jako „metoda Ball”, była jedyną skuteczną metodą leczenia trądu, która „nie pozostawiała żadnych wrzodów lub gorzkiego smaku”. Z powodu przedwczesnej śmierci, Alice nie opublikowała swoich rewolucyjnych wyników[13]. Arthur l. Dean, chemik i prezydent Uniwersytetu Hawajskiego, kontynuował jej pracę, opublikował wyniki i zaczął produkować duże ilości wyciągu czaulmugrowego gotowego do wstrzykiwania. Dean nie wspomniał o zasługach Ball i zmienił nazwę techniki na „metodę Deana”. Ball została zapomniana, mimo że w 1922 r., sześć lat po jej śmierci, Harry Hollman opublikował artykuł ujawniający jej faktyczny wkład[14][15]. W 1918 r. hawajski lekarz doniósł w czasopiśmie „Journal of the American Medical Association”, że 78 pacjentów zostało wypisanych ze szpitala Kalihi przez komisję medyczną po leczeniu zastrzykami[3]. Izolowany ester etylowy pozostał preferowaną metodą leczenia trądu aż do wynalezienia sulfonamidów w 1940 r[10].
Alice Augusta Ball zmarła 31 października 1916 roku, w wieku 24 lat. Zachorowała w czasie pracy i na kilka miesięcy przed śmiercią wróciła na leczenie do Seattle. W 1917 roku artykuł w gazecie Pacific Commercial Advertiser sugerował, że przyczyną jej śmierci mogło być zatrucie chlorem w wyniku ekspozycji podczas pracy w laboratorium[16]. Stwierdzono, że Ball prezentowała, jak poprawnie posługiwać się maską przeciwgazową w razie ataku związanego z trwającą w Europie I wojną światową[17]. Jednak prawdziwa przyczyna jej śmierci nie jest znana, ponieważ oryginał aktu zgonu został zmieniony i podaje gruźlicę jako przyczynę[3].
Choć jej kariera naukowa była krótka, metoda przez nią opracowana była główną metodą leczenia trądu aż do 1940 roku. Uniwersytet Hawajski nie uznał jej pracy przez prawie dziewięćdziesiąt lat. W 2000 roku była wicegubernator Hawajów, Mazie Hirono, ustanowiła dzień 29 lutego „Dniem Alicji Ball”, który obchodzony jest co cztery lata. W 2007 roku Ball otrzymała pośmiertnie Medal Wyróżnienia nadany przez Radę Regentów Uniwersytetu Hawajskiego oraz umieszczono tablicę pamiątkową na jej cześć na jedynym drzewie uśpianu różnolistnego na terenie kampusu[18]. W marcu 2016 r. Hawaiʻi Magazine umieścił Alicję Ball na liście najbardziej wpływowych kobiet w historii Hawajów[19].