PzKpfw 38(t) produkowany był do 1942. Jego produkcja została zakończona, gdyż stosunkowo mała wieża czołgu nie mogła pomieścić coraz większych armat, które zaczęto montować w czołgach. Ponieważ sama konstrukcja podwozia, układu napędowego i silnika była bardzo udana i sprawdzona w bojach, na podstawie tego czołgu utworzono wiele innych konstrukcji, nie wymagających wieżyczki, takich jak działa pancerne, niszczyciele czołgów Marder i Hetzer czy samobieżne działa przeciwlotnicze. Szwedzka odmiana tego czołgu Strv m/41 pozostała w służbie do lat 70. XX wieku[1].
Historia
W 1935 czeska fabryka czołgów ČKD rozpoczęła prace nad następcą czołgu LT vz. 35, który był produkowany w kooperacji ze Škodą. LT vz. 35 był bardzo złożoną konstrukcją z szeregiem poważnych wad, ČKD chciało rozpocząć produkcję lepszego modelu dla Wojska Czechosłowacji jak i na eksport.
Czołg nie posiadał zawieszenia Christiego. Używał on zwykłego, popularnego wówczas zawieszenia na resorach piórowych. Powodem pomyłki, powtarzanej w niektórych publikacjach, były bardzo duże koła jezdne, przypominające te stosowane w czołgach o zawieszeniu Christiego. Koła jezdne były zgrupowane w pary, każda była zawieszona na wspólnym piórze. Nad kołami jezdnymi znajdowały się rolki podtrzymujące (dwie na każdą stronę czołgu).
LT vz. 38 okazał się bardzo udaną konstrukcją i sukcesem eksportowym: 50 czołgów zostało sprzedanych do Iranu, 24 do Peru i Szwajcarii, zamówienie zostało także złożone przez Łotwę, a w 1938 armia czeska złożyła zamówienie na 150 egzemplarzy modelu TNHPS.
Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemcy, kontynuowano produkcję tego czołgu. Był on dużo lepszym pojazdem niż standardowe wtedy niemieckie czołgi lekkie PzKpfw I i PzKpfw II[potrzebny przypis].
Nieco zmodyfikowane podwozie PzKpfw 38(t) zostało użyte do konstrukcji bardzo udanego niszczyciela czołgów Jagdpanzer 38(t).
Modele
TNHP – wersja eksportowa do Iranu, który jako pierwszy złożył zamówienie.
PzKpfw 38(t) w wersjach jako działo pancerne i niszczyciel czołgów był konstrukcją bardzo udaną i służył do końca wojny.
Flakpanzer 38(t) nie był takim sukcesem jak inne wersje tego czołgu, był zbyt słabo uzbrojony i opancerzony, aby stawać do walki z alianckimi samolotami myśliwsko-bombowymi, dla których był częstym celem. Jego opancerzenie było tak cienkie, że było z łatwością penetrowane przez pociski karabinów maszynowych samolotów.
Rekonstrukcja historyczna
W sierpniu 2016 Muzeum Pojazdów Militarnych w Częstochowie zaprezentowało w pełni funkcjonalną replikę Panzerkampfwagen 38(t), która została wybudowana w skali 1:1.
P. Chamberlain, H. Doyle: Encyclopedia Of German Tanks Of World War Two: The Complete Illustrated Dictionary of German Battle Tanks, Armoured Cars, Self-Propelled Guns and Semi-Track Vechicles, 1939-1945, Sterling, 1999, ISBN 978-1-85409-518-3.
U. Feist: Leichte Panzers in Action, Sqadron/Signal Publications Inc., 1974, ISBN 0-98747-043-5.
DariuszD.JędrzejewskiDariuszD., ZbigniewZ.LalakZbigniewZ., Niemiecka broń pancerna 1939-1945, Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, ISBN 83-86776-36-6, OCLC751512863.brak strony (książka)
B. Perrett: German Light Panzers, 1932-1942, Osprey Publishing, Oxford, 1998, ISBN 1-85532-844-5.
