Archosauromorpha | |
von Huene, 1946 | |
Okres istnienia: 251 mln lat temu–dziś | |
Aligator, krokodyl i gawial – współcześni przedstawiciele archozauromorfów | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada |
archozauromorfy |
Archozauromorfy (Archosauromorpha) – infragromada gadów z podgromady Diapsida. Definiowana jako klad obejmujący archozaury oraz wszystkich przedstawicieli kladu Sauria bliżej spokrewnionych z nimi niż z lepidozaurami[1][2], jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzajów Prolacerta, Trilophosaurus i Hyperodapedon oraz archozaurów i wszystkich jego potomków[3], jako klad obejmujący rodzaj Protorosaurus i wszystkich przedstawicieli kladu Sauria bliżej spokrewnionych z rodzajem Protorosaurus niż z lepidozaurami[4] lub jako najmniejszy klad obejmujący Gallus gallus, Alligator mississippiensis, Mesosuchus browni, Trilophosaurus buettneri, Prolacerta broomi i Protorosaurus speneri[5].
Archozauromorfy pojawiły się po raz pierwszy pod koniec permu, a rozpowszechniły w triasie. Archosauromorpha obejmuje rzędy Prolacertiformes (grupa ta prawdopodobnie nie jest monofiletyczna[4][6][7][8][9][10][11]), rynchozaurów, Trilophosauria oraz takson o nieokreślonej randze – Archosauriformes. Pomimo niewielkich różnic w budowie anatomicznej, na podstawie których Trilophosauria klasyfikowano niegdyś do Euryapsyda, Prolacertifomes zaliczano do lepidozaurów i uznawano za możliwych przodków współczesnych jaszczurek, a rynchozaury uznawano za lepidozaury spokrewnione ze sfenodontami, obecnie – ze względu na liczne podobieństwa w budowie szkieletu i czaszki – uważa się, że grupy te mają wspólnego przodka i tworzą klad. Dyskusyjna jest przynależność Choristodera do archozauromorfów. Część naukowców zalicza też do archozauromorfów grupy Ichthyopterygia i Thalattosauria, zauropterygi[12][13], rodzinę Drepanosauridae[4][14][15] i żółwie[16][17][18]; jednak pozycja filogenetyczna tych grup i ich ewentualna przynależność do archozauromorfów pozostają przedmiotem sporów.
Rynchozaury, Trilophosauria i Prolacertiformes wymarły pod koniec triasu, Choristodera przetrwały jako mała grupa aż do miocenu, zaś Archosauriformes stały się jedną z głównych grup i dały początek archozaurom.
Kladogram Archosauromorpha (drzewo zgodności wygenerowane na podstawie 12 najbardziej oszczędnych drzew metodą 50% majority rule consensus) według Bickelmann, Müllera i Reisza (2009)[9]:
Sauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kladogram Archosauromorpha sensu Dilkes (1998) według Gottmann-Quesady i Sandera (2009)[10]:
Sauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Alternatywny kladogram według Gottmann-Quesady i Sandera (2009), uzyskany gdy w analizie nie uwzględniono rodzaju Megalancosaurus (Champsosaurus znalazł się w rezultacie poza Sauria)[10]:
Sauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||