![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
17 maja 1913 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
10 listopada 2004 |
Narodowość |
Polka |
Język | |
Dziedzina sztuki |
malarstwo, poezja |
Epoka | |
Nagrody | |
Nagroda im. Jana Cybisa (1996) | |
Strona internetowa |
Erna Rosenstein (ur. 17 maja 1913 we Lwowie, zm. 10 listopada 2004 w Warszawie) – polska malarka surrealistyczna i poetka żydowskiego pochodzenia. Siostra Paula Rosenstein-Rodana.
W latach 1932–1934 Erna Rosenstein studiowała w Wiener Frauenakademie, a następnie w latach 1934–1936 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Wojciecha Weissa. W latach studiów nawiązała kontakty ze studencką Grupą Krakowską, w tym z malarzem i grafikiem Jonaszem Sternem.
W 1937 odbyła krótką podróż do Paryża, gdzie w 1938 miała okazję poznać malarstwo surrealistyczne.
Czas wojny spędziła z rodzicami we Lwowie. W 1942 udało jej się uciec z tamtejszego getta. Po wyjeździe ze Lwowa, ukrywała się pod przybranymi nazwiskami najpierw w Warszawie, a po 1944 – w Częstochowie. Po wojnie stała się częścią krakowskiej awangardy. Współtworzyła odradzającą się Grupę Krakowską, m.in. wraz z Tadeuszem Kantorem, Marią Jaremą, Jonaszem Sternem. W 1949 wyszła za mąż za Artura Sandauera, zamieszkała w Warszawie, gdzie w 1950 urodził się ich syn Adam Sandauer, działacz społeczny i polityczny.
Należała do szeregu organizacji komunistycznych:
Do 1954, ze względu na obowiązujący w Polsce socrealizm, Rosenstein nie mogła wystawiać swoich prac. Jej malarstwo pełne jest obrazów getta, pozostając oparte na podświadomości, narracji, romantyzmie.
Od 1972 Rosenstein zaczęła wydawać tomiki poezji oraz miniatury dramatyczne.
Była laureatką Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida (1976) i Nagrody im. Jana Cybisa (1996[2]). Pochowana na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera C39-10-5)[3].
Malarstwo Erny Rosenstein wykazuje wiele cech wspólnych z poetyką surrealizmu.
Takie jej obrazy, jak Rzeźba w morzu (1954) i Krajobraz (1957) wykazują pewne pokrewieństwo ze sztuką Joana Miró i André Massona natomiast obrazy Spokojny świat (1855) i Pomniki (1955) przypominają nastrój obrazów Yves’a Tanguy’ego. Do założeń surrealizmu nawiązują też inne jej obrazy, jak Droga (1954), związana z poetyką marzenia sennego czy jeden z ostatnich, na pół abstrakcyjny Rozchylone nabrzmiałe (1970)[4].