de Havilland Vampire

Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	de Havilland
Typ	samolot myśliwski
Załoga	1
Historia
Data oblotu	20 września 1943
Wycofanie ze służby	1979
Dane techniczne
Napęd	1× de Havilland Goblin
Ciąg	14,90 kN
Wymiary
Rozpiętość	11,58 m
Długość	9,37 m
Wysokość	2,69 m
Powierzchnia nośna	24,34 m²
Masa
Własna	3304 kg
Startowa	5620 kg
Osiągi
Prędkość maks.	882 km/h
Prędkość wznoszenia	24 m/s
Pułap	13 000 m
Zasięg	1960 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
4 działka 20 mm (0.79 in) Hispano Mk.V, 2 bomby po 455 kg lub wyrzutnie rakiet
Użytkownicy
Austria, Australia, Birma, Cejlon, Chile, Dominikana, Egipt, Irlandia, Finlandia, Francja, Indie, Indonezja, Irak, Japonia, Jordania, Kanada, Katanga, Kongo, Liban, Meksyk, Nowa Zelandia, Norwegia, Portugalia, Rodezja, Syria, Szwajcaria, Szwecja, Wenezuela, Wielka Brytania, Związek Południowej Afryki
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

De Havilland Vampire – brytyjski odrzutowy myśliwiec wprowadzony do służby pod koniec II wojny światowej, opracowany przez przedsiębiorstwo de Havilland. W latach powojennych wyprodukowano 3,3 tys. egzemplarzy samolotu, które służyły w siłach powietrznych 31 krajów.

Pierwszy lot prototypu miał miejsce 20 września 1943. Samoloty pierwszej wersji produkcyjnej (Mk I) pojawiły się w kwietniu 1945, lecz nie zdążyły wziąć czynnego udziału w wojnie, osiągając gotowość bojową dopiero w 1946.

W latach powojennych samolot stał się standardowym myśliwcem RAF-u obok Glosterów Meteorów. Opracowano także wersję nocną (NF), która jednak okazała się mało udana^[1]. Vampire’a wycofano z pierwszej linii w latach 50., ostatnia wersja szkolna była używana w RAF-ie do 1966. W innych krajach samoloty typu służyły aż do lat 70. Ostatnie, należące do Rodezji, zostały wycofane ze służby w 1979 roku. Ostatni egzemplarz szkoleniowy został wycofany w 1990 roku z czynnej służby w Szwajcarii

W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajduje się jeden de Havilland Vampire.

Wersje

• DH.100 – Trzy prototypy.
• Vampire Mk I (lub F.Mk 1, F1) – jednomiejscowy myśliwiec dla RAF, 244 egzemplarzy.
• Mk II – trzy prototypy, z silnikiem odrzutowym Rolls-Royce Nene. Jeden egzemplarz zbudowany, dwie konwersje.
• F 3 – jednomiejscowy myśliwiec dla RAF. Dwa prototypy z przebudowanych Mk I, 202 egzemplarzy wersji produkcyjnej.
• Mk IV – projekt z silnikiem Nene, nie budowany.
• FB 5 (lub FB.Mk 5) – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy, z silnikiem odrzutowym Goblin 2. 930 egzemplarzy dla RAF i 88 na eksport.
• FB 6 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy, z silnikiem odrzutowym Goblin 3. 178 egzemplarzy; 100 zbudowane w Szwajcarii dla Szwajcarskich Sił Powietrznych.
• Mk 8 – konwersja wersji Mk I, z silnikiem Ghost.
• FB 9 – tropikalny samolot myśliwsko-bombowy z klimatyzacją, uzyskany z wersji Mark 5, z silnikiem Goblin 3 turbojet. 326 egzemplarzy, w większości zbudowane przez de Havilland.
• Mk 10 lub DH.113 Vampire – dwumiejscowy prototyp z silnikiem Goblin, zbudowano dwa egzemplarze.
• NF 10 – dwumiejscowy myśliwiec nocny dla RAF, 95 egzemplarzy, w tym 29 w wersji NF54.
• Sea Vampire Mk 10 – prototyp dla prób pokładowych, jedna konwersja.
• Mk 11 lub DH.115 Vampire Trainer – prywatny projekt, dwumiejscowy prototyp samolotu szkolnego.
• T 11 – dwumiejscowa wersja szkolna dla RAF, z silnikiem Goblin 35, 731 egzemplarzy.
• Sea Vampire F 20 – wariant pokładowy wersji FB 5, 18 egzemplarzy zbudowane przez English Electric.
• Sea Vampire Mk 21 – trzy konwersje do prób.
• Sea Vampire T 22 – dwumiejscowa wersja szkolna dla Royal Navy, 73 zbudowane przez De Havilland.
• FB 25 – wariant FB 5, 25 eksportowane do Nowej Zelandii.
• F 30 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla RAAF-u, z silnikiem Roll-Royce Nene. 80 egzemplarzy zbudowane w Australii.
• FB 31 – z silnikiem Nene, 29 zbudowanych w Australii.
• F 32 – konwersja australijska z klimatyzacją, jeden egzemplarz.
• T 33 – dwumiejscowa wersja szkolna, z silnikiem Goblin, 36 egzemplarzy wyprodukowanych w Australii.
• T 34 – dwumiejscowa wersja szkolna dla Royal Australian Navy, 5 egzemplarzy wyprodukowanych w Australii.
• T 34A – wersja T 34 z fotelami wyrzucanymi.
• T 35 – dwumiejscowa wersja szkolna, 68 egzemplarzy zbudowanych w Australii.
• T 35A – konwersja T 33 do standardu T 35.
• FB 50 – eksportowany do Szwecji jako J 28B, 310 egzemplarzy, 12 potem przebudowane do standardu T 55.
• FB 51 – prototyp eksportowy dla Francji (jedna konwersja).
• FB 52 – wariant eksportowy wersji Mk 6, 101 egzemplarzy.
• FB 52A – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla Włoskich Sił Powietrznych, 80 egzemplarzy wyprodukowanych we Włoszech.
• FB 53 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla Armée de l’air, 250 egzemplarzy wyprodukowanych we Francji, pod nazwą Sud-Est SE 535 Mistral.
• NF 54 – wariant eksportowy wersji NF 10 dla Włoskich Sił Powietrznych, 29 egzemplarzy.
• T 55 – wersja eksportowa samolotu szkolnego DH.115, 216 zbudowane i 6 konwersji z T 11.

Użytkownicy

•  Austria – T.11: 4, T.55: 5 w latach 1957–1972^[2]
•  Australia – Royal Australian Air Force, Royal Australian Navy
•  Birma – T.55: 8
•  Cejlon
•  Chile
•  Dominikana – F.1: 25 (od Szwecji); FB.50: 17 (od Szwecji)
•  Egipt
•  Irlandia
•  Finlandia
•  Francja
•  Indie
•  Indonezja – T.11: 6
•  Irak
•  Japonia
•  Jordania
•  Kanada
• Katanga – T.11: 2 (od Portugalii)
•  Kongo
•  Liban
•  Meksyk
•  Nowa Zelandia – Royal New Zealand Air Force
•  Norwegia
•  Portugalia
•  Rodezja
•  Syria
•  Szwajcaria
•  Szwecja – F.1 (J 28A): 70; FB.50 (J 28B): 310, T. 55 (J 28C): 57
•  Wielka Brytania – Royal Air Force, Fleet Air Arm
•  Wenezuela
•  Włochy
•  Południowa Afryka