Ten artykuł dotyczy amerykańskiego fizyka. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

John Wheeler
John Archibald Wheeler (1963)
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1911 Jacksonville
Data śmierci	13 kwietnia 2008
profesor nauk fizyki

Uniwersytet	Austin
Okres zatrudn.	od 1976

John Archibald Wheeler (ur. 9 lipca 1911 w Jacksonville, Floryda, zm. 13 kwietnia 2008 w Hightstown^[1]) – amerykański fizyk teoretyczny, laureat Nagrody Einsteina (1965) i Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki (1997).

Życiorys

W latach 1947–1976 profesor Uniwersytetu w Princeton, od 1976 Uniwersytetu w Austin (stan Teksas).

Prowadził badania w dziedzinie fizyki atomowej i fizyki jądrowej oraz oddziaływań elektromagnetycznych między cząstkami elementarnymi. Opracował teorię stanu równowagi gwiazd bardzo gęstych. Autor teoretycznych prac z zakresu unifikacji oddziaływań.

Zajmował się teorią czarnych dziur i kolapsu (zapadania) grawitacyjnego. W 1969 roku wprowadził termin czarna dziura.

Nagrody

Wheeler w 1997 r. został uhonorowany Nagrodą Wolfa za wkład w fizykę. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki.

Przypisy

Bibliografia

Zobacz kolekcję cytatów z Johna Wheelera w Wikicytatach

Fizyka czasoprzestrzeni (wspólnie z Edwinem F. Taylorem, 1966, wyd. pol. Warszawa 1975).

p
d
e

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki

XX wiek

1978: Chien-Shiung Wu
1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
1982: Leon Max Lederman, Martin Perl
1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
1988: Roger Penrose, Stephen Hawking
1989: nie przyznano
1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
1992: Joseph H. Taylor Jr.
1993: Benoît Mandelbrot
1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
1995/1996: nie przyznano
1997: John Archibald Wheeler
1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
1999: Dan Szechtman
2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba

XXI wiek

2001: nie przyznano
2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
2005: Daniel Kleppner
2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
2008/2009: nie przyznano
2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
2012: Ja’akow Bekenstein
2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
2014: nie przyznano
2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner
2016: Josef Imry
2017: Michel Mayor, Didier Queloz
2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
2019: nie przyznano
2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
2021: Giorgio Parisi
2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier

p
d
e

Laureaci Nagrody Alberta Einsteina (IAS)

lata 50.	1951: Kurt Gödel i Julian Schwinger 1954: Richard Feynman 1958: Edward Teller 1959: Willard Libby
lata 60.	1960: Leó Szilárd 1961: Luis Alvarez 1965: John Archibald Wheeler 1967: Marshall Rosenbluth
lata 70.	1970: Juwal Ne’eman 1972: Eugene Wigner 1978: Stephen Hawking 1979: Tullio Regge

p
d
e

Laureaci National Medal of Science (lata 70. XX w.)

1970	Richard Brauer Robert Dicke Barbara McClintock George Mueller Albert Sabin Allan Rex Sandage John C. Slater John Archibald Wheeler Saul Winstein
1973	Daniel I. Arnon Carl Djerassi Harold E. Edgerton Maurice Ewing Arie Jan Haagen-Smit Vladimir Haensel Frederick Seitz Earl Wilbur Sutherland John Tukey Richard T. Whitcomb Robert R. Wilson
1974	Nicolaas Bloembergen Britton Chance Erwin Chargaff Paul Flory William Alfred Fowler Kurt Gödel Rudolf Kompfner James V. Neel Linus Carl Pauling Ralph Brazelton Peck Kenneth Pitzer James Augustine Shannon Abel Wolman Chien-Shiung Wu
1975	John Warner Backus Manson Benedict Hans Bethe Wernher von Braun Shiing-Shen Chern George Dantzig Hallowell Davis Paul Gyorgy Sterling Hendricks Joseph O. Hirschfelder William Hayward Pickering Lewis Hastings Sarett Frederick Terman Orville Vogel E. Bright Wilson
1976	Morris Cohen Kurt Friedrichs Peter Carl Goldmark Samuel Goudsmit Roger Charles Louis Guillemin Herbert S. Gutowsky Erwin Wilhelm Müller Keith R. Porter Efraim Racker Frederick D. Rossini Verner E. Suomi Henry Taube George Eugene Uhlenbeck Hassler Whitney Edward Osborne Wilson
1979	Robert H. Burris Elizabeth C. Crosby Joseph Doob Richard Feynman Donald Ervin Knuth Arthur Kornberg Emmett N. Leith Hermann F. Mark Raymond D. Mindlin Robert Noyce Severo Ochoa Earl R. Parker Edward Mills Purcell Simon Ramo John H. Sinfelt Lyman Spitzer Earl Reece Stadtman George Ledyard Stebbins Paul Alfred Weiss Victor Weisskopf

p
d
e

Laureaci Medalu Oersteda

XX wiek

1936: William Suddards Franklin
1937: Edward Herbert Hall
1938: Alexander Wilmer Duff
1939: Benjamin Harrison Brown
1940: Robert Andrews Millikan
1941: Henry Crew
1943: George Walter Stewart
1944: Roland Roy Tileston
1945: Homer Levi Dodge
1946: Ray Lee Edwards
1947: Duane Roller
1948: William Harley Barber
1949: Arnold Sommerfeld
1950: Orrin H. Smith
1951: John W. Hornbeck
1952: Ansel A. Knowlton
1953: Richard M. Sutton
1954: Clifford N. Wall
1955: Vernet E. Eaton
1956: George Eugene Uhlenbeck
1957: Mark W. Zemansky
1958: J. W. Buchta
1960: Robert Wichard Pohl
1961: Jerrold R. Zacharias
1962: Francis Sears
1963: Francis L. Friedman
1964: Walter Christian Michels
1965: Philip Morrison
1966: Leonard Schiff
1967: Edward Mills Purcell
1968: Harvey E. White
1969: Eric M. Rogers
1970: Edwin C. Kemble
1971: Uri Haber-Schaim
1972: Richard Feynman
1973: Arnold Arons
1974: Melba Phillips
1975: Robert Resnick
1976: Victor Weisskopf
1977: H. Richard Crane
1978: Wallace A. Hilton
1979: Charles Kittel
1979: Paul E. Klopsteg
1980: Gerald Holton
1981: Robert Karplus
1982: Isidor Isaac Rabi
1983: John Archibald Wheeler
1984: Frank Oppenheimer
1985: Sam Treiman
1986: Stanley S. Ballard
1987: Clifford E. Swartz
1988: Norman Ramsey
1989: Anthony French
1990: Carl Sagan
1991: Freeman Dyson
1992: Eugen Merzbacher
1993: Hans Bethe
1994: E. Leonard Jossem
1995: Robert Beck Clark
1996: Donald F. Holcomb
1997: Daniel Kleppner
1998: Edwin F. Taylor
1999: David L. Goodstein
2000: John G. King

XXI wiek

2001: Lillian C. McDermott
2002: David Hestenes
2003: Edward W. Kolb
2004: Lawrence Krauss
2005: Eugene D. Commins
2006: Kenneth Ford
2007: Carl E. Wieman
2008: Mildred Dresselhaus
2009: George F. Smoot
2010: nie przyznano
2011: F. James Rutherford
2012: Charles H. Holbrow
2013: Edward Redish
2014: Dean Zollman
2015: Karl Mamola
2016: John Winston Belcher
2017: Jan Tobochnik
2018: Barbara L. Whitten
2019: Gay Stewart
2020: David Sokoloff
2021: Shirley Ann Jackson
2023: S. James Gates

Encyklopedia internetowa:

Identyfikatory zewnętrzne:

Scopus: 57042815700

Kategorie