 Lucyna Messal, 1905-1914 r. | |
| Imię i nazwisko |
Lucyna Mischal-Sztukowska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności |
1904–1951 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Nowości "Morskie Oko" Teatr Wielki w Warszawie | |
Lucyna Messal, właśc. Lucyna Mischal-Sztukowska, Messalka[1] (ur. 16 października 1886 w Warszawie, zm. 10 grudnia 1953 tamże[2]) – polska aktorka, śpiewaczka (sopran) i tancerka operetkowa, primadonna Operetki Warszawskiej.
Urodziła się w rodzinie majstra stolarskiego. Od 1901 pobierała lekcje śpiewu u Jana Reszkego i Stanisława Boguckiego, a także lekcje gry aktorskiej u Honoraty Leszczyńskiej. Zadebiutowała 14 stycznia 1904 w warszawskim Teatrze Nowości w roli Emilii w spektaklu Ach ta wiosna. Występ okazał się niepowodzeniem. Messal na pięć lat wycofała się z występów i intensywnie uczyła się śpiewu. Jej kolejnymi nauczycielami byli Wołoszko, Aleksandrowicz, Rybaczkow. Sukces przyniosła jej jednak dopiero rola Safii w Baronie cygańskim 24 marca 1909. Tego dnia okrzyknięto ją nową primadonną operetki Warszawskich Teatrów Rządowych, detronizując dotychczasową - Wiktorię Kawecką.
Również w 1909 roku zadebiutowała nagrywając płyty dla wytwórni Syrena Rekord.
28 października 1913 Lucyna Messal i Józef Redo w Teatrze Nowości wprowadzili i tańczyli jako pierwsi w Polsce tango, wykonując tango w operetce Targ na dziewczęta.
W czasie I wojny światowej występowała w Rosji, a po jej powrocie w 1918 roku warszawska publiczność przyjęła ją niezwykle manifestacyjnie. Ponownie stała się primadonną Teatru Nowości. Po 1922 występowała na scenach Warszawy, Lublina, Łodzi, Petersburga, Moskwy, Wiednia i Budapesztu.
Od 1926 roku śpiewała w Teatrze Messal i Niewiarowskiej, w sezonie 1927/1928 ponownie była aktorką w Teatrze Nowości. W 1928 roku występowała w teatrach: "Morskie Oko", Teatrze Małym we Lwowie oraz warszawskim teatrze "Znicz".
W roku 1929 otworzyła własny teatr muzyczny przy ulicy Marszałkowskiej 114 w Warszawie („Operetka Lucyny Messal”). W latach trzydziestych występowała w licznych teatrach rewiowych ("Wesoły Wieczór", "Hollywood", "Kameleon", "Praskie Oko", "8.15"). Od 1938 występowała w Teatrze Wielkim. W 1938 wystąpiła w epizodycznej roli pianistki Wandy w filmie Szczęśliwa trzynastka w reżyserii Mariana Czauskiego z muzyką Jerzego Petersburskiego.
W okresie okupacji niemieckiej otworzyła „Bar pod Messalką” na Krakowskim Przedmieściu 16/18 vis á vis kościoła Świętego Krzyża. Występowała także w kawiarnii „U Elny Gistedt”, mieszczącej się w pałacu Branickich przy ul. Nowy Świat 18[3].
Artystka pod tym adresem miała również swoje mieszkanie, stąd współcześnie kamienica ta zwana jest zwyczajowo kamienicą Pod Messalką[4].
Po wojnie występowała w warszawskim Teatrze Nowym jako aktorka charakterystyczna[5]. W listopadzie 1946 w sali „Romy” odbył się jubileusz 50-lecia jej pracy artystycznej[6].
Była legendą polskiej operetki, uwielbianą przez publiczność. Miała wspaniałe warunki sceniczne: urodę, figurę, talent i głos. W swoim repertuarze miała ponad 50 ról.
Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. H-II-16/17)[7].
W 2004 roku jednej z warszawskich ulic nadano nazwę Lucyny Messal[8].
