męczennica | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Czczona przez | |
Wspomnienie | |
Patronka |
wdów i męczennic[2] |
Szczególne miejsca kultu |
Św. Anastazja z Dalmacji (gr. Ἀναστασία Φαρμακολυτρια[1] , cs. Анастаси́я Узореши́тельница) – męczennica, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.
Anastazja urodziła się w Rzymie w połowie III wieku, jako córka poganina i chrześcijanki. O jej życiu wiadomo niewiele. Została wydana za mąż za bogatego poganina, lecz pod pretekstem wymyślonej choroby zachowała dziewictwo. Jej mąż był okrutnikiem i znęcał się nad nią. Po jego śmierci zajęła się pomocą uwięzionym chrześcijanom.
Przewodnikiem duchowym Anastazji był Chryzogon, który w czasie panowania cesarza Dioklecjana został uwięziony i skazany na śmierć za wyznawanie wiary. Wyrok został wykonany w 303 roku, w Akwilei. Anastazja towarzyszyła mu do ostatnich chwil, po czym sama została uwięziona i wtrącona do więzienia w Sirmium. Została skazana na śmierć przez spalenie w Sirmium, w 304 roku[2] .
Imię Anastazji wymienia się w Kanonie Rzymskim.
W V wieku relikwie świętej przeniesiono do Konstantynopola i złożono w specjalnie dla niej dedykowanej świątyni. W okresie późniejszym, jej głowę oraz prawą rękę przeniesiono do Monasteru Świętej Anastazji, znajdującego się niedaleko Świętej Góry Atos (Athos).
Obecnie sarkofag świętej znajduje się w katedrze św. Anastazji w Zadarze[3]. Poświęcona jest jej także rzymska Bazylika Sant’Anastasia al Palatino.
W ikonografii Anastazja przedstawiana jest z palmą w ręku, z mieczem, nożycami (jako symbolem cenzury) lub naczyniem na maść, a także na stosie albo przywiązana do pala.
Jest patronką męczenników, wdów.
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 25 grudnia, natomiast w Cerkwi prawosławnej 22 grudnia/4 stycznia[4], tj. 4 stycznia według kalendarza gregoriańskiego.