Boeing 747-100B irańskich narodowych linii lotniczych Iran Air podczas lądowania na lotnisku Heathrow | |
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ | |
Załoga |
2-3 (zależy od wersji) |
Historia | |
Data oblotu |
9 lutego 1969 |
Lata produkcji |
747-100: 1970-1986 |
Liczba egz. | |
Liczba wypadków • w tym katastrof |
70 |
Dane techniczne | |
Napęd |
Pratt & Whitney JT9D, |
Wymiary | |
Rozpiętość |
59,6 – 68,5 m (zależy od wersji) |
Długość |
70,6 – 76,4 m (zależy od wersji) |
Wysokość |
19,4 m |
Powierzchnia nośna |
520,25 m² (wersja -400) |
Masa | |
Własna |
162 400 kg (wersja -100),
174 000 kg (wersja -200B), |
Użyteczna |
162 400 – 214 503 kg (zależy od wersji) |
Startowa |
333 390 – 442 253 kg (zależy od wersji) |
Zapas paliwa |
183 380 – 243 120 l |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
0,89 Ma (945 km/h) – 0,92 Ma (977 km/h) |
Prędkość przelotowa |
0,84 Ma (895 km/h) – 0,855 Ma (918 km/h) |
Pułap praktyczny |
13 000 m (wersja -400) |
Zasięg |
9800 – 14 815 km (zależy od wersji) |
Rozbieg |
3090 -3 320 m (zależy od wersji) |
Dane operacyjne | |
Liczba miejsc | |
366 – 660 (zależy od wersji) | |
Użytkownicy | |
British Airways, Lufthansa, KLM, United Parcel Service (UPS), Korean Air Cargo | |
Rzuty | |
Boeing 747 – szerokokadłubowy samolot pasażerski przeznaczony do lotów dalekiego zasięgu, produkowany przez Boeing Company, potocznie nazywany Jumbo Jet[3] – ustępując Airbusowi A380 i An-225 jest jednym z największych samolotów odrzutowych na świecie, mogącym zabrać na pokład, w zależności od wersji i konfiguracji, od 366 do 660 pasażerów. Istnieją także wersje towarowe, oraz wersje półpasażerskie zabierające duży ładunek i 220 pasażerów. Jest to samolot czterosilnikowy (certyfikowany do lotu – w razie awarii – na tylko trzech silnikach), a jego cechą charakterystyczną jest „garb”, w którym mieści się górny pokład samolotu.
Pierwszy lot Boeinga 747 odbył się 9 lutego 1969 roku, a wprowadzony został do służby w 1970 na amerykańskich liniach Pan Am. Do grudnia 2014 wyprodukowano 1501 sztuk tego samolotu we wszystkich wersjach. 28 czerwca 2014 roku Boeing dostarczył 1500. wyprodukowanego Jumbo Jeta, odbiorcą była niemiecka linia Lufthansa, a maszyna była modelem 747-8i[4].
6 grudnia 2022 roku, producent poinformował oficjalnie o fakcie opuszczenia hali montażowej zakładów w Everett w stanie Waszyngton, ostatniego, wybudowanego Boeinga 747. Od rozpoczęcia produkcji samolotu w 1967 roku, łącznie wyprodukowano 1574 egzemplarze. 31 stycznia 2023 roku w tych samych zakładach odbyła się uroczystość przekazania ostatniego wyprodukowanego Boeinga 747. Samolot w wersji towarowej 747-8F, o rejestracji N863GT trafił do linii Atlas Air, która jest własnością firmy przewozowej Apex Logistics[1][2][5].
Pierwsza wersja samolotu, w służbie od 1971 roku, ostatni dostarczony egzemplarz w 1986[6]. Wczesne Boeingi 747 z serii 100 były budowane z sześcioma okienkami na górnym pokładzie. W opcji oferowano dziesięć okien. Niektóre 747-100 zostały przerobione do nowej konfiguracji. Ogółem wybudowano 167 Boeingów 747 serii 100. Boeing nigdy nie wybudował żadnego 747-100 w wersji transportowej, chociaż przerabiano samoloty z konfiguracji pasażerskiej na transportową. Linie lotnicze Pan American World Airways były głównym odbiorcą Boeinga 747 serii 100. Firma Boeing oferowała również opcjonalnie zamontowanie silników Rolls-Royce RB 211 lub General Electric CF6, lecz tylko Saudi Arabian Airlines (obecnie Saudia) wybrała silniki Rolls-Royce’a.
Wersja w służbie od 1971, ostatni dostarczony egzemplarz (-200F) w 1990. Względem wersji -100 posiada większy zasięg i w konsekwencji mocniejsze silniki, większą pojemność zbiorników paliwa oraz wzmocnioną konstrukcję pozwalającą na podwyższenie masy startowej. 747-200 miała szereg podwersji, w tym:
747SP (ang. Special Performance) to krótsza o blisko 15 metrów wersja o wydłużonym zasięgu. Zabierała mniej pasażerów niż wersje -100 i -200 (maksymalnie 440 pasażerów, normalnie około 290), ale zasięgiem dorównywała obecnym samolotom 747-400 (12 325 kilometrów). W służbie od 1976, ostatni egzemplarz dostarczony w 1989. Ogółem wybudowano 45 Boeingów 747SP. Pierwszy egzemplarz rozpoczął służbę w liniach PanAm 4 lutego 1976 roku. To właśnie linie Pan American World Airways były jego głównym odbiorcą.
747SR (ang. Shortened Range) – wersja krótkiego zasięgu. Używana głównie przez japońskie linie lotnicze, do obsługi krótkich tras o dużym natężeniu ruchu. Wersja ta charakteryzowała się zmniejszoną pojemnością zbiorników paliwa oraz wytrzymalszą konstrukcją dostosowaną do częstych cykli startów i lądowań.
Najkrócej produkowana wersja samolotów 747, w służbie od 1983; ostatni egzemplarz dostarczony w 1990. W porównaniu do wersji -200 posiada powiększony górny pokład (wykorzystany później w 747-400). Wydłużenie „garba” poprawiło zużycie paliwa na pasażera (zgodnie z regułą pól).
Najpopularniejsza seria tych samolotów. W służbie od 1989. Wyróżnia je dłuższy górny pokład (garb), oraz winglety na końcach skrzydeł. Podobnie, jak wersja 200, ma wiele podwersji, w tym:
Produkcja serii 747-400 została zakończona w roku 2009. Ostatnim egzemplarzem był 747-4HQERF (rejestracja 9K-DAB), przeznaczony dla linii LoadAir Cargo.
Boeing oficjalnie ogłosił wersję pod tą nazwą w 2005.
Typ | 747-100 | 747-200B | 747-300 | 747-400 747-400ER |
747-8I |
---|---|---|---|---|---|
Załoga | Trzy osoby | Dwie osoby | |||
Standardowa ilość siedzeń | 452 (2-klasy) 366 (3-klasy) |
496 (2-klasy) 412 (3-klasy) |
524 (2-klasy) 416 (3-klasy) |
467 (3-klasy) | |
Długość | 70,6 m | 76,3 m | |||
Rozpiętość skrzydeł | 59,6 m | 64,4 m | 68,5 m | ||
Wysokość | 19,3 m | 19,4 m | 19,4 m | ||
Masa własna | 358 000 lb (162 400 kg) |
383 000 lb (174 000 kg) |
392 800 lb (178 100 kg) |
393 263 lb (178 756 kg) ER: 406 900 lb (184 600 kg) |
472 900 lb (214 503 kg) |
Maksymalna masa startowa | 735 000 lb (333 390 kg) |
833 000 lb (377 842 kg) |
875 000 lb (396 890 kg) ER: 910 000 lb (412 775 kg) |
975 000 lb (442 253 kg) | |
Prędkość przelotowa (na wysokości 35 000 ft) |
Mach 0,84 (555 mph, 893 km/h, 481 kt) |
Mach 0,85 (567 mph, 913 km/h, 493 kt) ER: Mach 0,855 (570 mph, 918 km/h, 495 kt) |
Mach 0,855 (570 mph, 918 km/h, 495 kt) | ||
Prędkość maksymalna | Mach 0,89 (594 mph, 955 km/h, 516 kt) |
Mach 0,92 (614 mph, 988 km/h, 533 kt) |
|||
Maksymalny zasięg | 5300 Mm (9 800 km) |
6850 Mm (12 700 km) |
6700 Mm (12 400 km) |
7260 Mm (13 450 km) ER: 7670 Mm (14 205 km) |
8000 Mm (14 815 km) |
Pojemność zbiorników | 183 380 L | 199 158 L | 216 840 L ER: 241 140 L |
243 120 L | |
Dostępne silniki | PW JT9D-7A RR RB211-524B2 |
PW JT9D-7R4G2 GE CF6-50E2 RR RB211-524D4 |
PW JT9D-7R4G2 GE CF6-80C2B1 RR RB211-524D4 |
PW 4062 GE CF6-80C2B5F RR RB211-524G/H ER: GE CF6-80C2B5F |
GEnx-2B67 |
Ciąg (pojedynczej jednostki) | PW 46 500 lbf (207 kN) RR 50 100 lbf (223 kN) |
PW 54 750 lbf (244 kN) GE 52 500 lbf (234 kN) RR 53 000 lbf (236 kN) |
PW 54 750 lbf (244 kN) GE 55 640 lbf (247 kN) RR 53 000 lbf (236 kN) |
PW 63 300 lbf (282 kN) GE 62 100 lbf (276 kN) RR 59 500/60,600 lbf (265/270 kN) ER: GE 62 100 lbf (276 kN) |
66 500 lbf (296 kN) |
Rok | Suma | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006 | 2005 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 | 1999 | 1998 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zamówienia | 1552 | -4 | 17 | 2 | 0 | 12 | 7 | 7 | 1 | 5 | 2 | 25 | 54 | 48 | 10 | 4 | 17 | 16 | 26 | 35 | 15 |
Dostawy | 1531 | 3 | 9 | 18 | 19 | 24 | 31 | 9 | 0 | 8 | 14 | 16 | 14 | 13 | 15 | 19 | 27 | 31 | 25 | 47 | 53 |
Rok | 1997 | 1996 | 1995 | 1994 | 1993 | 1992 | 1991 | 1990 | 1989 | 1988 | 1987 | 1986 | 1985 | 1984 | 1983 | 1982 | 1981 | 1980 | 1979 | 1978 | 1977 | 1976 | 1975 | 1974 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zamówienia | 36 | 56 | 32 | 16 | 2 | 23 | 31 | 122 | 56 | 49 | 66 | 84 | 42 | 23 | 24 | 14 | 23 | 49 | 72 | 76 | 42 | 14 | 20 | 29 |
Dostawy | 39 | 26 | 25 | 40 | 56 | 61 | 64 | 70 | 45 | 24 | 23 | 35 | 24 | 16 | 22 | 26 | 53 | 73 | 67 | 32 | 20 | 27 | 21 | 22 |
Rok | 1973 | 1972 | 1971 | 1970 | 1969 | 1968 | 1967 | 1966 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zamówienia | 29 | 18 | 7 | 20 | 30 | 22 | 43 | 83 |
Dostawy | 30 | 30 | 69 | 92 | 4 | – | – | – |
Największymi użytkownikami modelu 747 są:
Linie lotnicze | 747-100 | 747-200 | 747-300 | 747-400 | 747SP | RAZEM |
---|---|---|---|---|---|---|
Atlas Air | 6 | 16 | 22 | |||
Cathay Pacific | 20 | 20 | ||||
China Airlines | 2 | 33 | 35 | |||
Kalitta Air | 1 | 16 | 6 | 23 | ||
Korean Air | 43 | 43 | ||||
Lufthansa | 8 | 8 | ||||
Saudi Arabian Airlines | 1 | 10 | 13 | 1 | 25 |
Największym użytkownikiem B747 w historii, były linie Pan American World Airways (w skrócie Pan Am), mające w swojej flocie 72 sztuki tych samolotów w wersjach -100/-200/SP[9].
Samoloty wersji 100, 200 oraz 300 wyposażone były w kokpit dla trzech członków załogi: kapitana, pierwszego oficera oraz inżyniera pokładowego. Od lat dziewięćdziesiątych w wielu maszynach zamontowano nowoczesne urządzenia nawigacyjne, niekiedy zastępując sztuczny horyzont wyświetlaczem. W wersji 400 wprowadzono szklany kokpit początkowo wyposażony w ekrany CRT, później LCD. Dzięki automatyzacji załoga zredukowana została do dwóch osób. Samoloty 747-8 posiadają niemal identyczny kokpit jak 747-400.