(2024/25) | |
Oficjalny skrót | |
---|---|
Dyscyplina | |
Organizator rozgrywek | |
Data założenia |
1971 / 2009 |
Poprzednia nazwa |
Puchar UEFA |
Partner TV | |
Sponsor tytularny | |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn |
194 |
Puchary | |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca |
Tottenham Hotspur (1972) |
Obecny zwycięzca |
Atalanta Bergamo (2024) |
Najwięcej zwycięstw |
Sevilla FC (7 razy) |
Strona internetowa |
Liga Europy UEFA (ang. UEFA Europa League, wym. /juːˈeɪ̯fə jʊˈɹoʊ̯pə ˈliːg/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskich, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /juːˈeɪ̯fə ˈkʌp/; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to sezon 2024/2025.
O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej[1].
Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).
W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].
Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.
Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:
Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.
W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej. Zasady te (z drobnymi zmianami) obowiązywały do sezonu 2020/2021 włącznie, po którym doszło do zmian związanych z wprowadzeniem Ligi Konferencji Europy UEFA.
Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.
W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:
W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:
W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:
W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:
W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:
Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.
W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:
Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.
Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.
W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro[4].
Drużyna | Zwycięzca | Finalista | Zwycięzca (lata) | Finalista (lata) |
---|---|---|---|---|
Sevilla FC | 7 | 0 | 2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020, 2023 | – |
Inter Mediolan | 3 | 2 | 1991, 1994, 1998 | 1997, 2020 |
Liverpool F.C. | 3 | 1 | 1973, 1976, 2001 | 2016 |
Juventus Turyn | 3 | 1 | 1977, 1990, 1993 | 1995 |
Atlético Madryt | 3 | 0 | 2010, 2012, 2018 | – |
Borussia Mönchengladbach | 2 | 2 | 1975, 1979 | 1973, 1980 |
Tottenham Hotspur | 2 | 1 | 1972, 1984 | 1974 |
Feyenoord Rotterdam | 2 | 0 | 1974, 2002 | – |
Eintracht Frankfurt | 2 | 0 | 1980, 2022 | – |
IFK Göteborg | 2 | 0 | 1982, 1987 | – |
Real Madryt | 2 | 0 | 1985, 1986 | – |
AC Parma | 2 | 0 | 1995, 1999 | – |
FC Porto | 2 | 0 | 2003, 2011 | – |
Chelsea F.C. | 2 | 0 | 2013, 2019 | – |
RSC Anderlecht | 1 | 1 | 1983 | 1984 |
Ajax Amsterdam | 1 | 1 | 1992 | 2017 |
Manchester United | 1 | 1 | 2017 | 2021 |
Bayer 04 Leverkusen | 1 | 1 | 1988 | 2024 |
PSV Eindhoven | 1 | 0 | 1978 | – |
Ipswich Town | 1 | 0 | 1981 | – |
SSC Napoli | 1 | 0 | 1989 | – |
Bayern Monachium | 1 | 0 | 1996 | – |
Schalke 04 Gelsenkirchen | 1 | 0 | 1997 | – |
Galatasaray SK | 1 | 0 | 2000 | – |
Valencia CF | 1 | 0 | 2004 | – |
CSKA Moskwa | 1 | 0 | 2005 | – |
Zenit Petersburg | 1 | 0 | 2008 | – |
Szachtar Donieck | 1 | 0 | 2009 | – |
Villarreal CF | 1 | 0 | 2021 | – |
Atalanta Bergamo | 1 | 0 | 2024 | – |
Benfica Lizbona | 0 | 3 | – | 1983, 2013, 2014 |
Olympique Marsylia | 0 | 3 | – | 1999, 2004, 2018 |
Athletic Bilbao | 0 | 2 | – | 1977, 2012 |
Espanyol Barcelona | 0 | 2 | – | 1988, 2007 |
Borussia Dortmund | 0 | 2 | – | 1993, 2002 |
Arsenal F.C. | 0 | 2 | – | 2000, 2019 |
Rangers F.C. | 0 | 2 | – | 2008, 2022 |
AS Roma | 0 | 2 | – | 1991, 2023 |
Wolverhampton Wanderers | 0 | 1 | – | 1972 |
Twente Enschede | 0 | 1 | – | 1975 |
Club Brugge | 0 | 1 | – | 1976 |
SC Bastia | 0 | 1 | – | 1978 |
Crvena zvezda Belgrad | 0 | 1 | – | 1979 |
AZ Alkmaar | 0 | 1 | – | 1981 |
Hamburger SV | 0 | 1 | – | 1982 |
Videoton Székesfehérvár | 0 | 1 | – | 1985 |
1. FC Köln | 0 | 1 | – | 1986 |
Dundee United | 0 | 1 | – | 1987 |
VfB Stuttgart | 0 | 1 | – | 1989 |
ACF Fiorentina | 0 | 1 | – | 1990 |
Torino FC | 0 | 1 | – | 1992 |
Red Bull Salzburg | 0 | 1 | – | 1994 |
Girondins Bordeaux | 0 | 1 | – | 1996 |
Lazio Rzym | 0 | 1 | – | 1998 |
Deportivo Alavés | 0 | 1 | – | 2001 |
Celtic | 0 | 1 | – | 2003 |
Sporting CP | 0 | 1 | – | 2005 |
Middlesbrough F.C. | 0 | 1 | – | 2006 |
Werder Brema | 0 | 1 | – | 2009 |
Fulham F.C. | 0 | 1 | – | 2010 |
SC Braga | 0 | 1 | – | 2011 |
Dnipro Dniepropetrowsk | 0 | 1 | – | 2015 |
Lp. | Kraj | Zwycięzca | Finalista |
---|---|---|---|
1. | Hiszpania | 14 | 5 |
2. | Włochy | 10 | 8 |
3. | Anglia | 9 | 8 |
4. | Niemcy | 7 | 10 |
5. | Holandia | 4 | 3 |
6. | Portugalia | 2 | 5 |
7. | Rosja | 2 | 0 |
Szwecja | 2 | 0 | |
9. | Belgia | 1 | 2 |
10. | Ukraina | 1 | 1 |
11. | Turcja | 1 | 0 |
12. | Francja | 0 | 5 |
13. | Szkocja | 0 | 4 |
14. | Austria | 0 | 1 |
Jugosławia | 0 | 1 | |
Węgry | 0 | 1 |
Prawa telewizyjne do Ligi Europy i Ligi Konferencji UEFA posiada Polsat.