Związek plemion serbskich w okresie od VIII do X wieku[1][2][3]

Milczanieplemię słowiańskie zamieszkałe w dorzeczu górnego biegu Czarnej Elstery, Sprewy i Nysy Łużyckiej.

Etymolodzy wywodzą nazwę plemienia od nazwy żyznych gleb wokół górnej Sprewy, nazywanych po łużycku měl’ (grunt lessowy). Plemię Milczan należało do różnorodnej mozaiki plemion serbskołużyckich[4] i jest ono przodkiem Górnołużyczan[5]. Przypuszczalnie u schyłku IX lub w X wieku wchłonięci zostali przez nich Bieżuczanie[4].

Głównymi ich grodami Milczan były gród Busnic na górze Landeskrone w Görlitz-Biesnitz, Zgorzelec, Ortenburg w Budziszynie, Ostro, Göda (Godobi) pod Budziszynem, Trebista, Ostrusna pod Ostriz (Blumberg/Bratkowo), Gau Milsca[6]. Według noty Geografa Bawarskiego Milczanie posiadali w IX wieku 30 grodów (Milzane civitates XXX)[7].

Do 1031 roku ich ziemie były przedmiotem sporów między niemieckimi, czeskimi i polskimi władcami. Plemię Milczan utraciło swoją polityczną suwerenność w 932 roku, gdy podbił je król niemiecki Henryk I i zostało zmuszone do składania mu danin[6]. W latach 965–975 jeden z książąt Milczan Dobromir (Dobremirus) był żonaty z córką saskiego hrabiego, a jego córka Emnilda została później żoną Bolesława Chrobrego. W 971 roku król niemiecki Otton I wprowadził nową organizację okręgów grodowych na terenie kraju Milczan[6]. W 983 roku kraj Milczan został objęte najazdem w trakcie powstania Luciców. W 1002 roku gród Ortenburg (Budisin) zdobyły polskie oddziały Bolesława Chrobrego[6]. W lecie 1015 podległy Polakom gród na Landeskrone w Görlitz został zdobyty przez cesarza Henryka II[6]. W 1018 roku w pokoju w Budziszynie Milsko przypadło Polsce. W 1031 roku na skutek przegranej wojny z Niemcami, król Polski Mieszko II musiał w pokoju w Merseburgu zgodzić się na odstąpienie Milska cesarzowi Konradowi II, która stała się częścią Marchii Miśnieńskiej. Marchia ta wraz z Milskiem stała się lennem księcia czeskiego Wratysława w 1075 roku[6]. W 1085 roku Wratysław przekazał Milsko jako posag jednemu z margrabióww, jednak po wymarciu jego rodziny powróciły we władanie czeskie w 1135 roku. Milczanie nie pojawiają się już więcej w historii i pozostało po nich tylko określenie ich kraju jako Milsca lub Milesco, które pojawia się po raz ostatni w 1131 roku w związku z wzniesieniem lub przebudową grodu w Görlitz przez czeskiego księcia Sobiesława I (w miejscu grodu Yzhorelik)[6]. Najpóźniej w 1158 roku terra Budissin znalazła się całkowicie w rękach czeskich. Niemieccy osadnicy na tereny Milska zaczęli przybywać około 1200 roku[6]. W 1243 margrabia brandenburski Otton III otrzymał Milsko jako posag księżniczki Beatrycze, córki króla czeskiego Wacława I. W 1319 król czeski Jan Luksemburski zajął zachodnią część Milska, a wschodnią ze Zgorzelcem, Żytawą i Lubaniem przejął książę jaworski Henryk z dynastii Piastów. Milsko (Górne Łużyce) pozostała w większości pod kontrolą czeską do 1635 roku[6].

Od początku XV wieku kraj Milczan, czyli Milsko określany jest jako Łużyce Górne[6].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Mapa z artykułu o Słowianach Połabskich w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej. [dostęp 2012-06-02]. (ros.).
  2. Artykuł o Słowianach Połabskich w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej. Moskwa: Советская Энциклопедия, 1969–1978.
  3. Heiliges Römisches Reich 1000. Commons.wikimedia.org.
  4. a b Lech Tyszkiewicz, Zachodni sąsiedzi plemion śląskich, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 19, 1964, s. 3-17.
  5. Roman Maciej Józefiak. „FENOMEN ŁUŻYCKI” SPOŁECZNOŚĆ SERBOŁUŻYCKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ. „Rocznik Lubuski”. TOM XXX, CZ. I, 2004. 
  6. a b c d e f g h i j Jasper von Richtohofen, Bieżuczanie – Milczanie – Serbowie, Słowiańskie osadnictwo na niemieckich i polskich Górnych Łużycach po obu stronach Nysy, [w:] Milicz. Gród na pograniczu, Wrocław 2008.
  7. Geograf Bawarski, Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]