Jerry Orbach, właśc. Jerome Bernard Orbach (ur. 20 października 1935 w Nowym Jorku, zm. 28 grudnia 2004 tamże) – amerykański aktor i piosenkarz. Laureat Tony Award. Odtwórca roli detektywa Leonarda W. „Lennie” Briscoe w serialu NBC Prawo i porządek (1992–2004), za którą w 2004 zdobył Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych za wybitne osiągnięcia aktorskie[1].
Urodził się w nowojorskim Bronxie[2][3] jako syn Emily Orbach (z domu Olexy), producentki kart okolicznościowych i piosenkarki radiowej, oraz Leona Orbacha, kierownika restauracji i wodewilu[4]. Jego ojciec był żydowskim emigrantem urodzonym w Szczecinku[5], a matka urodziła się w Pensylwanii w rodzinie polsko–litewskiej (katolickiej)[5]. Jerry został wychowany jako katolik[5]. W 1952 ukończył Waukegan High School (pominąwszy dwie klasy w szkole podstawowej z powodu wysokiego IQ 163[6]). Grał w drużynie piłkarskiej i zaczął uczyć się aktorstwa na zajęciach z przemówień[7].
Latem po ukończeniu szkoły średniej pracował w teatrze Chevy Chase Country Club w Wheeling w Illinois, a jesienią zapisał się na Uniwersytet Illinois w Urbanie i Champaign. W 1953 przeniósł sie do Chicago i rozpoczął studia na Northwestern University. W 1955, przed ostatnim rokiem studiów powrócił do Nowego Jorku, aby zająć się aktorstwem i studiować w Actors Studio, gdzie jednym z jego instruktorów był założyciel studia, Lee Strasberg[7].
Występował w spektaklach off-Broadwayowskich: Opera za trzy grosze (1955–1961) i Zaślepieni (1960) jako El Gallo, zanim odniósł sukces na Broadwayu w roli Skya Mastersona w musicalu Franka Loessera Faceci i laleczki[8], za którą był nominowany do Tony Award jako najlepszy aktor drugoplanowy w musicalu. Po raz pierwszy trafił na ekran jako Mumzer – przywódca gangu w dramacie kryminalnym noir Cop Hater (1958) opartym na powieści Evana Huntera z Robertem Loggią. W telewizyjnej ekranizacji powieści Stefana Zweiga Dwadzieścia cztery godziny z życia kobiety (Twenty-Four Hours in a Woman’s Life, 1961) u boku Ingrid Bergman i Ripa Torna został obsadzony w roli Cristofa. Za rolę Chucka Baxtera w musicalu Promises, Promises autorstwa Neila Simona opartym na komedii Garsoniera w 1969 został uhonorowany nagrodą Tony dla artystów musicalowych. W latach 1975–1977 grał postać Billy’ego Flynna w musicalu broadwayowskim Chicago, za którą w 1976 zdobył nominację do nagrody Tony.
Pracował przy produkcjach kinowych, m.in. F/X (1986), Dirty Dancing (1987), Osaczona (1987) czy Zbrodnie i wykroczenia (1989)[9], i telewizyjnych, w tym Kojak (1975), Ryan’s Hope (1983), Detektyw Hunter (1990) czy Złotka (1990). Podkładał głos Lumière w filmie animowanym Disneya – Piękna i Bestia (1991), Piękna i Bestia. Zaczarowane święta (1997) i Piękna i Bestia. Zaczarowany świat Belli (1998).
Od 24 września 1991 do 19 maja 2004 kreował postać detektywa Lennie Briscoe w serialu Prawo i porządek. Zagrał także w trzech odcinkach kontynuacji tego serialu – Prawo i porządek: sekcja specjalna (1999–2000), Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar (2001) i Prawo i bezprawie (2005), nie dożył jednak ich premiery telewizyjnej.
21 czerwca 1958 zawarł związek małżeński z Marthą Mingoyą Curro, z którą miał dwóch synów – Christophera Bena (ur. 11 listopada 1968) i Anthony’ego Nicholasa. W 1977 doszło do rozwodu. 7 października 1979 poślubił tancerkę Elaine Angelę Cancillę.
Zmarł 28 grudnia 2004 z powodu raka prostaty w wieku 69 lat[10].