Gra karciana – gra, w której używa się kart do gry.
Gra karciana – gra, w której używa się kart do gry.
Podstawowy podział przebiega między grami tradycyjnymi i kolekcjonerskimi grami karcianymi. Wśród gier tradycyjnych stosuje się najczęściej talie bazujące na talii brydżowej lub tarotowej.
.jpg)
Liczba graczy może wahać się od 1 (pasjanse), w nielicznych przypadkach sięgając nawet 20 (poker).
W pewnych grach jak poker, makao może brać udział różna liczba graczy bez szczególnych zmian reguł gry. Pewne gry posiadają specjalne warianty dla różnych liczb graczy (np. kierki, które są przeznaczone dla czterech graczy, mają wariant dla trzech). Istnieją również gry, w których przy liczbie graczy większej niż przewidziana gracze kolejno opuszczają rozdania (skat, różne odmiany tarota). Inne gry praktycznie nie przewidują możliwości uczestnictwa w nich innej niż przewidziana liczby graczy (brydż, chociaż istnieje wersja z „dziadkiem” niebiorącym udziału w licytacji)[potrzebny przypis].
Gracze w grach karcianych grają samodzielnie lub dobierają się w drużyny, które są stałe (brydż) lub zmieniają się (skat).
W grach karcianych zazwyczaj używa się 1 talii złożonej z 52 (54 jeżeli są używane jokery) kart, jednak liczba używanych kart może być różna w zależności od gry (od 24 do ponad 400). Jeżeli liczba kart używanych grze jest większa niż 52 (54 jeżeli są używane jokery) oznacza to, że do gry używa się dwie lub więcej talii[1].
Lewę stanowią najczęściej karty wyłożone po jednej kolejno przez każdego gracza. Jeden gracz (ten który dołożył najstarszą kartę) bierze lewę. Gry te są często poprzedzane licytacją.
W wielu grach występuje element licytacji, w której gracze zobowiązują się do spełnienia tzw. kontraktu. Może to być:
Karty do gry były już znane prawdopodobnie w Chinach przed X wiekiem. Powstały na skutek przeniesienia na papier notacji używanej w czasie gry w kości. Najprawdopodobniej były wykonane z cienkich listewek bambusowych, na których malowano oznaczenia.
Inne karty wywodzą się z chińskich papierowych pieniędzy – uważa się, że w najstarszych grach używano prawdziwych banknotów. Chińską kartę, uważaną za najstarszy egzemplarz, znaleziono w 1905 roku w chińskim Turkiestanie. Karta ta, będąca odpowiednikiem „Czerwonego kwiatu” we współczesnej talii chińskiej, pochodzi prawdopodobnie z XI wieku.
Do Europy karty trafiły około XIV wieku. W niektórych krajach ich forma pozostała bez zmian; najstarsze zachowane europejskie karty pochodzą z Francji.
Pierwsze karty były ręcznie malowane i bardzo drogie, dopiero po upowszechnieniu się druku trafiły „z dworu pod strzechy”[2].
|
Terminem starszeństwo kart określa się hierarchię ważności kart w tradycyjnych grach karcianych. W większości tych tradycyjnych gier przyjmuje się taką samą skalę starszeństwa:
przy czym w wielu grach nie używa się wszystkich blotek.
Asy w niektórych grach zaliczane są do figur, a w innych do blotek – mają one wtedy najniższą wartość w skali starszeństwa. W niektórych taliach są oznaczane jako „jedynka”.
Szczególną grą pod względem hierarchii kart jest gra w tysiąca, gdzie starszeństwo jest nieco inne:
(reszta blotek nie bierze udziału w grze)
albo skat (w grze grand i kolor):
Hierarchia kart może być niezmienna (w grach takich jak brydż, albo tysiąc), albo zależeć od kontraktu (w grach takich jak pięćset lub skat).
W niektórych grach karcianych używa się także jokerów. Joker w kartach pełni dwie funkcje: zastępuje jakąś kartę (np. remik) lub uczestniczy w grze jak każda inna karta – wtedy w hierarchii ważności jest najwyżej (np. pięćset).
Do najbardziej popularnych tradycyjnych gier karcianych należą: brydż, poker, kierki, makao, tysiąc, remik, do mniej popularnych – np. wist, blackjack i preferans.
Wśród najpopularniejszych kolekcjonerskich gier karcianych znajdują się Magic: The Gathering, Yu-Gi-Oh! oraz POKEMON. W Polsce popularne są także gry Veto i Dungeoneer.
Inne gry karciane, nie używające tradycyjnych kart, ale nie będące też grami kolekcjonerskimi to np. Cytadela, Zaginione Miasta, Munchkin, Wiochmen 2 czy Zombiaki.
