Atlas nieba – zbiór map nieba lub fotografii nieba (całego lub jego części).

Pierwszy w dzisiejszym rozumieniu tego słowa atlas nieba powstał w 1603 roku i była nim Uranometria Johanna Bayera. Atlas ten stworzony został na podstawie katalogu 1005 gwiazd opracowanego przez Tychona Brahe. Z biegiem czasu katalogi gwiazd stawały się coraz obszerniejsze, a także odkrywano i katalogowano inne obiekty jak np. gromady, mgławice, galaktyki czy radioźródła. Tym samym powstawały nowe atlasy obejmujące ww. obiekty.

Spośród współczesnych atlasów największymi są:

Przykładem atlasu fotograficznego wykonanego latach 50. XX wieku, a więc w epoce fotografii analogowej, jest Palomar Observatory Sky Survey. Obecnie tworzone atlasy fotograficzne są dostępne wyłącznie w postaci cyfrowej, a najbardziej znanym jest Sloan Digital Sky Survey.

Wadą tradycyjnych atlasów tworzonych na podstawie katalogów obiektów niebieskich jest brak w nich obiektów nieskatalogowanych np. progenitorów gwiazd nowych oraz zazwyczaj silnie zredukowana informacja o wyglądzie, położeniu i wielkości obiektów niegwiazdowych (mgławic, galaktyk). Wadą atlasów fotograficznych jest podawanie zazwyczaj tylko informacji o położeniu i jasności obiektu oraz redukcja informacji prawdziwej i wprowadzenie fałszywej w okolicach jasnych gwiazd (pierścienie i kolce dyfrakcyjne).

Zobacz też